AKP döneminde işsizlik hız kesmedi: Son bir yılda 692 bin artış
DİSK tarafından yayınlanan İşsizlik ve İstihdam Raporu'nda resmi işsiz sayısının 2 milyon 750 bine yükseldiği ve sanayi üretiminin 5,7 oranında azaldığı belirtildi. Rapora göre geniş tanımlı işsizlik sayısı 6 buçuk milyona dayanırken işsizlik oranı 18,2 düzeyine çıktı.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Dairesi (DİSK-AR) Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 17 Aralık 2018 günü açıkladığı Eylül 2018 dönemi İş gücü İstatistikleri ile İŞKUR tarafından açıklanan Kasım 2018 dönemi verilerini ve Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından açıklanan Eylül 2018 dönemi sigortalı istatistiklerini değerlendirdi. İşsizlik ve İstihdam Raporu'nda ekonomide küçülme, yüksek enflasyon ve işsizliğin bir arada yaşandığı ağır bir kriz tablosunun yaşandığı kaydedildi.
Eylül 2018 dönemi TÜİK iş gücü istatistikleri ile son İŞKUR ve SGK verileri işsizlikte krizin etkisinin giderek belirgin hale geldiğini gösteriyor. Ekonomik kriz ekonomide küçülme, yüksek enflasyon ve yüksek işsizlik şeklinde kendini gösteriyor.
TÜİK’e göre Eylül 2017 döneminde yüzde 10,6 olan dar tanımlı standart işsizlik 0,8 puan artarak Eylül 2018’de yüzde 11,4 olarak gerçekleşti. Dar tanımlı işsiz sayısı bir önceki yıla göre 330 bin kişi artarak 3 milyon 750 bine yükseldi. DİSK'in TÜİK verilerine dayanarak hesapladığı geniş tanımlı işsiz sayısı 6,4 milyona yaklaştı. Geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 18,2 olarak hesaplandı. Geçen yılın aynı dönemine göre geniş tanımlı işsiz sayısı 466 bin arttı.
İŞKUR Kasım 2018 verilerine göre kayıtlı işsiz sayısı bir önceki yıla göre 692 bin 496 kişi artarak 3 milyon 297 bine çıktı. İşsizlik sigortası başvurularında patlama yaşanırken Kasım ayında bu sayı 207 bine ulaştı. Kadın işsizliği yüzde 15, genç işsizliği yüzde 21,6, genç kadın işsizlik oranı ise yüzde 27,2 olarak gerçekleşti. Tarım dışı kadın işsizliği ise yüzde 36,9’a yükseldi. Buna göre ne eğitimde ne istihdam olan gençlerin oranı ise yüzde 27,4.
Araştırmaya göre uzun dönemli ortalama işsizlik verileri AKP’li yıllarda işsizliğin AKP öncesi döneme göre oldukça yüksek seyrettiğini gösteriyor. 1988’e kadar uzanan TÜİK verilerine dayanarak hazırlanan ortalama işsizlik eğilimlerine göre 1988-2002 arasında ortalama yıllık işsizlik yüzde 8 olarak gerçekleşti. 2003-2018 arası AKP’li yıllarda ise işsizlik oranı ortalama yüzde 10,71 olarak gerçekleşti. Böylece AKP’li yıllarda işsizlik oranları önceki döneme göre ortalama üç puan daha yüksek seyretti. AKP öncesi dönemde işsizlik oranları en yüksek 10,3’e ulaşırken AKP döneminde işsizlik yüzde 14’e kadar yükseldi.
Ekonomide derinleşen krizin istihdam üzerindeki olumsuz etkisini giderek daha net biçimde ortaya koyduğunu bildiren DİSK, işsizliğin azaltılması, istihdamda kalıcı ve güvenceli artış sağlanması için bir dizi öneride bulundu.
Çalışanların krizin sonuçlarından korunması için toplu işten çıkarmaların yasaklanması ve yargı iznine bırakılması gerektiğine vurgu yapılan raporda, “Haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate, fazla mesailer için uygulanan yıllık 270 saat sınırı, 90 saate düşürülmelidir” denildi. DİSK'in talepleri arasında şunlar yer aldı:
Kamu istihdamının artırılması, kamuda eğreti ve güvencesiz çalışma biçimleri yerine, kadrolu ve güvenceli istihdam artışının sağlanması yaşamsal önemdedir. Kamu girişimciliği ve hizmetleri istihdam yaratacak şekilde yeniden ele alınmalı ve kamuda personel açığı derhal kapatılmalıdır.
İş başında eğitim adı altında çırak, stajyer, kursiyerlerin ve bursiyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılması uygulamasına son verilmelidir.
Sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı güvence altına alınmalı, sendikal barajlar kaldırılmalı, herkesin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
Toplum yararına çalışma programları kapsamında çalıştırılanlar daimî işçi statüsüne geçirilmelidir.
İşsizlik Sigortası Fonu'nun amaç dışı kullanımına son verilmeli ve yararlanma koşulları özellikle kriz dönemlerinde kolaylaştırılmalıdır.
Ücret Garanti Fonu kapsamı genişletilmeli ve işçilerin 6 aylık her türlü işçilik alacağı garanti kapsamına alınmalıdır.
Kadın istihdamının artırılması ve işsizliğinin azaltılması için işgücü piyasalarındaki cinsiyetçi uygulamalara son verilmeli, ev içi bakım emeği devletin gereken nitelikli, yaygın ve ücretsiz bakım hizmetlerini sağlaması ile kadının üzerinden alınmalıdır.