EMEK

SES: Koronavirüse kar�� önlemler yeterli de�il, artt�r�lmal�

ANKARA
16 Mart 2020 Pazartesi

SES, koronavirüse kar�� önlemlerin yeterli olmad��n� belirtti, sa�l�k alan�nda, sa�l�k çal��anlar� ve halka yönelik al�nmas� gereken acil önlemleri aç�klad�.

Sa�l�k ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikas� (SES) Genel Merkezi, koronavirüs salg�n�na ili�kin kapsaml� bir aç�klama yapt�.

Dünya Sa�l�k Örgütü'nün koronavirüsü pandemi ilan etmesi ve Türkiye'de de görülmesinin üzerinden 6 gün geçmesine ra�men hala önemlerin yeterli düzeye ç�kar�lmad��na dikkat çekildi.

Tüm sa�l�k kurumlar�n�n ve sa�l�k alan�n�n virüsün etkisinin kontrol alt�na al�nmas� için önemli ve kritik tedbir- müdahale alanlar�n�n ba��nda geldi�ine i�aret edilen aç�klamada, "Bu nedenle sa�l�k alan�nda, hem koruyucu hem de tedavi edici sa�l�k hizmetleri kapsam�nda yap�lacak uygulamalar, al�nacak önlemler, at�lacak ad�mlar son derece belirleyicidir" dedi.

SES, hem sa�l�k alan�nda al�nacak önlemleri ve sa�l�k hizmetlerinin yürütülmesini, hem de sa�l�k emekçilerinin korunmas� için al�nacak önlemleri yak�ndan takip ettiklerini belirterek, sa�l�k alan�nda görünür tedbirlerin organize edilmesi için virüs testinin pozitif ç�kt�� bir vakan�n ortaya ç�kmas�n�n beklendi�ine dikkat çekti. "Vaka var-yok" tart��mas�na odaklan�lmas�yla gerekli önleyici önlemlerin al�nmad��, sa�l�k emekçilerini koruma ve e�itme, sa�l�k planlanmas�n�n yap�lmad��na dikkat çekilen aç�klamada, "Ne yaz�k ki, bu konuda yap�lm�� haz�rl�klar�n bu düzeyde olmad��n�, ciddi yetersizlikler oldu�unu söylemek durumunday�z. Bu yetersizlikleri, bugün sa�l�k kurumlar�nda kar�� kar��ya oldu�umuz sorunlar kapsam�nda derinden ya��yoruz. Bu nedenle bundan sonra yap�lacaklar üzerine h�zl�- acil harekete geçilmesi oldukça önemlidir" diye kaydetti.

SES, yönetici, temsilci ve üyelerinden ald�� bilgiler do�rultusunda sa�l�k alan�ndaki eksiklikler ve önerilere ili�kin �unlara dikkat çekti:

- Hastanelerimizde acil eylem plan�na geçilmemi�tir. Hastane ola�anüstü eylem planlar� devreye geçirilerek tatbikatlar yap�lmam��t�r. Acil eylem planlar�n�n nas�l olaca��na ili�kin çal��anlar bilgilendirilmemi�; dahas� sa�l�k emekçilerinin acil durum çal��ma planlar�n�n haz�rlanmas� için görü� ve önerileri, sa�l�k durumlar�, ailevi ve özel ko�ullar� çal��anlarca birlikte de�erlendirilmemi� ve planlanmam��t�r. Hastane idarecileri büyük oranda acil eylem planlar� konusunda donan�ms�z durumdad�r.

- Ola�anüstü dönem uyar�s� olmas�na ra�men tüm sa�l�k hizmetleri ola�an ko�ullarda yürütülmektedir. Poliklinikler normal bir dönemdeymi� gibi hizmet vermektedir. Ola�anüstü bir dönemden geçilirken ba�ta sa�l�k emekçileri ve hastaneler için al�nacak önlemlerin acilen belirlenmesi gerekmektedir.

- Sa�l�k çal��anlar� salg�n dönemlerinde nas�l hizmet verilece�ine dair teorik ve uygulamal� olarak desteklenmemi�tir. Sa�l�k emekçilerine Covid-19'la ilgili bilimsel ve güncel rehberlerle bilgilendirme yap�lmal�, �üpheli vakalara yakla��m ve karantinaya al�nan hastaya yakla��m�n� da içerecek �ekilde yeterli e�itimler verilmelidir.

