EMEK

SES: Sa�l�k emekçilerinin üretimden çekilme hakk� vard�r

ANKARA
14 Nisan 2020 Sal�

Covid-19 salg�n� ile ilgili bir ayl�k de�erlendirme raporunu aç�klamayan SES, Covid-19 nedeniyle gerekli ve yeterli önlemler al�nmad��nda sa�l�k emekçilerinin üretimden çekilme hakk�n�n oldu�unu belirtti.

Sa�l�k ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikas� (SES), Covid-19 salg�n� ile ilgili bir ayl�k de�erlendirme raporunu bas�n toplant�s�yla aç�klad�. Aç�klamada, "Salg�n�n �iddeti sa�l�k emekçilerinin sa�l�k ve ya�am haklar�n�n ihlali için gerekçe gösterilemez" denildi

SES Genel Merkezi'nde yap�lan bas�n toplant�s�nda konu�an SES E� Genel Ba�kan� Gönül Erden, "Covid-19 pandemisi nedeniyle sa�l�k emekçileri aras�nda çok say�da hasta ve kay�p var, ne yaz�k ki artma ihtimali de söz konusu. Bu art��n kontrol edilebilmesi için hükümetin çok ciddi önlemler almas�, önlemlerdeki mevcut eksiklikleri acilen gidermesi gerekmektedir. Di�er ülkelerdeki tecrübe sa�l�k emekçilerinin çok ciddi bir tehdit alt�nda oldu�unu göstermektedir" diye belirtti.

Salg�n�n ba��ndan beri salg�nla etkili mücadele için zorunlu olmayan alanlarda üretimin acilen durdurulmas�, buralarda çal��an tüm i�çilerin ve emekçilerin ücretli izinli say�lmas�, geçim kayg�lar�n�n giderilmesi, temel ihtiyaçlar�n�n sa�lanmas�n�n devlet kaynaklar� ile güvenceye al�nmas� gerekti�ini, böylece "evde kalabilmenin" ko�ullar�n�n olu�turulmas�n�n son derece kritik oldu�unu vurgulad�klar�n� ifade eden Erden, "Ne yaz�k ki süreci yürüten iktidar taraf�ndan �srarla bu yönde bir ad�m at�lmamakta, üretim devam ettirilmekte, buralarda çal��an emekçiler ve tüm toplum risk alt�nda b�rak�lmaya devam edilmektedir" diye kaydetti.

3 Nisan itibar�yla �talya'da 74'ü hekim olmak üzere 120'i sa�l�k emekçisinin hayat�n� kaybetti�ini söyeyen Erden, "Bildirilen 120 bin vakan�n 10 bini yani yüzde 8'i sa�l�k emekçisidir. Bunlar�n yüzde 20'si doktorlar, yüzde 50'si hem�ireler ve yüzde 30'u teknisyen ve ambulans �oförü gibi di�er görevlilerden olu�maktad�r. Tedavi edilmekte olan neredeyse 10 hastadan biri sa�l�k emekçisidir. Çin'de a��r ya da kritik hastalar�n yüzde 14,8'ini sa�l�k emekçileri olu�turmu�tur" bilgisini payla�t�.

SA�LIK EMEKÇ�LER� STRES ALTINDA
Sa�l�k emekçilerinin yo�un çal��ma ve koru�ucu ekipman eksikli�i nedeniyle risk alt�nda oldu�unu ifade eden Erden, "Bütün bunlar�n yan�nda göz ard� edilen önemli bir tehlike de i� stresi ve tükenmi�liktir. Sa�l�k emekçileri tedavisi henüz tan�mlanmam��, ölüm oran� yüksek bir hastal�kla mücadele ederken hastalara kar�� da çaresizlik ya�ayabilmektedir. Bunun yan�nda hastalara, kendi ailelerine ve yak�n çevrelerine hastal�� bula�t�rma riski de ek olarak ciddi bir bask�ya ve kayg�ya neden olmaktad�r" dedi.

