GÜNCEL

Mustafa Öner yazd�: Denizlerin yolda�l��ndan ö�renmek*

MUSTAFA ÖNER
6 May�s 2020 Çar�amba

“Ben özgürlük sava�ç�s�y�m. Devrim ate�i yakmak ve emperyalizmi kovmak için yollara dü�tüm” diyen Deniz Gezmi�, devrim yoluna ç�k�� amac�n�, devrimle ili�kileni�ini bu sözlerle özetlemi�tir. “Dü�erse nöbeti devredece�i ba�kalar� olmal�d�r devrimcinin. Ard�nda duran eli bilmelidir, öyle gitmelidir” diyen Kutsiye Bozoklar da bu sözleriyle mücadeleyi sürdürenlere, devrimci ku�aklara bir kez daha görevlerini hat�rlatmak istemi�tir. Yolda�(lar)�n senden önce dü�erse topra�a, bilmelidir yar�m kalan i�lerinin omuzlanaca��n�. Devrimciler birbirlerine mücadele içerisinde sözleri ve eylemleriyle bu görevin devral�naca��n� gösterirler. Denizler öyle gitti. Ne gözleri arkada ne de uzatt�klar� elleri bo� kald�. Deniz, Hüseyin ve Yusuf’un konu�malar�nda bu güveni görürüz. Oldukça umutlular; kendilerinden sonraki ku�aklar�n görevi omuzlayaca��ndan, kald�klar� yerden devam edece�inden. Öyle de oldu.

(…)
Denizler de ezilenlere zulüm eden, sömüren bu düzene kar�� adalet ve özgürlü�ün ate�ini yakt�lar. Bu bak�mdan ezen burjuva s�n�flar�n zulüm düzenini tan�mamak, onu koruyan yasalara, kurallara, yasaklara uymamak ahlakidir ve ezilenlerin en me�ru hakk�d�r. Bu manada kapitalizme kar�� düzen tan�mazl�k; kurtulu�a giden yolun ilk ad�mlar� olarak görülür/görülmesi gerekir. Denizler, i�birlikçi tekelci kapitalistlerin, büyük toprak sahiplerinin bask� ve adaletsizli�inin egemenlik arac� olan sömürgeci düzene son verip yerine e�itli�i ve adaleti tesis eden, sömürü çarklar�n� ortadan kald�ran i�çi s�n�f�n�n önderli�inde ezilenlerin devrimci-demokratik iktidar�n� kurma mücadelesinin ilk fitilini ate�lemi�lerdi. Bu k�v�lc�m burjuva sömürü düzeninin devrimci zor yoluyla ala�a�� edilece�inin yolunu açt�.

(…)
Denizler, dünyay� yorumlamakla yetinmeyenlerdendi. Onlar de�i�tirmeyi de kendilerine görev edinenlerden oldular. De�i�tirme eylemi olmu� bitmi� bir �ey olmad�� için süreklilik arz eder. Bu nedenledir ki Denizlerden de ö�renme kesintisiz olacakt�r. Tam da bu nedenlerden dolay� günümüz ko�ullar�nda devrimimizin daha çok Mahirlere, Denizlere, �bolara ve Mazlumlara ihtiyac� var. ��te tam da bu ihtiyaçtan dolay� yeni genç Denizleri, yeni insan� ço�altmak ve Deniz olmak zaman�d�r.

(…) Kemalist-ulusalc�-fa�ist sosyal �oven çevrelerin Denizleri kendilerine yedeklemeye, kendi dü�ünceleriyle Denizlerin dü�ünceleri aras�ndaki niteliksel çizgiyi silikle�tirerek onlardan nemalanmaya ne dü�ünceleri yeter ne de güçleri. Keza yasalc�, liberal sol parlamentarist, reformist çevrelerin de: “Deniz; yak��kl�, karizmatik, heyecanl�, maceray� seven masum bir gençti. Kimseyi öldürmedi” vb. söylemlerle onu ve yolda�lar�n� düzeniçile�tirme çabalar� da beyhudedir. Onlar; kendilerine çizilmeye çal��lan s�n�rlar�, yak��t�rmalar�, dü�ünceleri, pratikleri ve duru�lar�yla bertaraf edip a�m��lard�r. Düzen içi s�n�rlara Denizleri çekmeye, s��d�rmaya bu çevrelerin gücü yetmez.