- Çal��ma ortam�ndan kaynaklanan riskleri en aza indirmek için gerekli tüm önleyici ve koruyucu önlemlerin al�nmas�, bu kapsamda da tüm sa�l�k emekçilerine uygun kalitede, nitelikte ve say�da ki�isel koruyucu ekipman�n (maske, eldiven, gözlük, önlük, el dezenfektan� vb.) sa�lanmas�, Dünya Sa�l�k Örgütü rehberleri, 6331 say�l� yasa ve mevzuat gere�i yönetsel sorumluluk ve ZORUNLULUKTUR. Ancak, hastanelerde �imdiden sa�l�k emekçilerine yeterli say�da ve kesintisiz olarak verilmesi gereken koruyucu ekipman tedarikinde çok ciddi s�k�nt� ya�anmaktad�r. Neredeyse tüm sa�l�k kurumlar�n�n tamam�nda cerrahi maske ve eldiven dahi temin edemeyen sa�l�k emekçileri vard�r. N95-FFP2 veya N99-FFP3 maskeleri baz� hastanelerde ya hiç bulunmamakta ya da kullan�lmas� gereken birimlerde ki�i ba��na bir adet verilmektedir. Yüz kalkan� yerine ergonomik olmayan koruyucu gözlükler ya da nem bariyerleri önlükler yerine su geçiren tek kullan�ml�k önlük verilmektedir. Bu taleplerin ��çi Sa�l�� ve Güvenli�i Kurullar�na iletilmesine ra�men çözüm olu�turulamamaktad�r.

- El dezenfektan� temininde de sorunlar ya�anmaktad�r. El dezenfektanlar�n�n "idareli" kullan�lmas� gerekti�i konusunda s�kça kurum içi uyar�lar yap�lmaktad�r.

- Bilkent �ehir hastanesi gibi dünyan�n 3. Büyük hastanesinde penceresiz birimlerde hizmet verilmektedir. Merkezi havaland�rma sisteminin güvenli�i ve güvenilirli�i konusunda s�k�nt� olmad�� söylenmekte fakat çal��an temsilcileri ile bu kontroller payla��lmamaktad�r. Bu nedenle sa�l�k çal��anlar� bulunduklar� ortam� s�k s�k havaland�ramamaktad�r.

- Sa�l�k kurumlar� için al�nacak önlemler içerisinde havaland�rma önemli bir yer tutmaktad�r. Sa�l�k kurumlar�n�n havaland�rma sistemleri saatte 10 de�i�im olacak �ekilde planlanmal�d�r.

- Hastanelerin tüm alanlar� riskli birim kabul edilmelidir.

- Baz� hastanelerin sadece acilleri dezenfekte edilmektedir. Di�er sa�l�k ünitelerinde de sa�l�k hizmeti verilmektedir, bu nedenle tüm ünitelerde gerekli dezenfekte sa�lanmal�d�r.

- A��z ve di� sa�l�� merkezlerinde de hem risk yüksektir, hem de koruyucu malzeme sorunu vard�r. A��z ve di� sa�l�� merkezilerindeki hizmetlerin zorunlu haller d��nda ara verilmelidir.

- �üpheli hastan�n geldi�i durumda hastanelerde hastayla temas halindeki tüm sa�l�k emekçileri teste tabi tutulmal�d�r.

- Acilde ve birinci basamakta ya�anan yo�unlu�un azalt�lmas� amac�yla aile hekimli�inde telefon randevular� ile hastal�klar grupland�r�lmal�, ivedi olmayan sirkülasyon azalt�lmal�d�r.

- Acillere ba�vuran �üpheli vakalar konusunda triaj uygulamas� hassas bir �ekilde yap�lmal� di�er hasta ve yak�nlar� için izolasyon sa�lanmal�d�r.

- Hastanelerde ortak kullan�m alanlar� konusunda da al�nm�� bir önlem bulunmamaktad�r. Tuvaletler, yemekhaneler, ofislerde hiç bir �ey yokmu� gibi günlük rutin ya�am devam etmektedir. Ortak kullan�m alanlar�nda rahatça virüs bula�abilir. Ortak kullan�m alanlar�n�n hijyeni ve dezenfekte edilmesi uygulamas� en hassas �ekilde yürütülmelidir.
- Sa�l�k emekçilerinin büyük ço�unlu�u sivil k�yafetlerinin üstüne önlük giymekte i�i bitti�inde önlü�ü ç�kar�p sivil k�yafetle evine gitmekte, ya da kulland�� önlü�ü evine götürüp y�kamaktad�r. Kriz atlat�lana kadar sa�l�k personeli k�yafetleri hastanelerin sa�layaca�� çama��rhanelerde y�kanmal�d�r.