Uzun süreli a��r ko�ullarda çal��ma, güvenli çal��ma ko�ullar�n�n sa�lanmamas�, özel ko�ullar dikkate al�nmadan yap�lan görevlendirme ve yasaklamalar, özel sa�l�k kurumlar� ve Ortak Sa�l�k ve Güvenlik Birimlerinde (OSGB) i�ten ç�karmalar, ek ödemelerde ve nöbet ücretlerinde yap�lan kesintiler, ASM'lerde maa� kesintileri, kamuda uygulanan idari izin genelgesinin uygulanmas�nda sa�l�k emekçileri için k�s�tlamalara gidilmesi vb. nedenlerle sa�l�k emekçileri kendilerine yeterince sahip ç�k�lmad��n� hissetti�ini, bu da i� stresini artt�rd��n� ve tükenmi�li�e neden oldu�una dikkat çeken Erden, "Gerekli önlemler al�nmazsa ya�amlar�na son vermek de dahil olmak üzere ciddi ruhsal sa�l�k sorunlar� görülebilecektir" diye belirtti.

SA�LIK EMEKÇ�LER�N�N ÜRET�MDEN ÇEK�LME HAKKI VARDIR
Tüm emekçilerin Covid-19 nedeniyle gerekli ve yeterli önlemler al�nmad��nda üretimden çekilme hakk�n�n oldu�unu hat�rlatan Erden, sa�l�k emekçilerinin de bu hakk� oldu�unu vurgulad�. Erden, "Sa�l�k emekçileri ya�am haklar� ihlal edilerek çal��maya zorlanmaktad�r. Hem Dünya Sa�l�k Örgütü hem de Birle�mi� Milletler belgelerinde de vurguland�� gibi 'Gerekli ko�ullar sa�lanmadan zorla çal��t�rma kabul erdilemez.' Sürecin ba��ndan beri söyledi�imiz gibi sa�l�k emekçileri için gerekli ko�ullar�n sa�lanmas�n� talep etmek, kendi sa�l��m�z� ve toplumun sa�l��n� korumak bak�m�ndan hem bir hak, hem de bir sorumluluktur" ifadelerini kulland�.