Denizlerin ya�amlar�, pratikleri de�erlendirilirken söz konusu olan ölmek, öldürmek de�ildir. Devrimcili�in kriteri ölmek ya da öldürmekle ölçülemez. Devrimci olman�n, devrimci kalman�n ve son nefesine kadar devrimci ya�aman�n ölçütü; program, strateji ve ilkeler çerçevesinde politika yap�� tarz�nda, burjuva düzen kar��s�nda al�nacak pozisyonda sakl�d�r. Ölçüt; ideolojik, politik ve örgütsel düzlemde düzen s�n�rlar� d��na ç�karak devrimci zor yolunun kullan�m�nda ve fiili me�ru mücadele hatt�nda �srarl� olmakt�r. Bir ki�inin devrimci olup olmad�� ancak bu k�staslar baz al�narak de�erlendirilir, de�erlendirilmelidir. Deniz ve yolda�lar� da bu k�staslara göre s�fatlanmal�d�r. Onlar�n devrimci özünün içini bo�altmak, çerçevesini darla�t�rmak, çarp�tmak, dü�üncelerini ölme öldürme derecesine s�k��t�rmak do�ru ve samimi bir davran�� olmad�� gibi u�runa ölesiye mücadele ettikleri ideallerine de sayg�s�zl�k olur.

‘68-’71 döneminin devrimci öncüleri, kadrolar�, militanlar� neye inand�larsa öyle ya�ad�lar. Nelere ihtiyaçlar� varsa tereddütsüz onlar� elde etmenin mücadelesini verdiler. �deallerini gerçekle�tirmek u�runa fedai ruh ve bilinçle öne at�ld�lar. Mustafa Suphi ve yolda�lar�ndan sonra �efik Hüsnü oportünistlerinden ve di�er versiyonlar�ndan farkl� olarak Denizler; bekleyelim, geli�melere bakal�m kendili�indencili�ine ve iradesizli�ine teslim olmad�lar. Onlar; içinde eksiklikleri, yanl��lar� ve hatalar� da olan öncü devrimci bir ç�k�� ba�ararak Türkiye ve Bakur Kürdistan’da yeni bir çizgiyle ç�k�� ba�latt�lar. Mustafa Suphilerden sonraki elli y�ll�k oportünist-uzla��c� yasalc� çizgiye, Kemalizm kuyrukçulu�una, inkarc�, sosyal �oven ideolojiye, sosyalist cenahtaki bürokratizme ve “Bar�� içinde sosyalizme geçi�” biçiminde formüle edilmi� revizyonist tezleri bu öncü ç�k��lar�yla esasl� bir �ekilde a�t�lar. Denizler ikirciksiz dü�üncelerinin, ya�ama geçmesinin idealleri olan toplumun kurulmas�n�n kavgas�n� yürüttüler. Devrimcili�i, mücadeleyi bir defal�k bir eylem olarak görmediler.

Onlar kavgalar�n�; “Hüner kavgaya girmekte de�il, herkes yapar onu. Hüner sürekli k�labilmektir kavgay�”** perspektifiyle sürdürdüler. Onlar hiç ölmeyecekmi�çesine gelece�e, bugün ölecekmi� gibi an�n görevlerine haz�rlam��lard� kendilerini. Öyle de yapt�lar ve ya�ad�lar. Denizler de di�er devrimciler gibi devrimcili�i bilerek ve isteyerek seçmi�lerdi. S�n�f mücadelesinin seyri içinde kendilerini bekleyen olas� risklerin ve kar��la�abilecekleri tehlikelerin bilincindeydiler. Dü�ünsel ve ideolojik olarak her �eye haz�rlard�. Öyle olmasayd�, olas� sonuçlar�n� görmeselerdi, Deniz, Yusuf, Hüseyin ve yolda�lar� 12 Mart cuntac�lar�n�n, göstermelik mahkeme kürsülerini devrimin kürsülerine dönü�türmeleri nas�l izah edilebilirdi? Keza ya�am�, u�runda ölümü göze alacak kadar sevme bilincini ku�anmam�� olsalard� idam sehpalar�na yürürken her birinin emperyalizme, kapitalizme, sömürü düzenine kar��dan cephe alan duru�lar� ve son sözleri nas�l izah edilecekti?

