GÜNCEL

�stanbul LGBT�+ ve Trans Onur Haftas� ihlalleri raporu aç�kland�

�STANBUL - ETHA
6 A�ustos 2025 Çar�amba

�stanbul'da gerçekle�en 22 ve 29 Haziran'da gerçekle�en yürüyü�lerde LGBT�+'lara yönelik sald�r� ve i�kenceye ili�kin haz�rlanan raporda, "LGBT�+'lar�n ifade ve bar��ç�l toplanma özgürlü�ü haklar�na yönelik ihlallere derhal son verilmelidir" denildi.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) �stanbul �ubesi'nde bugün düzenlenen bas�n toplant�s�nda, 17 May�s Derne�i, Hakikat Adalet Haf�za Merkezi, �HD �stanbul �ubesi, Kaos GL, SPoD, T�HV ve Uluslararas� Af Örgütü taraf�ndan haz�rlanan 2025 �stanbul LGBT�+ ve Trans Onur Haftalar� �zleme Raporu kamuoyuna sunuldu. Yakla��k 70 sayfal�k rapor, yürüyü�lerin yasaklanmas�, gözalt�lar ve kolluk �iddetine dair kapsaml� belgeleme çal��malar� içerdi.

Aç�klamay� T�HV'den Mümtaz Murat Kök okudu. Kök, "Bu ihlallerle birlikte, üst düzey kamu görevlilerinin homofobi ve transfobiyi peki�tiren ayr�mc� söylemleri de devam etmektedir. LGBT�+'lara ve LGBT�+'larla dayan��anlara yönelik ayr�mc�l�k derinle�tirilmi�, raporda tespit edilen insan haklar� ihlallerine zemin haz�rlanm��t�r" dedi.

POL�S ��DDET�
Her iki yürüyü� de, �stanbul Valili�i ile �i�li, Kad�köy, Beyo�lu ve Be�ikta� kaymakaml�klar� taraf�ndan al�nan genel yasaklama kararlar�yla engellendi. Bu yasaklar�n, "somut bir güvenlik tehdidine dayanmad�� gibi, orant�l�l�k ilkesine de ayk�r�" oldu�u vurguland�. Yürüyü� günlerinde ilçelerde yo�un polis görevlendirmeleri yap�ld�. Polisin, "güvenlik" ad� alt�nda ald�� önlemler, eylemleri de�il gündelik ya�am� da aksatt�. Buna ra�men, LGBT�+ aktivistleri 22 ve 29 Haziran'da yürüyü� yapma kararl�l��n� sürdürdü. Ancak polis, sald�rd�, i�kence uygulad�, keyfi gözalt�lar gerçekle�ti.

'SEN DE RAHAT DURSAYDIN'
Raporun çarp�c� bölümlerinden biri, gözalt�na al�nan bir avukat�n ya�ad�� kötü muameleyi aktard�� bölüm oldu. 22 Haziran Kad�köy yürüyü�ünde gözalt�na al�nan avukat, polis arac�nda ters kelepçe i�kencesine u�rad�. "Ellerim kesildi, ç�kar�n �unlar�" diyerek ters kelepçenin sonland�r�lmas�n� istedi�inde, sivil giyimli bir polis amirinin "Sen de rahat dursayd�n" yan�t�n� verdi. Aç�klamada bu ifadenin, "güvenlik güçlerinin i�kence ve di�er kötü muamele kapsam�na girebilecek olan �iddeti me�rula�t�rmaya çal��t��n� gösterdi�i" belirtildi.

SEMBOLLERE, KIYAFETLERE, VAROLU�A GÖZALTI
Rapora göre, toplamda en az 95 ki�i, yaln�zca kamusal alanda bulunmalar�, LGBT�+'larla ili�kilendirilen semboller ya da renkli k�yafetler giymeleri nedeniyle gözalt�na al�nd�. Örne�in, üç ki�i yürüyü� alan�ndan 17 kilometre uzakl�ktaki Galata Köprüsü'nde durdurularak gözalt�na al�nd�. Kolluk görevlilerinin tuttu�u belgelerde gerekçe �öyle belirtildi: "K�l�k k�yafetleri ve üzerilerindeki k�yafetlerde LGBT� grubunu sembolize eden renklerde k�yafetler bulunmas�."