SES, Covid-19 salg�n� ile ilgili bir ayl�k de�erlendirmesi �öyle:
■ �u an temasl� ya da enfekte sa�l�k emekçisi say�s� hakk�nda hiçbir bilgi aç�klanmamakta, bu da ciddi bir tedirginli�e yol açmaktad�r. Öncelikle sa�l�k emekçileri salg�n yönetimiyle ilgili aç�k bir �ekilde bilgilendirilmeli, kurum baz�nda temasl�, enfekte sa�l�k çal��an� say�s�, uygulanan tedavi gibi bilgiler SES ve TTB gibi sa�l�k emekçilerinin örgütleri ve temsilcileri ile payla��lmal�d�r.
■ Sendikam�z�n yapt�� çal��malarda elde edilen verilerle de ortaya konuldu�u üzere hastanelerde, aile sa�l�� merkezlerinde, i� yerlerinde sa�l�k emekçilerinin sa�l�� ve güvenli�i için eksik olan ki�isel koruyucu donan�m sa�lanmal�, e�itim ya da bilgilendirmeler sürekli güncellenmeli, çal��ma ortam�n�n ve malzemelerin dezenfeksiyonu sa�lanmal�d�r. Bu güvenlik önlemleri tüm salg�n boyunca sürdürülmeli, güvenli ki�isel koruyucu malzemelerin tedariki için gerekirse kamula�t�rma yap�lmal�d�r. Bunlar�n yeterince sa�lanamad�� her bir durum hem sa�l�k hem de ya�am hakk� ihlali anlam�na gelir.
■ Ki�isel koruyucu ekipmanlar�n yetersizli�i kadar, son zamanlarda özellikle �stanbul'da da��t�lan ekipmanlarda standartlara uygunluk ve kalite sorunlar� ya�anmaktad�r. Üzerinde bulunmas� zorunlu ve standartlar� belirten bandrollerin olmad��, kim taraf�ndan sa�land�� emekçilere aç�klanmayan, dolay�s�yla koruyuculuk bak�m�ndan güvenilirli�i tart��mal� ekipmanlar da��t�lmaktad�r. Sa�l�k emekçileri standartlar� belirtilmemi�, nas�l tedarik edildi�i aç�k olmayan ekipmanlar� kullanmaya zorlanamaz.
■ Sa�l�k emekçileri sa�l�klar� ve ya�amlar�n�n risk alt�nda oldu�u durumlarda, gerekli güvenli ko�ullar sa�lanana kadar çal��may� durdurabilece�ini bilmelidir. Bunun yasal ko�ullar� sendikam�z taraf�ndan haz�rlanan bilgi notlar�nda aç�kça bildirilmi�tir. Hastane yönetimleri de bu konuda yap�c� tav�r içinde olmal�d�r. Sa�l�k emekçilerinin güvenliklerinin sa�lanmas�n� talep etmelerinin en do�al haklar� oldu�u ve yönetimler bunu sa�lamakla yükümlü olduklar�n� bilerek davranmal�, koruyucu ekipman talep eden sa�l�k emekçilerine bask� yapmaktan vazgeçmeli, sorunlar� gidermelidir.
■ Sa�l�k emekçilerine düzenli olarak test yap�lmas� konusunda henüz problemler sürmektedir. Sa�l�k alan� bugünkü tablo aç�s�ndan risklidir. Semptom göstersin göstermesin tüm sa�l�k emekçilerine be� gün aral�klarla test yap�lmal�, bu yolla hem sa�l�k emekçileri korunmal�, hem de virüsün bula�� önlenmelidir. Yap�lan rutin testlerde hiç bir semptom göstermeyen sa�l�k emekçilerinde testlerin pozitif ç�kt�� çok say�da örnek ya�anmaktad�r. Bu da rutin testin ne kadar önemli oldu�unu göstermektedir. Temasl� sa�l�k emekçileri için izlenecek önlem, izolasyon ve tedaviler konusunda da problemler bulunmaktad�r. Bu konuda haz�rlanan algoritmalarda da sa�l�k emekçilerinin meslekleri, yapt�klar� i�lemler, maruziyet durumlar�, risk ortamlar� göz önünde bulundurulmadan genel algoritmalar üzerinden ilerlenmekte, bu da sorunlar olu�turmaktad�r. Algoritmalar bu kapsamda detayland�r�larak yeniden düzenlenmelidir. Temasl� sa�l�k emekçileri çal��maktan yeterli süre boyunca çekilmeli, güvenilir test sonuçlar� belli olana kadar çal��maya zorlanmamal�d�r.
■ Kamu ya da özel temizlik çal��anlar�n� da kapsayacak �ekilde Covid-19 meslek hastal�� olarak kabul edilmeli, sa�l�k emekçileri hastal��a yakaland�klar�nda maa�, tazminat, çal��mama haklar�yla ilgili ba�vuru vb. konularda herhangi bir bürokratik i�lemle ilgili kayg� duymadan çal��abilmelidir.
■ Özel sa�l�k kurumlar�, OSGB'lerde çal��an sa�l�k emekçilerinin i� güvencesi Aile Çal��ma ve Sosyal Hizmetler Bakanl�� ile Sa�l�k Bakanl�� taraf�ndan güvence alt�na al�nmal�d�r.
■ Hasta sa�l�k emekçisi say�s�n�n artmas�yla vaka say�s�n�n art��na paralel olarak sa�l�k emekçisi ihtiyac� daha da h�zl� olarak artacakt�r.
-Özel-kamu tüm sa�l�k kurumlar�nda h�zla sa�l�k emek gücü planlamas� yap�lmal�; çal��ma saatleri, vardiya düzenlemeleri, yedekli çal��ma planlanmal� ve bu planlar yap�l�rken sa�l�k emekçilerinin görü�leri al�nmal� ve zaman�nda bilgilendirilmelidirler.
-Güvenlik soru�turmalar� kald�r�larak atamas� yap�lan tüm sa�l�k emekçileri görevlerine ba�lat�lmal�, KHK ile ihraç olmu� sa�l�k emekçileri hemen i�ine iade edilmeli ve atamas� yap�lmayan sa�l�k emekçilerinin atamas� yap�lmal�d�r.
-Salg�n �iddeti artsa dahi risk grubundaki sa�l�k emekçilerinin tamam�n�n geri plandaki hizmetlerde görevlendirilmeleri devam etmelidir.
-Yeni hastane/sahra hastanelerinin yap�lmas� planlanmaktad�r. Burada çal��acak, görevlendirilecek sa�l�k insan gücüyle ilgili Bakanl�k plan yapmal� ve bunu sa�l�k emekçilerine duyurmal�d�r. Görevlendirmeler yasal mevzuata uygun, önceden haber verilerek sa�l�k emekçilerinin özel ko�ullar� ve cinsiyete duyarl� bir �ekilde yap�lmal�d�r.
-Çal��maya yeni ba�layan ya da yeni bir kurumda görevlendirilen sa�l�k emekçilerinin hem oryantasyon hem de Covid-19 salg�n� kapsam�ndaki e�itimleri tamamlanmadan çal��malar�na izin verilmemelidir.
■ Sa�l�k emekçileri kendi risklerinin yan�nda yak�nlar�na da virüs bula�t�rma endi�esi ta��maktad�r. Misafirhane vb. olanaklar�n artt�r�lmas�n�n yan�nda buralarda kalacak sa�l�k emekçilerinin insana yara��r ko�ullarda kalmalar�, ihtiyaçlar� kar��lanmas�, yemek, i�yerine ula��m gibi sorunlar� ücretsiz ve uygun �ekilde çözülmelidir. Ayr�ca temasl� ya da pozitif sa�l�k emekçileri için ayr� bar�nma olanaklar� sa�lanmal�d�r.
■ Sa�l�k kurumlar�nda al�nacak önlemlerle ilgili sa�l�k emek ve meslek örgütleri ve çal��an temsilcilerinin ayr�ms�z olarak karar ve uygulama süreçlerine kat�l�m� sa�lanmal�, çal��an sa�l�� ve güvenli�i kurullar� aktifle�tirilmeli ve bu kat�l�m� sa�layacak �ekilde çal��t�r�lmal�d�r.
■ Salg�n hala sadece hastane temeli tespit edilmeye ve çözülmeye çal��lmaktad�r. Salg�nla sokak/mahalle/ilçe/il düzeyinde yap�lacak düzenlemelerle hanelerde de tespit ve mücadele edilme yöntemlerine a��rl�k verilmelidir. Hastalar�n ve temasl�lar�n evde takibi için algoritmalar olu�turulmal�d�r.
■ Zorunlu olmayan üretim durdurulsun, ücretli izin sa�lans�n.

