EMEK

�stanbul Tabip Odas�: BBSH'lar acilen güçlendirilmeli

�STANBUL
6 Nisan 2020 Pazartesi

�stanbul Tabip Odas�, koronavirüs nedeniyle �stabul'daki kamu ve özel hastaneler gibi Birinci Basamak Sa�l�k Hizmetlerinin de salg�n sürecine haz�rl�ks�z yakaland��na dikkat çekti.

�stanbul Tabip Odas�, "Korona Günlerinde �stanbul'da Sa�l�k" ba�l�kl� raporunda �stanbul'daki Aile Sa�l�� Merkezleri, �l Sa�l�k Müdürlükleri ve Birinci Basamak Sa�l�k Hizmetlerinin durumunu ele ald�.

'SA�LIK OCAKLARI S�STEM� TASF�YE ED�LD�, A�LE HEK�ML�� GET�R�LD�'
Türkiye'de 1960 y�l�nda yürürlü�e giren 224 say�l� Sa�l�k Hizmetlerinin Sosyalle�tirilmesi Kanunuyla bölge tabanl�, yani bulundu�u bölgedeki nüfusa bütünlüklü hizmet veren, ekip çal��mas�na dayal� Sa�l�k Ocaklar� sisteminin AKP'nin ç�kard�� "Sa�l�k Reformu" ile tasfiye edildi�ini hat�rlatan �stanbul Tabip Odas�, bunun yerine yerine listeye dayal�, ki�isel koruyucu ve tedavi edici hizmetler ile koruyucu sa�l�k hizmetlerinin birbirinden ayr�ld��, ekip hizmeti anlay��n�n yok edildi�i, ta�eronla�t�r�lm�� Aile Hekimli�i sistemine geçildi�ini vurgulad�.

�stanbul'daki Aile Sa�l�� Merkezleri (ASM), �lçe Sa�l�k Müdürlükleri (�SM), Birinci Basamak Sa�l�k Hizmetlerinin (BBSH) durumunun ele al�nd�� raporda, öne ç�kan tespitler �öyle:

1- �stanbul'daki kamu ve özel hastanelerde oldu�u gibi BBSH de pandemi sürecine haz�rl�ks�z yakalanm��t�r. BBSH birimlerinde görülen maske, önlük, eldiven, vb ki�isel koruyucu donan�m eksikli�i bu haz�rl�ks�zl��n görünen yüzüdür. As�l olan ise organizasyonel haz�rl�ks�zl�k durumudur.

2- Aile hekimli�i sistemine geçilmesiyle birlikte ekip hizmeti anlay��n�n yok edilmesi, sevk sisteminin kurulmamas�, bölgesel taban yerine listeye dayal� olmas�, BBSH'nin ASM-�SM olarak ikiye ayr�lmas�, mevcut sistemin COV�D-19 pandemisinde t�kanmas�na ve yetersiz kalmas�na yol açm��t�r.

3- �stanbul'da 4.500'ü aile hekimi, 4.200'ü aile sa�l�� çal��an� olmak üzere toplam yakla��k 11.000 sa�l�k çal��an� yakla��k 1.200 ASM'de çal��makta olup birçok ASM eski binalarda, apartman dairelerinde, bodrum katlar�nda, bo� dükkanlarda, prefabriklerde hizmet vermektedir.

4- �stanbul'daki ASM'lerde bugüne kadar yakla��k olarak otuzu aile hekimi olmak üzere altm�� sa�l�k çal��an�nda COV�D-19 pozitifli�i saptanm��t�r. COV�D-19 tan�s�yla tedavi gören, rapor verilen, karantinaya al�nan aile hekimlerinin ücretleri Sa�l�k Bakanl�� taraf�ndan kesilmektedir.

5- ASM'ler pandemi sürecinde bir yandan poliklinik, a��lama, gebe ve çocuk takibi, sürücü, sporcu, evlilik, vb. raporlar� gibi rutin i�lerine devam etmekte, bir yandan da COV�D-19 hastalar�n�n ba�vurular�n� kabul etmektedirler.