- Test yap�lan hastane say�s� art�r�lmal�d�r.

- Sa�l�k emekçilerinin karantina uygulamalar�na maruz kalmas� durumlar�nda beslenme ve bar�nma ko�ullar�n�n düzenlenmesi ile ilgili planlar yap�lmal�d�r.

- Acil eylem planlar�n�n yap�lmas� dahil olmak üzere süreçle ilgili yap�lacak her türlü planlama ve haz�rl�kta sa�l�k emekçileri ya da onlar�n temsilcileri sendika ayr�m� gözetmeksizin dahil edilmelidir. Yetkili sendika d��ndaki sendika temsilcilerinin ��çi sa�l�� ve güvenli�i kurullar�nda gözlemci olarak kat�lma istekleri ret edilmekte, kurullara girmeleri engellenmektedir. Bu engellemelere de son verilmelidir.

- Okul ça��nda çocu�u bulunan ebeveynlerden biri mutlaka idari izinli say�lmal�d�r. Sa�l�k emekçileri de okul ça��nda olan çocuklar� için ne yapacaklar� konusunda endi�e halindedir. Çocuklar�n bak�m�n�n sa�lanmas� için önlem al�nmak durumundad�r. Bakanl�k, sa�l�k emekçisi ebeveynlerinin izinlerini kald�r�rken çocuklar�n bak�m� ve korunmas� için ne önermektedir? Mevcut durumda çocu�una bakacak kimsesi olmayanlar çocuklar�n� hastanelere getirmek zorunda kalm��lard�r. Çocuklar�n ebeveynlerinin yan�nda sa�l�k kurulu�lar�na gelmek zorunda kalmas� durumunda sorumlulu�u kim alacakt�r?

- Sa�l�k alan�nda çal��an yetersizli�i oldu�u bilinmektedir. Y�llard�r bu eksi�i giderecek �ekilde sa�l�k i�gücü planlamas� yapmayan, sa�l�k meslek örgütleri ve sendikalar�n taleplerini görmeyen iktidarlar, Covid-19 virüsüyle ilgili kriz sürecini de mevcut sa�l�k emekçilerini daha fazla sürelerle ve daha fazla risk alt�nda çal��t�rarak yürütmeyi planlad�� anla��lmaktad�r; bu plandan derhal vazgeçilmelidir. Bu ne sa�l�k emekçileri için, ne de sa�l�kl� ve etkili önlemler al�nabilmesi için bilimsel ve uygun de�ildir. Artan i� yükünü ve sa�l�k hizmetlerinde ya�anan ola�anüstü durumu dikkate alarak güncel çal��ma planlanmas� yap�lmal�, sa�l�k emekçilerinin say�s� art�r�lmal�, fazla mesailer kald�r�lmal�, 24 saat nöbetli çal��ma uygulamas�ndan vazgeçilmeli, nöbetler yedekli çal��ma sistemine göre yeniden düzenlenmeli, çal��ma süreleri maruziyetinin en aza indirecek seviyelere çekilmeli, mesai düzenlemeleri yeniden yap�lmal�d�r.

- Mevcut sa�l�k hizmetleri yetersiz say�da sa�l�k çal��an� ile yürütülmekte ve i� yükü fazlad�r. Korona virüs salg�n� ile birlikte bu i� yükünün daha da artaca�� ortad�r. Bundan dolay� sa�l�k hizmetlerinin daha sa�l�kl� yürütülmesi için sa�l�k alan�ndaki çal��an eksikli�inin giderilmesi gerekmektedir. Çal��an eksikli�inin acilen giderilmesi için ülkemizde yeterince sa�l�k emekçisi vard�r ve görev beklemektedirler. Atamas� yap�lmayan yüzbinlerce sa�l�k emekçisi, atamas� yap�lm�� ancak güvenlik soru�turmas� nedeniyle i�lerine ba�lat�lmayan sa�l�k emekçileri, Kanun Hükmünde Kararnamelerle hukuki süreçler i�letilmeden ihraç edilen sa�l�k emekçileri acil bir düzenleme ile ihtiyac� kar��layacak �ekilde göreve ba�lat�lmal�d�rlar.

- Sa�l�k emekçilerinin izinleri ve çal��ma ko�ullar� ile ilgili gerekli tedbirler acilen al�nmal�d�r. Sa�l�k Bakanl��n�n son yaz�s�nda aç�klanan izinlerin kald�r�lmas� ve di�er kamu kurumlar�nda çal��anlar�n yararland�� izinlerden yararlanamayacak olmas� uygulamas� derhal sonland�r�lmal�d�r.