Ayr�ca, iki ki�i, Trans Onur Yürüyü�ü'nden saatler önce, ya�ad�klar� mahallelere çok yak�n noktalardan gözalt�na al�nd�. Raporda, "Bu ayr�mc� ve dü�manca ortam, kimilerini protestolara kat�lmaktan vazgeçiren cayd�r�c� bir etki yaratm��t�r" denildi.

GÖZALTILARDA ��KENCE VE KÖTÜ MUAMELE
Saha gözlemlerine göre, çok say�da ki�i gözalt� sürecinde ters kelepçe, fiziksel ve sözlü �iddet, cinsel �iddet ve temel ihtiyaçlara eri�im k�s�tlamas� gibi uygulamalara maruz kald�. Avukatlar�n gözalt� sürecinde darp edildi�i, ifade al�m süreçlerinde kolluk bask�s� ile kar��la��ld�� ve baz� avukatlar�n emniyete al�nmad�� raporland�. Bir ki�i, ters kelepçeye kar�� ç�kt��nda polis taraf�ndan "Daha fazla direnirsen kolunu k�rar�m" tehdidine maruz kald�. Ba�ka bir ki�i, yere dü�ürüldü�ünü, ba��n�n yere vuruldu�unu, s�rt�na bas�ld��n� ve dizinin zorland��n� aktard�. Nezarethanede bir polisin bir ki�iye "Sen de erkek misin? Umar�m seni ben arar�m" dedi�i ifade tutanaklar�na geçti.

'��RENÇS�N�Z B�ZE BULA�ACAK'
Be�ikta�'ta 29 Haziran'da gözalt�na al�nanlar, bo�az s�kma, tekmeleme, havas�z araçta uzun süre tutulma, hakaret ve tehditlerle kar��la�t�. Polisin sözlü sald�r�lar�ndan biri �öyle kayda geçti: "Hepiniz i�rençsiniz! �u hale bak, i�rençli�iniz bize bula�acak."

Sa�l�k kontrollerinde de ciddi ihlaller ya�and�. 22 Haziran'da gözlemci hekimlerin bulunmad�� hastanelere götürülen gözalt�lar izlenemedi. 29 Haziran'da ise ki�ilerin kelepçeli �ekilde muayeneye getirildi�i, kelepçelerin ç�kar�lmad�� ve vücutlar�nda morluklar, k�zar�kl�klar oldu�u tespit edildi. �stanbul Protokolü'ne uygun muayene yap�lmad��, polisin muayene odas�nda bulundu�u bilgisi raporda yer ald�.

TUTUKLANANLARIN �LK DURU�MASI 8 A�USTOS'TA
Raporda, yürüyü�lere kat�lan veya kat�ld�� iddia edilen 92 ki�i hakk�nda haz�rlanan iddianameler incelendi. Bu iddianamelerin adil yarg�lanma hakk�, ifade özgürlü�ü, bar��ç�l toplanma hakk� gibi temel insan haklar�na aç�kça ayk�r� oldu�u ifade edildi. En dikkat çekici vakalardan biri ise üç ki�inin, haklar�nda tutuklamay� gerektirecek somut bir �üphe veya gerekçe olmamas�na ra�men keyfi �ekilde tutuklanm�� olmas�. Bu ki�ilere yöneltilen suçlama: "Kanuna ayk�r� toplant� ve yürüyü�lere silahs�z kat�larak ihtara ra�men kendili�inden da��lmama." Bu kapsamda aç�lan davan�n ilk duru�mas� 8 A�ustos'ta �stanbul 51. Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülecek. Kurumlar bu davay� yak�ndan izleyeceklerini belirtti.

�nsan haklar� örgütlerinin ortak aç�klamas�nda �u talepler s�raland�:
🔹"LGBT�+'lar�n ifade ve bar��ç�l toplanma özgürlü�ü haklar�na yönelik ihlallere derhal son verilmelidir.
🔹Genel yasak kararlar� kald�r�lmal�, herkesin bar��ç�l toplanma hakk� güvence alt�na al�nmal�d�r.
🔹Bar��ç�l protestolar nedeniyle aç�lan davalar ko�ulsuz �ekilde dü�ürülmelidir.
🔹Tutuklu iki ki�i derhal serbest b�rak�lmal�d�r.
🔹Kolluk güçlerinin uygulad�� iddet ve kötü muameleye dair tüm iddialar etkin, tarafs�z ve h�zl� biçimde soru�turulmal�d�r."

�stanbul LGBT�+ ve Trans Onur Haftas� ihlalleri raporu aç�kland�

�lgili Haberler