6- �SM'ler ise bu süreçte ola�an görevlerinin yan� s�ra COV�D-19 testi pozitif ç�kanlar için filyasyon (saha incelemesi) çal��mas�, ev ziyaretleri yaparak vaka temasl�lar� izlemek, test için örnekler almak, �üpheli vakalar�n evlerinde izole olup olmad�klar�n� kontrol etmek, karantina alt�na al�nanlar�n sa�l�k izlemlerini yapmak, ayaktan tedavi gören COV�D-19 hastalar�na ilaçlar�n� ula�t�rmak, vb. i�lerle görevlendirilmi�lerdir.

7- Sa�l�k Bakanl�� COV�D-19 vakalar�n�n hangi ilçelerde ve semtlerde yo�unla�t��, karantina, temasl� ki�iler, test yap�lan, yatan ve ayaktan tedavi gören hastalar konusunda �effaf olmad�� için aile hekimleri hizmet verdikleri nüfusa dair yeterince bilgi sahibi olamamaktad�r.

8- ASM'lerin cari harcamalar� Sa�l�k Bakanl�� taraf�ndan de�il aile hekimleri taraf�ndan yap�lmakta, Bakanl�k bunun kar��l��nda aile hekimlerine "cari gider” ad� alt�nda ödeme yapmaktad�r. ASM'lerin ki�isel koruyucu donan�m ihtiyac� bu gerekçeyle �stanbul �l Sa�l�k Müdürlü�ü taraf�ndan üstlenilmemi�, pandemi sürecinde aile hekimleri bu malzemeleri piyasadan kendileri temin etmek durumunda kalm��lard�r.

9- ASM'lere gelen hastalara triyaj uygulanmas�, el dezenfeksiyonu kulland�r�lmas� ve maske tak�lmas� önerilirken, ekipman ve malzeme eksikli�inden tam olarak yerine getirilememektedir.

10- ASM'lerde poliklinik hizmetleri, bebeklerin a�� ve izlemleri ile gebelerin takip ve tetkikleri hala randevusuz olarak yap�lmakta, bu durum da ASM'lere gelenlerin COV�D-19'lu hastalarla temas�na ve enfekte olmalar�na yol açma riski ta��maktad�r.

11- �üpheli vakalar�n yönlendirilmesi ve 112'lerin ASM'lere geli�lerinde sorunlar ya�anmakta, hastalar saatlerce burada bekletilmek zorunda b�rak�lmaktad�r. ASM'lerin dezenfeksiyonlar� düzenli olarak yap�lmamaktad�r.

12- �SM'ler taraf�ndan yürütülen filyasyon ve evde bak�m hizmetleriyle aile hekimlerine kay�tl� ki�ileri ve hastalar� hakk�nda bilgi verilmemekte, bir koordinasyon eksikli�i göze çarpmaktad�r.

13- �stanbul'daki BBSH'nde çal��an hekimlerin, sa�l�k çal��anlar�n�n COV�D-19 testleri yeterli ve düzenli olarak yap�lmamaktad�r.

Özetle; 06 Nisan 2020 günü itibar� ile �stanbul'daki BBSH'nde COV�D-19 pandemisiyle mücadelede büyük bir kaos ve yetmezlik ya�anmaktad�r ve bu durumdan ç�k�labilmesi için a�a��daki önlemlerin h�zla hayata geçirilmesi gerekmektedir:

1- BBSH'nin pandemide etkin olarak yer alabilmesi için ASM-�SM ayr�m�na son verilmeli; aile hekimli�i sisteminden bir an önce vazgeçilerek h�zla bölge tabanl�, bölgesindeki hiçbir yurtta�� kapsam� d��nda b�rakmayan, hizmetin bütüncül olarak sunuldu�u, ekip hizmetine dayanan sisteme geçilmelidir.

2- BBSH çal��anlar� için ihtiyaç duyulan ki�isel koruyucu ekipman talepleri zaman�nda, eksiksiz ve kesintisiz kar��lanmal�d�r.