Onlar; teori ve eylemleri aras�ndaki bütünlü�ü, uyumu sa�lamada örnek bir pratik sergilediler. Yanl�� yapt�larsa, hatalar� olduysa onlar� da kabullenmekten kaç�nmad�lar. Kendilerine ve eylemlerine ele�tirel-sorgulay�c� bakma, özele�tirel davranma aç�s�ndan yol gösterici, örnek bir tutarl�l��a sahiptiler. Onlar birer devrimci, devrimci önder olduklar�n�n bilinciyle hareket etmi�lerdi. Dogmatik, statik dü�ünmeyen, olay ve olgulara, teorik tespitlere ele�tirel bakan sorgulayan bir yönteme sahiptiler. Denizlerin kimi özeliklerine, dü�üncelerine, ya�am tarzlar�na ili�kin belirttiklerimiz onlara ve yolda�lar�na ra�men belirtilen dü�ünceler de�ildir. Bu say�lanlar�n her biri hatalar� ve do�rular�yla onlar�n ya�amlar�ndan, pratiklerinden ve dü�üncelerinden ç�kar�lm��t�r. Denizlerin dü�üncelerini, ya�amlar�n�, savunular�n� ve tart��malar�n� objektif bir gözle yak�ndan inceleyenlerin de benzer sonuçlar ç�karmalar� hiç de zor olmayacakt�r.

‘71 Devrimci Hareketinin hâlâ ö�renilmeye, içselle�tirilmeye -azalsa da- muhtaç en geli�kin yanlar�ndan biri; örgüt fark� gözetmeksizin dayan��ma içinde hareket etmeleridir. Öyle ki biri di�erini kurtarabilmek için ölümüne eylem örgütlemekte, eylem yapmakta asla tereddüt etmemi�tir. ‘68 gençlik hareketi içinde �ekillenen devrimci önderler taraf�ndan kurulu� s�ras�yla; THKP/C, THKO, TKP/ML-T�KKO örgütlerinin birbirleri için gerçekle�tirdikleri eylemlere bak�l�rsa grupçuluktan uzak, ortak i� yapma, dayan��ma ve yolda�la�ma kültürünün geli�kinli�i rahatl�kla görülebilir. Denizlerin Mamak Askeri Hapishanesi’nden kaç�r�labilmesi için THKO ve THKP/C’li devrimcilerin Maltepe Askeri Hapishanesi’nde ortak özgürlük eylemi gerçekle�tirmeleri, buna verilebilecek ilk örneklerden biridir. Yine ortak eylemle Denizleri kurtarmak için Ünye Radar Üssü’nden üç �ngiliz teknisyenin pazarl�k amaçl� kaç�r�lmas�, K�z�ldere Direni�i, Nurhak Da�lar�’nda THKO’lu Sinan Cemgil, Kadir Manga ve Alparslan Özdo�an’�n ölümsüzle�mesine neden olan �nekli Köyü muhtar� ihbarc�n�n �brahim Kaypakkaya ve yolda�lar� taraf�ndan cezaland�r�lmas� gibi dayan��ma eylemlerinin gerçekle�tirildi�i s�r de�il.

Bunlar�n yan� s�ra Deniz, Yusuf ve Hüseyin’in idam�n� protesto etmek için �bo’lar�n Dersim’de bir jandarma karakoluna askeri eylem düzenlemeleri de bu üç örgütün dayan��ma, ortak i� yapma ve yolda�la�ma kültürünün geli�kinli�ine verilebilecek birkaç örnektir. ‘71 Devrimci Hareketinin ard�llar� ve sonradan yeti�en devrimci ku�aklar ne yaz�k ki bu geli�kin kültürü büyüterek kal�c�la�t�rmada ba�ar�l� bir pratik sergileyememi�tir. ‘74-‘76 y�llar� aras�ndaki dönem devrimci hareketin yeniden toparlanma ve ayr��malar�na tan�kl�k etti. �stisnas�z tüm devrimci örgütlere musallat olan ve kök salan grupçuluk illeti; örgütler aras� ili�kilere, devrimci mücadeleye, i�çi s�n�f� ve ezilenlere büyük zarar verdi. Bu süreçten günümüze kadar gelen dönemde aradan 40-50 y�l geçmesine, grupçuluk illeti gerilemesine ra�men hâlâ devrimciler aras� ili�kilerde grupçuluk varl��n� önemli ölçüde göstermektedir.

