São Paulo'nun usulsüz satışına ilişkin mektup
São Paulo gemisinin satışının usullere uymadığına ilişkin ilgili kurumalara mektup yazan demokratik kitle örgütleri, asbest yüklü geminin zararlarını ve geminin ithalinden önce derhal alınması gereken önlemleri sıraladı.
Aliağa'da sökülmek istenen São Paulo gemisinin satışının usullere uymadığına ilişkin aralarında İSİG Meclisi'nin de olduğu asbest kullanımına karşı olan örgütler bir mektup kaleme alarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Brezilya Savunma Bakanlığı, Fransa Silahlı Kuvvetler Bakanlığı, Avrupa Komisyonu'na gönderdi.
Asbes yüklü geminin zararlarının sıralandığı mektupta, Türkiye'deki bu ve diğer gemilerin söküleceği yerelde yaşayan toplulukların, ithal edilen atık geminin taşıdığı riskler konusunda karanlıkta bırakıldığına dair önemli kanıtların olduğu belirtildi.
Mektupta, "Gemi Sökme Platformu STK'sı (NGO Shipbreaking Platform), Basel Eylem Ağı (BAN), BAN Asbest Fransa Asbestin Yasaklanması Ağı (Ban Asbestos France , Uluslararası Asbestin Yasaklanması Sekreterliği (IBAS) ve Brezilya ABREA (Brezilya Asbeste Maruz Kalanlar Ağı), daha önce hem Brezilyalı hem de Fransız yetkilileri bu yüksek oranda toksik askeri geminin sökülme süreci ile bağlantılı yasal, ekolojik ve sağlık riskleri konusunda uyarmıştı. Halen, gemi geri dönüşüm işlemimin yalnızca AB Gemi Söküm Listesindeki tesislerde yapılması gerektiği fikrini, bu listenin OECD ülkelerinde incelenmiş ve onaylanmış sahil dışında söküm operasyonlarıyla sınırlı olması nedeniyle- destekliyoruz" denildi.
Ancak, bu vakada da görüldüğü gibi geri dönüşüm için yükümlülükleri yerine getiren, çevreye duyarlı bir ithalatın sağlanması için ilgili tek kriterin AB Listesi olmadığının altı çizilen mektupta, AB listesinde yer alan bir tesisin kullanılmasına ek olarak São Paulo'nun ihracat ve ithalatından önce temin edilmesi gerekenler şöyle sıralandı:
▪ "Basel Sözleşmesinin raporlama gerekliliklerine uygun olarak mütekamil ve detaylı bir bağımsız tehlikeli madde envanteri (IHM) sunulmalıdır ve bu satıştan önce ve açık ihale sürecinin bir parçası olmalıdır. Eğer durum böyle değilse, satış gerçekleşmiş sayılmaz ve yeniden teklif edilmelidir.
▪ Gemide bulunan ve geminin yapısına içkin tehlikeli atıkların nasıl yönetileceği ve bertaraf edileceğine ilişkin planların bağımsız bir komisyon tarafından değerlendirilmesi ve tüm atıkların çevreye duyarlı bir şekilde ve çalışanların ve yerel toplulukların sağlığını tehlikeye atmadan bertaraf edilebileceği sonucuna varılmalıdır.
▪ İhracat, transit devletlerin onayları da dahil olmak üzere Basel Sözleşmesinin diğer tüm yükümlülüklerine tam olarak uygun olmalıdır.
▪ Basel Sözleşmesi'nin 6. Madde ve 11. paragrafına uygun olarak ithalatçı ve transit devletlerden bir mali garanti talep edilmeli ve bu mali garanti geminin batması, kazaya uğraması veya karaya oturması veya ilgili aktörlerin potansiyel iflasının masraflarını karşılamaya yeterli olmalıdır.
▪ Son olarak, gemi malzemelerinin son derece tehlikeli niteliği göz önüne alındığında, gemi sökümünde sevkıyat ve bunları takip eden yönetim planları, gemi sökümünden etkilenen topluluklarla tamamen şeffaf olarak paylaşılmalı ve onlar tarafından desteklenmelidir."