SA�LIK BAKANLI�I'NA UYARI
�lk vakan�n görüldü�ü tarihten itibaren SES'in toplum sa�l�� ve sa�l�k emekçilerin sa�l�� ve güvenli�i için sürekli olarak yap�lmas� gerekenler konusunda uyar�larda bulundu�unun alt�n� çizen Erden, "Ancak Sa�l�k Bakanl�� ve AKP iktidar� bildik tutumunda �srar ediyor. Salg�n�n yay�l�m�nda ve mücadelesinde önemli bir konumda olan sa�l�k emekçilerinin ya�ad�klar� görmezden geliniyor. Bu durum sürdürülemez oldu�u için tekrardan Sa�l�k Bakanl��'n� uyar�yoruz; Bu güne kadar salg�n sürecinde sa�l�k hizmetleri sürdürülmü� olmas� sa�l�k emekçilerin bilgi, deneyim ve fedakarl�� ile olmu�tur. Sizin yönetim anlay��n�z ve salg�na yakla��m�z sa�l�k emekçilerin sa�l��n� tehdit ediyor. Hiçbir durum sa�l�k emekçilerinin sa�l�k ve ya�am haklar�n�n ihlalinin gerekçesi olamaz. Bir an önce bu yakla��m�n�z� terk ediniz" diye kaydetti.

SA�LIK EMEKÇ�LER�NE ÇA�RI
Sa�l�k emekçilerine ça�r� yapan SES E� Genel Ba�kan� Gönül Erden, �unlar� ifade etti: "Toplum ve kendi sa�l��m�z için öncelikle güvenli�imizi sa�layal�m. Güvenli�imizi sa�lamadan sa�l�k hizmeti üretmeyelim. Sa�l��m�z� ve güvenli�imizi yöneticilerin insaf�na b�rakmadan sa�l�k emekçilerin kolektif iradesi ile olu�turaca��m�z i�yeri salg�n komitelerinde örgütlenelim, sa�l��m�z�n korunmas�n�n güvencesi biz olal�m."

SES: Sa�l�k emekçilerinin üretimden çekilme hakk� vard�r

�lgili Haberler