GÜNCEL

'Ses ç�kar�lmazsa hapishanelerden daha çok cenaze ç�kacak'

�STANBUL
4 Aral�k 2021 Cumartesi

Hapishanelerin durumuna ve tutsaklar�n maruz kald�� hak ihlallerine dikkat çekilen ÖHD panelinde, pandemiyle birlikte tutsaklara yönelik sald�r�lar�n katlanarak artt�� belirtildi. Panelde, tutsaklarla dayan��ma ça�r�s� yap�ld�.

Özgürlük �çin Hukukçular Derne�i (ÖHD) �stanbul �ubesi Hapishane Komisyonu, "Bir insan haklar� sorunu olarak: Pandemide Hapishaneler" konulu paneli Bak�rköy'de bulunan �stanbul Barosu Ek Hizmet binas�nda gerçekle�tirdi. Panele, Ceza �nfaz Sisteminde Sivil Toplum Derne�i (C�SST) avukat� Esra Erin, �nsan Haklar� Derne�i (�HD) avukat� Ümmühan Kaya, Toplum ve Hukuk Ara�t�rmalar� Vakf� (TOHAV) avukat� Emran Emekçi, Türkiye �nsan Haklar� Vakf� (T�HV) Yönetim Kurulu üyesi Profesör Doktor Ümit Biçer kat�ld�. Panel, Destina Y�ld�z'�n moderatörlü�üyle ba�lad�.

Y�ld�z, panelin amac�n�n devletin hapishanelerde uygulad�� hak ihlallerine ve artan tecride kar�� bilgilendirme amaçl� oldu�unu ifade etti.

'ALDI�IMIZ VEFAT HABERLER� YETERL� ÖNLEMLER�N ALINMADI�INI GÖSTER�YOR'
Hapishanelerde kapasiteyle ilgili ciddi sorunlar ya�ayan Türkiye'nin ayn� zamanda en yüksek hükümlü say�s�na sahip oldu�unu belirten C�SST avukat� Esra Erin, "Pandemide hijyene, yeme�e, mesafeye dikkat edilmesi gerekiyordu ama 50 ki�inin bir arada ya�ad�� yerde fiziki mesafenin korunmas�, sa�l�kl� yeme�in, hijyenin olmas� mümkün de�il. Buna kar�� Birle�mi� Milletler ki�ilerin siyasi görü�lerine göre ayr�m yap�lmaks�z�n önlem al�nmas� gerekti�ini söyledi. Baz� ülkeler bunlara uydu ama Türkiye kapasiteyi azaltmak için sadece baz� mahpuslar için ko�ullu sal�vermeyi uygulad�. Mahpuslar� ko�u�a kilitleyerek, sosyal haklar�n� ask�ya alarak, Covid-19'u önlemeye çal��t�lar. Her ay ald��m�z vefat haberleri Covid-19'a ili�kin yeterli önlemlerin al�nmad��n� gösteriyor" dedi.

'ARTIK DOKTORUN YANINDA DA KELEPÇE AÇILMIYOR'
Hak ihlallerinin pandemiden önce de ya�and��n� ama pandemiyle beraber ko�ullar�n daha da a��rla�t��n� ifade eden Erin, pandeminin ilk 6 ay�nda hastaneye sevklerin durma noktas�na getirildi�ini hat�rlatt�. Erin, "Tedaviye eri�imde kullan�lan ring arac� s�k�nt�l� hale geldi. Mahpuslar ring arac�n� tabut diye adland�r�yor. Mahpuslar�n kelepçe ile hastaneye götürülmesi bir t�k öteye gitti. Art�k doktorun yan�nda da kelepçe aç�lm�yor. Bazen kolluk kelepçeyi açmak istese de doktor kabul etmiyor. Bunun nedenlerinden biri mahpuslar�n hüküm giydi�i suçlar art�k dosyas�n�n üzerinde yaz�yor olmas�. Bu mahpusa kar�� ön yarg� olu�turuyor" diye ifade etti.

'TUTSAKLAR TAHL�YE OLAMIYOR'
Son olarak hapishanede ya�anan hak ihlallerine �unlar� ekleyen Erin, "Aç�k ve kapal� görü�ler pandeminin ba��nda durdurulmu�tu daha sonra kapal� görü�ler aç�ld� ama aç�k görü�ler yeni ba�layacak. Bu aç�k görü�ler yeni düzenlemeye göre yar�m saat olacak �ekilde gerçekle�ecek. Aileler kilometrelerce uzakl�ktan gelecek. Bundan dolay� baz� mahpuslar bunun eziyet oldu�unu söyleyerek ailelerin gelmesini istemedi�ini söyledi. Pandemi sürecinde el çabuklu�u ile yasalar yap�ld�. Yeni yap�lan infaz kanunu ile infaz kurumu olumlu karar vermezse mahpus tahliye olam�yor, cenazeye gitmeden önce infaz kuruluna gözükmek zorunda b�rak�l�yor" diye konu�tu.

