TTB: Aile Hekimleri pandemi sürecinin dışına atıldı
TTB, "Birinci Basamak'ta Covid-19 Pandemisine İlişkin Durum Araştırması"nın düzenlediği online basın toplantısıyla açıkladı. Sonuçlara göre: Birinci basamak pandemi sürecinin dışına atıldı.
Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi, Covid-19 pandemisinin birinci basamak sağlık hizmetlerini nasıl etkilediğini ortaya koyabilmek amacıyla, TTB Aile Hekimliği ve TTB Pratisyen Hekimlik Kolları'nın katkılarıyla bir araştırma gerçekleştirdi. Elektronik ortamda hazırlanan soru formu, kartopu tekniğiyle yaklaşık 59 ilde 500 ASM'ye ulaştırıldı. Toplam 53 ilde 410 ASM'nin yanıtladığı araştırmanın düzenlenen online basın toplantısı ile kamuoyuna duyuruldu. Araştırma sonuçları, Covid-19 pandemisi sürecinde birinci basamağın salgın yönetimi, sağlık çalışanlarının durumu ve pandemi ile mücadele yönünden dışarıda bırakıldığını ortaya koydu.
Basın toplantısına, TTB Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Sinan Adıyaman, TTB Genel Sekreteri Dr. Bülent Nazım Yılmaz, TTB Pratisyen Hekimlik Kolu'ndan Dr. Rıdvan Yılmaz, TTB Aile Hekimleri Kolu'ndan Dr. Emrah Kırımlı ile TTB Toplum ve Hekim Dergisi Editörü Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu ve Covid-19 İzleme Grubu üyesi Prof. Dr. Kayıhan Pala katıldılar.
Basın toplantısında konuşan Dr. Rıdvan Yılmaz, 25 binin üzerinde aile hekimi ve yardımcı sağlık personelinin pandemi sürecinde sahipsiz bırakıldığını, birinci basamak sağlık çalışanlarının tükenmişlik duygusu yaşadığını belirtirken, Dr. Emrah Kırımlı Sağlık Bakanlığı'nca Aile Sağlığı Merkezleri'nde (ASM) pandemiye yönelik hiçbir önlem alınmadığını, kişisel koruyucu ekipman, dezenfektan gibi gereksinimlerin çok büyük oranda sağlık çalışanlarının kendi girişimleriyle edinildiğini aktardı.
TTB Genel Sekreteri Dr. Bülent Nazım Yılmaz ise tüm dünyada piyasacı, eşitlikçi olmayan, bilimsellikten uzak, para kazanmayı hedefleyen sağlık sistemlerinin egemen olduğu bir dönemde Covid-19 pandemisinin yaşandığını belirterek, kamusal, eşitlikçi sağlık sistemleri oluşturmadığı sürece yaşanacak yeni salgınların sonuçlarının ağır olacağını kaydetti.
Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu da pandemi sürecinin sağlık sistemlerinin içinde bulunduğu sorunları görünür hale getirdiğine dikkat çekerek, birinci basamak sağlık hizmetlerinin kamusal olması ve genel bütçeden finanse edilmesi gerektiğini, pandeminin bitmesini beklemeden ASM'lerin bölge ve nüfus tabanlı olarak düzenlenmesi gerektiğini, koruyucu sağlık hizmetlerinin kişiye ve çevreye dönük olması gerektiğini vurguladı.
Prof. Dr. Kayıhan Pala, sistemin yeniden ele alındığı ve birinci basamağın sürece dahil edildiği ve birinci basamak sağlık çalışanlarının tükenmişliğini ortadan kaldıracak düzenlemeler yapılması gerektiğinin altını çizdi.
TTB Merkez Konsey Başkanı Prof. Dr. Sinan Adıyaman yapılan araştırmanın sonuçlarını açıkladı. Sonuçlar şöyle:
Veri toplanan ASM'lerde ortalama 11 sağlık çalışanın görev yaptığı (min.-max. 1-36 kişi) saptandı. Sağlık Müdürlükleri tarafından ASM'lere gönderilen kişisel koruyucu ekipmanların (KKE), ASM'lerin yüzde 71'i tarafından yetersiz bulunduğu ve yüzde 82'sinin ASM olarak kendi paralarıyla satın aldıklarını bildirdi. Benzer biçimde Sağlık Müdürlükleri tarafından ASM'lere gönderilen dezenfektanların da ASM'lerin yüzde 79'u, el antiseptiğinin de yine ASM'lerin yüzde 75'i tarafından yeterli miktarda olmadığı bildirildi. ASM'lerin yüzde 86'sının el antiseptiğini kendi paralarıyla sağladığı saptandı. ASM'lerin yalnızca yüzde 26'sında Sağlık Müdürlükleri tarafından Covid-19 pandemisiyle ilgili eğitim düzenlendiği, yüzde 62'sinde de sağlık çalışanlarının bireysel ve online olarak Covid-19 pandemisiyle ilgili eğitim aldıkları öğrenildi. ASM'lerin yüzde 81'inde sağlık çalışanlarına kontrol amaçlı PCR testi, yüzde 84'ünde de kontrol amaçlı antikor testi uygulanmadığı belirtildi. ASM'lerin yüzde 11'inde bir ve daha fazla sayıda görevli sağlık çalışanının enfekte olduğunun saptandığı bildirildi. ASM'lerin yüzde 59'unda kronik hastalığı olanlarla gebe ve emziren sağlık çalışanlarının ücretli izin alma olanağı olmadığı öğrenildi. ASM'lerin yüzde 99'unda, pandemi döneminde sağlık çalışanlarına herhangi bir ek ödeme yapılmadığı belirlendi.
"Covid-19 pandemisinin ikincil etkilerine yönelik gözlemler ASM'lerin yüzde 93'ünde hem tahlil için hem de kanser taraması için gelen hasta sayısında azalma, yüzde 70'inde sağlık raporu için başvurularda azalma, yüzde 68'inde Covid-19 dışı hastalık başvurularında azalma ve yüzde 51'inde de hem aile planlaması hizmetleri için hem de kronik hastalıklar için başvurularda azalma gözlemlendiği belirtildi.
"Covid-19 salgınının giderek yaygınlaştığı bu günlerde tüm sağlık çalışanlarının olduğu gibi birinci basamak sağlık çalışanlarının yeterince korunması, hem kendi sağlıkları hem de salgına karşı yeterli insan gücünün ayakta kalabilmesi için Kişisel Koruyucu Ekipmanlarının (KKE) yeterli kalitede ve sayıda sağlanması gerekmektedir. Sağlık Bakanlığı'na bu yönde yaptığımız çağrılarımızı yineliyoruz.
"Sağlık çalışanlarına rutin test taraması yapılması son derece önem taşımaktadır. Sağlık çalışanlarına koşulsuz ve zamanında Covid-19 testi yapılması, hem sağlık çalışanlarının sağlığı, hem de salgının kırılması bakımından önemlidir.
"Salgına karşı yürütülen mücadelede başarılı olmak için, birinci basmak sağlık hizmeti sunan sağlık çalışanlarının sesine kulak vermek, başta meslek birliğimiz TTB ve toplumun her kesimiyle bu süreci birlikte yürütmek ayrıca önemlidir. Covid-19 salgınını kırmak, halkımızın ve sağlık çalışanlarının sağlığını korumak için önerilerimizi yapmaya, çabalarımızı ve katkılarımızı sürdürmeye devam edeceğiz."