3- BBSH çal��anlar�n�n COV�D-19'dan korunmas� için her türlü tedbir al�nmal�, çal��anlara belli aral�klarla COV�D-19 tan� testi uygulanmal�, hastalanan sa�l�k çal��anlar� hiçbir özlük kayb�na u�rat�lmamal�d�r.

4- ASM'lerde triyaj titizlikle uygulanmal�; ate�li ve öksüren hastalar giri� kap�s�na yak�n bir odada muayene edilerek, ASM'de dola�malar�na izin verilmemelidir. Bekleme salonlar�nda hastalar�n sosyal mesafeyi koruyarak oturmalar� için önlem al�nmal�d�r.

5- Aile hekimli�inde cari gider uygulamas� kald�r�lmal�, ASM'lerin tüm binalar� ile ba�ta ki�isel koruyucu donan�mlar olmak üzere bütün ekipmanlar� ve ihtiyaçlar� Sa�l�k Bakanl�� taraf�ndan kar��lanmal�d�r.

6- Sa�l�k Bakanl�� COV�D-19 vakalar�n�n hangi ilçelerde ve semtlerde yo�unla�t��, karantina, temasl� ki�iler, test yap�lan, yatan ve ayaktan tedavi gören hastalar konusunda �effaf olmal�, hastalar�n kay�tl� olduklar� aile hekimlerine konu ile ilgili bilgi verilmelidir.

7- �SM'lerde filyasyon çal��malar� için yeterli say�da ekip olu�turulmal� ve sahada çal��an ekiplerin her türlü ki�isel koruyucu ekipmanlar� kar��lanmal�d�r.

8- ASM'lerde sürücü, spor, evlilik vb. raporlar�n verilmesi, özel durumlar d��nda laboratuvar ve enjeksiyon yap�lmas�, kronik hastal�klar ve kullan�m� zorunlu ilaçlar d��nda RPT için ASM'lere geli�in durdurulmas� gereklidir.

9- Bebekler a�� ve izlemleri, gebeler tetkik ve takipleri için randevu verilerek ça�r�lmal�, öncelik tan�nmal�, i�lemleri bittikten sonra h�zla ASM'yi terketmeleri sa�lanmal�d�r.

10- �lçe Sa�l�k Müdürlükleri ve 112 aras�nda koordinasyon sa�lanmal�, �üpheli/ olas� covid 19 vakalar� bekletilmeden hastanelere sevki yap�lmal�d�r.

11- ASM ve �SM'lerin dezenfeksiyonlar� düzenli ve periyodik olarak mümkün oldu�unca s�k yap�lmal�d�r.

12- ASM'lerde esnek mesai kald�r�lmal�, Cumhurba�kanl�� ( 2020/4 ) genelgesindeki dönü�ümlü çal��ma biçimi uygulanmaya ba�lanmal�d�r.

13- ASM ve �SM'lerde afi� ve bro�ürler, videolar ile COV�D-19'la ilgili halka yönelik bilgilendirme yap�lmal�d�r.

14- Sa�l�k Bakanl��'n�n aç�klad�� ücret art��ndan aile hekimleri ve çal��anlar� da yararland�r�lmal�d�r.

15- Sa�l�k Bakanl�� Bilim Kurulunda ve illerdeki Pandemi Kurullar�nda BBSH ve meslek örgütü temsilcileri yer almal�d�r."

Koronavirüsün, on y�llard�r uygulanan aile hekimli�i sisteminin, salg�n hastal�klarla mücadelede için uygun olmad��n� aç�k olarak gösterdi�ine dikkat çekilen aç�klamada, "Oysa dünya deneyimlerinden bölge tabanl� ekip çal��mas�na dayanan iyi i�leyen bir BBSH sunumu ve organizasyonunun varl��n�n salg�n hastal�klar�n kontrolünde fevkalade yararl� i�lev gördü�ünün alt�n� çizmek isteriz.

COV�D-19 pandemisi ile mücadele edebilmek için Türkiye'nin vakit kaybetmeksizin Birinci Basamak Sa�l�k Hizmetleri'ni gözden geçirmesi gerekmektedir" denildi.

�stanbul Tabip Odas�: BBSH'lar acilen güçlendirilmeli

�lgili Haberler