10 Eylül 1994’te Marksist Leninist komünistlerin gerçekle�tirdi�i ‘Birlik Kongresi’ grupçuluk hastal��na bir darbe vurmada ve birlik ruhunu yeniden ye�ertmede önemli bir dönüm noktas� olmu�tur. Kürt özgürlük hareketi, Marksist Leninist komünistler ve devrimci demokratik kimi politik özneler grupçulu�a kar�� ba�latt�klar� mücadeleyi bir noktaya kadar getirmeyi ba�ard�lar. Bu mücadele, örgütsel alanda ortak örgütlenme biçimlerinin yarat�lmas�n� da somutla�t�rd�. 2012’de kurulan Halklar�n Demokratik Kongresi (HDK), 2014’te kurulan Halklar�n Demokratik Partisi (HDP) ve 12 Mart 2016’da on devrimci parti ve örgütün kurulu�unu ilan etti�i Halklar�n Birle�ik Devrim Hareketi’nin (HBDH) do�u�u; dogmatizme, grupçulu�a, benmerkezcili�e, örgütünü/ partisini amaçla�t�ran antimarksist dü�üncelere ve yakla��mlara kar�� yürütülen mücadelenin sonuç al�c� ba�ar�lar� aras�nda say�labilir. Bu olumlu geli�melere, verilen örneklere ra�men grupçuluktan ar�nma �srar� hâlâ sürdürülmesi gereken bir mücadele olarak devrimci güçler aras�ndaki yerini korumaktad�r. Bu yönüyle dü�ünüldü�ünde, günümüz Türkiye’si ve Kürdistan’�nda devrimci demokratik hareketin, Marksist Leninist komünistlerin, Denizlerin de öznesi oldu�u ‘71 devrimci hareketinden hâlâ ö�renecekleri, alacaklar� dersler oldu�unu belirtmemiz yanl�� olmayacakt�r.

‘71 Devrimci Hareketi ve Denizlerin örnek al�nmas� gereken geli�kin yanlar�ndan birisi de enternasyonal dayan��ma ve kendilerine görev ç�kartmadaki bilinç düzeyleridir. Bu geli�kin özellikleri; Denizlerin Filistin mücadelesine, siyonizme kar�� sava�a kat�lmas�nda, Türkiye ve Kürdistan devrimcilerin �srail siyonizminin zindanlar�nda tutsak kalmalar�nda, �ehitler vermelerinde ya�am bulmu�tur. Denizler; içinde bulunduklar� ko�ullarla, geleneksel sol sosyalist çizgiyle uzla�mad�lar. Eskinin mücadele araçlar�na, biçimlerine, çizgisine tak�l�p kalmad�lar. Bunlara dü�ünceleriyle, pratikleriyle ele�tirel sorgulay�c� bakt�lar. Bu ele�tirel tarz ve yöntem Denizleri var olandan kopu�a, eskiyi y�k�p yeniyi kurmaya yönlendirdi. Bu ileri, devrimci yönelim, at�l�m co�rafyam�z�n siyasal tarihine ‘68 öncesi ve sonras� diye bir ayr�m yapmay� getirdi. Türkiye ve Kürdistan devrimci hareketinin tarihinde yeni bir sayfa açt�.

* Bu yaz� Ceylan Yay�nlar�’n�n okurla bulu�turdu�u Mustafa Öner’in “Deniz/Devrimcinin ��i Devrim Yapmakt�r” kitab�ndan k�salt�larak yay�nlanm��t�r. (Sayfa 21-29) Ba�l�k ajans�m�za aittir.

** Kutsiye Bozoklar, Sosyalizm �nsan Hayat, Bize Kalan yaz�s�, Ceylan Yay�nlar� 2016, sf. 38

Mustafa Öner yazd�: Denizlerin yolda�l���ndan ö�renmek*

�lgili Haberler

Mustafa Öner yazd�: Denizlerin yolda�l��ndan ö�renmek*