Sudan'da Beşir'in yıkılmasına öncülük eden kadınlar: Kandakalar

Sudan'da Eski Devlet Başkanı Ömer el Beşir'in devrilmesinde kadınların üstlendiği rol dikkat çekici. 19 Aralık'ta başlayan ve darbeye rağmen devam eden halk eylemlerine kadınların katılımı ve üstlendiği öncü rol Sudan'da "kadın çağı" yorumlarına neden oluyor. Kitle hareketine yön veren kadınlar sosyal medyada da sıkça gündeme gelirken; eylemlere katılan kadınların temel taleplerini daha fazla özgürlük ve kamusal alanda eşit temsiliyet oluşturuyor.

 

Sudan'da geçen yıl sonunda hayat pahalılığına karşı başlayan, ardından Beşir'in görevi bırakması talebiyle devam eden eylemlerde kadınlar aktif rol aldı.

 

Öyle ki, protestolara öncülük eden Sudan İşçileri Sendikası, bu aktif katılımı desteklemek için eylemlerde kullanılan şarkılar ve tezahüratlarda kadınların rolünü özellikle öne çıkardı.

 

Polisin eylemlere dönük sert saldırıları sırasında zaman zaman kadın gazeteciler ve parti liderleri birçok kez gözaltına alındı.

 

Yerel medya, eylemlerde ön saflarda yer alan kadınları, antik çağda bu topraklarda hüküm süren Meroe Krallığı'ndaki savaşçı kraliçelere atıfla "Kandaka" olarak adlandırmaya başladı.

 

Sudanlı kadınların bir "Kandaka" liderliğinde şarkılar söyleyip Beşir karşıtı sloganlar attığı görüntüler sosyal medyada da hızla yayıldı.

 

Sonuçta, kadınların büyük destek verdiği eylemler, 30 yıllık Beşir iktidarının sonunu getirdi.

 

KADINLAR KAMUSAL ALANDA EŞİT TEMSİL İSTİYOR

 

Sudanlı genç şair ve aktivist Fatin Ali, Beşir döneminde yönetimde yeri olmayan kadınların eylemlere yoğun katılım sergilediğini söyledi.

 

Kadınların protestolara öncülük etmesinin önemine dikkati çeken Ali, "Son dönem imparatorluk, terör ve kaos çağıysa, içinde bulunduğumuz zaman kadınlarındır" dedi.

 

Komünist lider Faruk Kadavda'nın kızı akademisyen Gada Kadavda da dört ay süren eylemlere katılarak "Kandaka" unvanı kazandı.

 

Kadavda, 6 Nisan 2019'un, eski Cumhurbaşkanı Cafer Muhammed en-Numeyri'nin askeri darbeyle devrilmesinin 34. yıl dönümüne denk geldiğini ve anılarının canlandığını ancak kendisi için zor bir an olduğunu söyledi.

 

Yazılım mühendisliği dalında doktora yapan Kadavda, "Kadınların kamusal alanda eşit temsil edilmesini istiyorum" dedi.

 

Sudan ve ülkedeki kadınlara yönelik akademik çalışmalar yapan Kadavda, "Kendimi bir alanla sınırlayamam. Ancak benim asıl hedefim, mümkün olduğunca sosyal bir adalet sağlamaya yardımcı olmak" diye konuştu.

 

SUDAN'DA NE OLMUŞTU?

 

Sudan'da Ömer el Beşir'in görevi bırakması talebiyle düzenlenen eylemlerin en büyüğü, 6 Nisan'da başkent Hartum'da ordunun ana karargahı çevresinde yapıldı.

 

Eylem, aynı zamanda ülkede 1985'te kansız bir darbeyle görevden alınan Cumhurbaşkanı Numeyri'nin devrilişinin yıl dönümüne denk geldi. Protestolar sonraki günlerde de devam etti.

 

Savunma Bakanı Avad bin Avf, 11 Nisan'da ordunun yönetime el koyduğunu, 2 yıllık geçiş döneminin başladığını ve Ömer el Beşir'in tutuklandığını duyurdu.

 

Bin Avf, Sudan'da Askeri Geçiş Konseyi Başkanı sıfatıyla yemin etmesinin üzerinden 24 saat geçmeden görevini bıraktığını ve yerine Abdulfettah el Burhan'ı seçtiğini açıkladı.