8 Mayıs 2024 Çarşamba

Polisario Cephesi'nden Afrika Birliği'ne Fas'a yaptırım çağrısı

Fas hükümet eski sözcüsü Mustafa el-Halfi, Fas'ın, ayrılıkçı oluşum Polisario Cephesi'ni Afrika Birliği'nden atacağını söyledi. Fas Dışişleri Bakanlığı'nın 13 Kasım'daki yazılı açıklamasında, Polisario Cephesi'nin, Gergarat tampon bölgesinde son dönemdeki, "tehlikeli kışkırtmalarına" karşı operasyon başlatıldığı duyurulmuştu.

1975'ten beri kendi kaderini tayin hakkı ile bağımsız bir devlet için mücadele yürüten Polisario Cephesi de 14 Kasım'da, Fas ile 1991 yılında Birleşmiş Milletler nezaretinde imzalanan ateşkes anlaşmasının iptal edildiğini açıklamıştı. Fas hükümeti 14 Kasım'da Gergarat'ta Polisario Cephesi'nin kontrol ettiği uluslararası bir karayolunu yeniden kontrolüne almıştı. Aynı zamanda Batı Sahra ve Fas kıyılarında yapılan balıkçılığın ve diğer malların Moritanya ve Afrika'nın içlerine taşındığı yolu tekrar kontrolüne alan Fas, Aralık ayının başında Rusya ile balıkçılık alanında yeni bir anlaşmayı imzaladı.

1970'de İspanya sömürgeciliğine karşı başlayan ayaklanmaların ardından 1973'te Polisario Cephesi kurulmuştu. Adım adım Batı Sahra topraklarından çekilen İspanya önce referandum önermiş ardından ise bölgenin Fas ve Moritanya arasında paylaşılmasını savunmuştu.

Bunun üzerine Polisario Cephesi 1976'da Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'ni kurduğunu ilan etti. Moritanya Batı Sahra topraklarındaki haklarından vazgeçerken Fas güney sınırına yakın fosfat madeni açısından zengin topraklardaki iddiasını sürdürdü. Büyük bir kısmı Fas kontrolünde bulunan Batı Sahra topraklarının yüzde 20-25'inin kontrolü Polisario Cephesi'ndedir.

Bölge halkının bir kısmı ise Cezayir'deki mülteci kamplarında yaşamakta. Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin 18'inde, büyükelçisi olmak üzere, 40 ülkeyle diplomatik ilişkileri bulunmakta 1984'ten bu yana Afrika Birliği'nde yer almaktadır. Polisario Cephesi, son dönemde Lübnan Hizbullahı ile ilişkilendirilerek ve İran tarafından desteklendiği iddia edilerek, Fas ile ticari ilişkilerini geliştiren AB'nin tepkisini çekmişti.

Rusya ise BM'nin 5 daimi üyesi içinde son 1 ay içindeki askeri çatışmalara ilk tepki veren ülke oldu. Kalıcı barışın uluslararası hukuk çerçevesinde politik araçlarla sağlanacağını belirten Rus yetkililere karşı Batı Sahra Kaynakları Gözlemevi'nden Sara Eyckmans, Rusya'nın Fas ile imzaladığı yeni anlaşmanın Batı Sahra bölgesinin talanının parçası olduğunu ve Rusya'nın bu anlaşmayı askıya alması gerektiğini söyledi.

Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti Başkanı ve Polisario Cephesi Sekreteri Brahim Ghali Afrika Birliği'ni Fas'a somut yaptırımlar uygulama çağrısında bulundu. 7 Aralık günü yapılan Afrika Birliği Hükümet Başkanları Konferansı 14. Olağanüstü Oturumu'nda konuşan Ghali açıklamasında, "Afrika Barış ve Güvenlik Konseyi, Sahra halkına karşı girişilen saldırganlık karşısında net bir tutum almalıdır" diye belirtti.

1991'deki ateşkesi ihlal eden Fas birliklerinin yoğun bir savaşa giriştiğini belirten Ghali, konferansa sundukları işgali durdurmak için yaptırım önergesinin kabul edilmesini istedi.