Bir özsavunma hikayesi: Benim Adım
BEKSAV bünyesinde çalışmalarını sürdüren Tiyatro İmge, özsavunmasını kullanan Meryem'in hikayesinin ardından, oyunun diğer kadın karakterlerinin hikayesini anlatan "Benim Adım" oyununu hazırladı. Dört kuşak kadının hikayesi olan oyunun ana karakteri Meryem bir kez daha tüm kadınlara "özsavunma bir haktır" diyor.
"Benim adım Meyrem... Kocamı ben öldürdüm, hem de öyle pişmanlıkla değil, bile isteye. Yüzümüzde çiçekler açsın diye..." Bu sözlerle özsavunmasını kullanan Meyrem'in hikayesini öğrendik. Küçük yaşta kendisine tecavüz eden ve ailesi tarafından zorla evlendirildiği kocasını öldüren Meyrem, öfke dolu ama sakin sakin anlatıyor hikayesini. Hikayesi sadece onun değil, dört kuşak kadının hikayesi. Babaannesi Ayşe, annesi Hatça ve kızı Gülsüm'ün hikayesi...
Meyrem'in hikayesini biliyoruz. Zorla evlendirildiği kocasından sistematik olarak şiddet görüyor, tecavüze uğruyor. Bütün bunlara göz yumuyor ta ki kızı Gülsüm söz konusu oluncaya kadar. Yıllardır susmak zorunda kalan, yaşadıklarını sineye çeken Meyrem, özsavunmasını kullanarak kızı Gülsüm'e şiddet uygulayan ve tecavüz etmeye kalkan kocasını öldürüyor. Meyrem, kızına yeni bir yaşam armağan ediyor.
Meyrem'in hikayesinden babaannesi Ayşe ile annesi Hatça'yı da biliyoruz. Ancak Ayşe, Hatça ve Gülsüm'ün hikayesini asıl olarak BEKSAV bünyesinde çalışmalarını sürdüren Tiyatro İmge'nin hazırladığı Meyrem'in devamı olan "Benim Adım" oyununda öğreneceğiz.
"Benim Adım" oyununun yazarı da Ayşenur Demir. Tiyatro İmge oyuncuları Fatma Mukadder Emirosmanoğlu Erdemir, Güler Öner, Canan Kaplan ve Ayşenur Demir'in oynadığı oyunun yönetmenliğini Ahmet Uçar yapıyor.
Oyunun yazarı ve oyuncusu olan Meyrem karakterini canlandıran Ayşenur Demir ile "Benim Adım"ı konuştuk.
"Benim Adım oyununda, Meyrem'de birbirini etkileyen, iç içe geçen kadınların hikayesi anlatılıyor. Meyrem'in gölgesi gibi olan kadınların hikayesini Benim Adım'da öğreniyoruz" diyen Demir, "Meyrem'in neden özsavunmasını kullandığını çok görmüyorduk. Benim Adım oyununda Meyrem'in bunu kızı Gülsüm'ü korumak için yaptığını görüyoruz. Aynı zamanda diğer kadınların hikayelerini göreceğiz. Mesela Meyrem'in annesine ne olduğunu, ona umut veren, hayaller kurduran babaannesinin hikayesinin ne olduğunu göreceğiz" dedi.
DÖRT KUŞAK KADININ UMUDA VARAN ÖYKÜSÜ
Meyrem ve kızı Gülsüm'le son bulan hikayenin aslında babaanne Ayşe ile başladığını kaydeden Demir, oyundaki kadınların hikayesine dair şunları söylüyor: "Babaanne çok umutlu, neşeli ve çok güçlü bir kadın. Meyrem'in hayatında babaanne karakteri çok önemli, umudu simgeleyen bir kadın. Birlikte tarla kuşlarını kovalıyorlar, ilk defa ve aslında hayatında son kez onun sayesinde sinemaya gidiyor. Meyrem'in gelişiminde önemli bir yerde.
Oyundaki en güçlük karakter anne Hatça. Hatça, dağlara tırmanan ve bunu çok seven, özgürlüğüne düşkün bir kadın. Dağlara çıkması yasak, ama o çizilen sınırları tanımıyor. Ve hikayedeki kadınlar içerisinde ilk kez o bir erkeğe, kocasına karşı geliyor. Çocuklarını korumak için onların önünde siper oluyor. Meyrem'in hikayesinde o da öldürülüyor, ama işte biz onun neden öldürüldüğünü şimdi öğreniyoruz.