- �u an Sa�l�k Bakanl��n�n idari izinlerle ilgili son yaz�s� nedeniyle izin kulland�r�lmayan hamile, yasal süt izni kullanan, engelli, kronik hastal�� bulunan yüzlerce sa�l�k emekçisi risk alt�nda, sa�l�k kurumlar�n�n her yerinde çal��t�r�lmaktad�r. Bu konuda Cumhurba�kan� taraf�ndan yay�nlanan ilk kararnamenin Sa�l�k emekçileri için de uygulanmas� AC�LEN sa�lanmal�d�r.

- Çal��anlar�n maddi ko�ullar� desteklenmeli, duruma özgü acil hizmet ödene�i gibi ödeneklerle motive edilmesi sa�lanmal�d�r. Sa�l�k insan gücünün artt�r�lmas� için acil önlemler al�nmal�d�r. Salg�n döneminde fazla çal��ma yasaklanmal�d�r. Sa�l�k çal��anlar� a�amal� olarak idari izinlerle dinlendirilmeli yedekte bir sa�l�k gücü olu�turulmal�d�r.

- Sa�l�k hizmetlerinin tümünün ücretsiz, e�it, ula��labilir ve anadilinde verilmesi sa�lanmal�d�r. Sa�l�k hizmetlerine ula��mda en çok ayr�mc�l�k ve zorluk ya�ayan guruplar�n sa�l�k hizmetlerine ve koruyucu önlemlere ula�mas�n�n sa�lanmas� için özel tedbirler al�nmal�d�r. Genel sa�l�k sigortas� kapsam� d��nda kalanlar kapsama al�nmal�, her türden katk� kat�l�m pay� uygulamalar� iptal edilmelidir.

- Yurtd��ndan gelenler ile vaka temasl�lar�n tümü kay�t alt�na al�nmal� 14 gün süreyle karantinaya al�nmal� ve izlenmelidir. Evlerinde karantinada tutulan �üpheliler TSM'ler taraf�ndan görevlendirilecek sa�l�kç�lar taraf�ndan, her gün düzenli olarak yap�lacak ev ziyaretleriyle takip edilmelidir. Bu �üphelilere karantinan�n önemi ve uyulmas� gereken kurallar konusunu da içeren e�itimler yine ayn� çal��an taraf�ndan verilmelidir. �üphelilerin durumu her gün rapor edilmelidir.

- ASM'ler taraf�ndan yerinde hizmet sunulan ya�l� ve bak�ma muhtaç olanlar ve ya�l� bak�mevleri, çocuk esirgeme yurtlar� gibi kurumlar haftada en az iki defa ziyaret edilmeli, ki�ilerin izlemi yap�lmal�, �üpheli olgular kay�t alt�na al�narak, ilk a�amada tan� testi için örnek al�nmal� ve tecrit edilmeli, düzenli e�itim program� uygulanmal�d�r.

- Öncelikle Sa�l�k Bakanl�� taraf�ndan hastanelerde acil durum ilan edilmelidir. �u an hastanelerin her servisinde aciliyeti olmayan her durum için ba�vuru al�nmakta, poliklinikler ve acil olmayan ameliyatlar sürmektedir. Hastanelerdeki bu rutin sürecin herhangi bir s�n�rland�rma olmaks�z�n devam etmesi al�nan önlemleri etkisizle�tirmekte ve toplum sa�l��n� tehlikeye atmakta, hem de sa�l�k emekçilerini de ciddi risk alt�na sokmaktad�r. Yo�un bak�m yatak say�s� hali haz�rda bile yetersizken salg�n�n ilerleyen günlerinde olas� yatak ihtiyac� da göz önüne al�narak elektif ameliyat ve i�lemler ile kontrol hastalar�n�n randevular� ertelenmelidir. Bu konuda hizmetlerin s�n�rland�r�lmas�yla ilgili acilen Bakanl�k taraf�ndan tedbir al�nmal�; toplum da bu konuda hem bilgilendirilmeli hem de yönlendirilmedir."

SES; Dünya Sa�l�k Örgütünün protokollerinin titizlikle uygulanmas� gerekti�ini belirtti ve sürecin en etkili �ekilde yönetilebilmesi için sa�l�k meslek örgütleri ile i�birli�i içerisinde olunmas�n� istedi.

SES: Koronavirüse kar�� önlemler yeterli de�il, artt�r�lmal�

�lgili Haberler