GÜNCEL

'Dersim co�rafyas�na sömürgecilik ve soyk�r�m dayat�ld�'

�STANBUL - ETHA
4 May�s 2024 Cumartesi

Dersim Tertelesi'nin 87. y�l�nda Kad�köy'de düzenlenen anmada, Türk devletinin Kürtlere ve Alevilere soyk�r�m ve sömürgecilik dayatt�� kaydedildi. Taleplerin s�raland�� anmada, "Hiçbir �eyi unutmad�k, hiçbir �eyi affetmedik" denildi.

Bakanlar Kurulu karar�yla Dersim'de 4 May�s 1937 y�l�nda Tedip ve Tenkil Harekat� ad� alt�nda, on binlerce ki�i katledildi, bir o kadar� da sürgüne zorland�. Dersim'in ya�am kaynaklar�, insan�yla birlikte, yerinde ve sonsuza kadar etkisiz k�l�nmak kayd�yla ate�e verildi. Katliamdan kurtulmak için kaçanlar�n topraklar�na geri dönmesi kanunlarla yasakland�; bilhassa k�z çocuklar� olmak üzere çocuklar ailelerinden, topraklar�ndan kopar�larak ba�ta subaylar olmak üzere egemen s�n�ftan ailelere "ganimet" olarak da��t�ld�.

'H�ÇB�R �EY� UNUTMADIK, AFFETMED�K'
Dersim Tertelesi'nin 87. y�l�nda hem katliam lanetlendi hem de katledilenler an�ld�. Kad�köy iskele meydan�nda bir araya gelen çok say�da ki�i Dersim katliam�n� unutturmayacaklar�n�n alt�n� çizdi. "Hiçbir �eyi unutmad�k, hiçbir �eyi affetmedik" pankart�n�n aç�ld�� eylemde mumlarla "Dersim 37-38" yaz�ld�. Eylemde ayr�ca Tertele an�na ait görüntülerin bulundu�u dövizler ta��nd�. Anmaya Halklar�n E�itlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) milletvekilleri Çiçek Otlu ve Cengiz Çiçek, Halklar�n Demokratik Kongresi (HDK) E� Sözcüsü Esengül Demir, Polen Ekoloji Kolektifi E� Sözcüleri Çise Y�ld�z, Onur Y�ld�r�m, Halklar�n Demokratik Partisi (HDP) eski milletvekilleri Züleyha Gülüm ve Musa Piro�lu ile çok say�da ki�i kat�ld�.

'YAHUD� SOYKIRIM �LE DERS�M KIRIMI ARASINDA ZAMANSAL PARALELL�K VAR'
Katliam�n gerçekle�ti�i 1937'ye at�fla anma 19.37'de katledilenler an�s�na sayg� duru�uyla ba�lad�. Ard�ndan Dersim Dernekleri Federasyonu (DEDEF), Avrupa Demokratik Dersim Birlikleri Federasyonu (ADEF), Dersim Ara�t�rmalar Merkezi (DAM) ad�na ortak metni Ali R�za Bilir okudu. Anadolu'da resmi ideolojiye uymayan halklara kar�� i�lenen suç zincirlerinin en büyüklerinden birinin Dersim oldu�unu kaydeden Bilir, Yahudi soyk�r�m ile Dersim k�r�m� aras�ndaki zamansal bir paralellik oldu�una dikkat çekti. Bu iki k�r�m�n ayn� dönemi kapsad�� ve birbirine çok benzedi�ini ve bu nedenle üzerinde ciddiyetle durulmas� gerekti�ini kaydeden Bilir, 1937-38 Dersim Tertelesi'nin s�radan bir katliam olmad��n�, Osmanl� �mparatorlu�u ve Türkiye Cumhuriyeti'nin Dersim toplumunu sürekli bir biçimde bünyesi içinde yabanc� bir varl�k olarak gördü�ünü, Dersim'in kendine özgü ya�am tarz�n�, siyasi,sosyal ve kültürel kimli�ini ortadan kald�rmak istedi�ini ve nihayetinde Tunceli tenkil harekat� ile bunu fiilen gerçekle�tirdi�inin alt�n� çizdi.

'BU SORUN SADECE DERS�ML�LER�N DE��L'
Dersim '37-'38'in sadece Dersimlilerin de�il, herkesin sorunu oldu�unu söyleyen Bilir, bu nedenle devletin gerçekle�tirdi�i tertelenin üstünün örtülmek istendi�ine dikkat çekti. Bilir, �u talepleri s�ralad�: "Ar�ivler Aç�ls�n. Dersim ismi iade edilsin. Dersim halk�ndan resmi olarak özür dilensin. Sürgünler, kay�plar ve evlatl�k al�nan çocuklar�n listeleri, Seyit R�za ve arkada�lar�n�n mezar yerleri aç�klans�n. Dillerimize ve K�z�lba� Alevi inanc�m�za özgürlük tan�ns�n. Dersimde Do�an�n talan�na yol açacak projelerin tamam� iptal edilsin!"

Ç�ÇEK: DERS�M'DE YA�ANANLAR SOYKIRIMDIR
Aç�klaman�n ard�ndan DEM Parti Milletvekili Cengiz Çiçek, Dersimlilerin "önceki tertele" dedi�inde Ermeni soyk�r�m�na at�f yapt��n�, "sonraki tertele" dediklerinde ise Dersim soyk�r�m�na at�f yapt�klar�n� belirtti. "Dersim co�rafyas� bir soyk�r�m co�rafyas�d�r" diyen Çiçek, ulusal ve uluslararas� hukuk kurallar�na göre Dersim'de ya�ananlar�n bir bütün olarak "soyk�r�m" tan�m�na girdi�inin alt�n� çizdi. Dersim'de Alevi Kürtlerin soyk�r�mdan geçirilmek için her türlü program�n y�llara yay�larak hayata geçirilmeye çal��ld��n� belirten Çiçek, "Dersim katliam�na giden süreçte yine ilgili raporlarda, Dersim bir koloni gibi ele al�nmal�d�r derler. Yani bir sömürge gibi ele al�nmal�d�r derler. Yüz y�ll�k cumhuriyet tarihinin Kürt co�rafyas�na, Dersim co�rafyas�na dayatt�� soyk�r�m ve sömürgeciliktir" ifadelerini kulland�.

Türk devletinin soyk�r�m ve katliamlarla yüzle�mesi gerekti�ini söyleyen Çiçek, "Katliamc� askerlerin eline dü�memek için kendimi Munzur suyuna atan annelerimiz gibi direnece�iz" vurgusu yapt�.

Konu�malar�n ard�ndan katledilenler an�s�na a��t yak�ld�, lokmalar�n pay edilmesiyle anma sona erdi.

'Dersim co�rafyas�na sömürgecilik ve soyk�r�m dayat�ld�'

�lgili Haberler