'2020'DEN BU YANA 86 MAHPUS YA�AMINI Y�T�RD�'
Herhangi bir hastal�� olmayan tutsaklar�n hapishanelerin ko�ullar�ndan kaynakl� hastalanarak ya�amlar�n� yitirdiklerini ifade eden �HD Avukat� Ümmühan Kaya da, "Uluslararas� yasalar var mahpuslar�n ya�am hakk�n� koruyan. Bunlar mahpusun ya�am hakk�n� ayr�m yapmaks�z�n korumak zorundas�n diyor. Bunlara ili�kin birçok yasa var. A�HS'in dedi�i gibi i�kence. Yasalarda haval� cümleler olsa da pratikte bir gerçekli�i yok. 2020'den bu yana 86 mahpus ya�am�n� yitirdi. Ölüm s�n�r�na gelen ve tahliye edilmeyen mahpuslar art�k doktorun bir hafta ömrü kald� denilince hapishane sorumlulu�u üstünden atmak için tahliye ediyor" dedi.

'HUKUK RAFA KALDIRILMI� DURUMDA'
Haziran 2020'den bu yana 604 a��r hasta ve bin 605 hasta tutsa��n oldu�u bilgisini veren Kaya, baz� tutsaklara Adli T�p Kurumu (ATK), "hapishanede kalamaz" raporu vermesine ra�men hapishanelerde tutulduklar�n� belirtti. Kaya, �öyle devam etti: "�nfaz� gelen mahpuslar�n iyi halli olmad�� gerekçesiyle infazlar� erteleniyor. Cezaevlerinden gelen ba�vurulara göre mahpuslara s�cak su verilmiyor, hastaneye giderken a��z içi dahi aran�yor, ameliyatlar ve tedavileri engelleniyor. Mahpuslar hastaneden döndüklerinde a��z içi aramas�, tek ba��na ko�u�a konulmas� gibi uygulamalar yüzünden hastaneye gitmeyi reddediyor. Bunlar� görünce yasalar�n ne kadar geçerlili�i var diye insan dü�ünüyor. Hukuk rafa kald�r�lm�� durumda" �eklinde konu�tu.

'TUTSAKLAR �Ç�N DAHA ÇOK SES ÇIKARILMASI GEREK�YOR'
Tutsak yak�nlar�n�n 16 Kas�m'dan bu yana ba�latt�� Adalet Nöbetine destek verilmesi gerekti�ini vurgulayan Kaya, " Hasta mahpuslar�n serbest b�rak�lmas� isteniyor, bu sese ses verilmeli. Hepimizin elinde cezaevinde vefat eden mahpuslar�n kan� var. Daha güçlü ses ç�kar�lmal�. E�er ses ç�kar�lmazsa daha fazla cenaze ç�kar hapishanelerden" diye konu�tu.

'TECR�T ZAMANA YAYILMI� ÖLÜM CEZASIDIR'
Türkiye'de ötekile�tirilen dü�üncelerin her zaman hukuka ayr� uygulamalara maruz kald��n� ifade eden Toplum ve Hukuk Ara�t�rmalar� Vakf� (TOHAV) avukat� Emran Emekçi, "Tecrit toplumsal boyutta uygulan�yor. Tecrit zihniyet meselesidir bu zihniyet Osmanl�'ya kadar uzan�yor. �mral� cezaevi toplumdan koparma alan�d�r. 15 Temmuz'dan sonra istisna hükümleri çok yayg�nla�t� ve �mral� pilot bölge olarak kullan�ld�. Orada ba�layan istisnai hükümler �imdi bütün hapishanelerde uygulan�yor. AH�M içtihatlar�nda da aile ve avukat görü�ünün engellenmesi tecrit olarak adland�r�l�yor. Tecrit zamana yay�lm�� ölüm cezas�d�r" vurgusunda bulundu.

'TECR�T ��KENCED�R'
T�HV Yönetim Kurulu üyesi Profesör Doktor Ümit Biçer, tecrit konusunda dikkat çekerek, "15 Temmuz ve pandemi f�rsata dönü�türüldü. K�s�tlamalar için mazeret üretmek ve özgürlü�ü k�s�tlamak ve insanlar�n biat etmesini kolayla�t�r�lmak istendi bu süreçte. �mha etme dü�üncesi ile hareket edildi bu süreçte. Herkes izolasyona maruz b�rak�ld�. Hakikati görünmez k�lmak yönündeki çabalar� peki�iyor böylece. Uzakla�t�rma, imha etme art�k istisnadan ç�kt� normal oldu. Dünyan�n hiçbir yerinde ki cezaevleri burada ki cezaevleri kadar hareketli de�il. Tecrit uygulamalar�ndan sonra gözlemlenen insanlar�n hem fiziksel hem de ruhsal belirtilerin olu�tu�u ortaya ç�kt�. Tecrit i�kencedir" �eklinde ifade etti.

'Ses ç�kar�lmazsa hapishanelerden daha çok cenaze ç�kacak'

�lgili Haberler