Meyrem'in öldüğü yerde kızı Gülsüm doğuyor. Meyrem, Gülsüm'ü kurtararak hapse giriyor ve orada Gülsüm'ün hayatı başlıyor. Babasından gördüğü taciz ve şiddet nedeniyle bir sürü travma yaşıyor. Oyunun sonunda 'yol gidene yaren olur' diyerek o da kendi hikayesini yazıyor. Gülsüm, annesi Meyrem'in hikayesinden öğrenerek kendi hikayesini daha güzel yazıyor. Dört kuşak kadının sonuncusu olan Gülsüm, artık yaşıyor ve nefes almaya başlıyor."
MEYREM 'ÖZSAVUNMA HAKKIMIZ' DİYOR...
Oyunun ana karakteri Meyrem'in hikayesinin, kadın katliamlarının arttığı, özsavunmasını kullandığı için kadınların tutuklandığı bu dönemde de öğretici olduğunu kaydeden Demir, "Meyrem yaşamıyla biz kadınlara özsavunmanın hakkımız olduğunu öğretiyor. Meyrem bize yaşamımızı elimize almamız gerektiğini öğretiyor" dedi.
Meyrem'in özsavunmasını kullanmasının "geç kalmış bir son" olduğunu söyleyen Demir, "Meyrem de tecavüze uğruyor, şiddet görüyor ama Gülsüm bunu yaşayana kadar susuyor. Kızı yani bir başka kadın bunu yaşamasın diye özsavunmasını kullanıyor. Bunu çok bilinçli ve isteyerek yapıyor. Meyrem, 'özsavunma hakkımız, bunu kullanmalıyız' diyor bize."
'ADIMLARIMIZ DAHA SERT VE ÖFKELİ OLMALI'
Yaklaşık 5 ay önce Meyrem'i sokaklarda oynadıklarını ve o zaman da kadın cinayetlerinin yaşandığını, özsavunmasını kullanan kadınların tutuklandığını anımsatan Demir, "Şiddetin, tacizin her türlüsüne maruz kalıyoruz. Öyle bir öğretiler zinciri haline geldi ki maalesef toplumsal olarak kanıksamış durumdayız. Ama kadınların bir özgürlük mücadelesi var, ciddi bir uyanışı var. Ancak biraz daha sert ve öfkeli olmalı adımlarımız. Bu oyun da temelde öfkeden besleniyor" şeklinde konuştu.
'BÜTÜN KADINLARIN YÜZÜNDE ÇİÇEKLER AÇSIN DİYE...'
En son kendisine saatlerce işkence yapan erkeği öldüren Melek'in, özsavunma hakkını kullandığı için tutuklandığını hatırlatan Ayşenur Demir, "Bir kadın şiddet gördüğü, tacize-tecavüze uğradığı, özsavunmasını kullandığı için suçlanıyorsa burada adaletten söz edemeyiz. Etmemeliyiz de zaten. Bu çok önemli bir sorun. Özsavunma bugün bir hak ve çok hayati bir noktada duruyor. Meyrem de, kızını kurtarmak için özsavunmasını kullanıyor. Yani Meyrem de özsavunmanın bir hak olduğunu söylüyor. Bu oyunu çalışırken çok acı duyduk. Meyrem oyunun sonunda 'Evet ben yaptım, yüzümüzde çiçekler açsın diye" diyor ya, biz de bütün kadınların yüzünde çiçek açsın diye bu oyunu oynayacağız."
BENİM ADIM MART’TA SAHNELENECEK
Tiyatro İmge tarafından hazırlanan "Benim Adım" adlı özsavunma hikayesi, hazır olmasına rağmen pandemi nedeniyle sahnelenemiyor. Ayşenur Demir, oyunu pandemi yasaklarının sona ermesini bekledikleri Mart ayında sahneleyeceklerini söyledi.
Özsavunma hakkını kullanan bir kadının hikayesi olan Meyrem oyununa ilişkin Ayşenur Demir’le yaptığımız söyleşiye buradan ulaşabilirsiniz.