GÜNCEL

Kürdistan hapishanelerindeki tutsaklara yönelik ihlaller raporla�t�r�ld�

D�YARBAKIR
29 Aral�k 2021 Çar�amba

Kürdistan hapishanelerindeki tutsaklar�n maruz kald�� hak ihlallerine dikkat çeken TUAY-DER ve ÖHD Diyarbak�r �ubesi, tutsaklar için dayan��ma ça�r�s� yapt�.

Amed Tutuklu ve Hükümlü Aileleri ile Yard�mla�ma Derne�i (TUAY-DER) ve Özgürlük �çin Hukukçular Derne�i (ÖHD) Diyarbak�r �ubesi, hasta tutsaklar ve Kürdistan hapishanelerindeki hak ihlallerine dair haz�rlad�� raporu aç�klad�. ÖHD binas�nda yap�lan bas�n toplant�s�na çok say�da demokratik kitle örgütü temsilcisi de kat�ld�. ÖHD Diyarbak�r �ubesi Hapishane Komisyonu üyesi avukat Adile Salman, koronavirüs (Covid-19) salg�n� sürecinin cezaevlerinde f�rsata çevrildi�ini ve cezaevlerinin tümden tecrit alt�na al�nmaya çal��ld��n� belirtti.

'S�YAS� TUTSAKLAR KAPSAM DI�I BIRAKILDI'
"Yarg� reformu" ad� alt�nda yap�lan de�i�ikliklerle hapihane idareleri ve �dare Gözlem Kurullar�n�n yetkilerinin geni�letildi�ine dikkat çeken Salman, "Söz konusu kurullar kendilerini yarg�lama makam� yerine koymakta. Mahpuslar�, 'iyi halli olmama' �eklindeki kararlar�yla tahliye etmeyerek ikinci kez cezaland�rma yoluna gitmektedir" dedi. Hasta tutsaklar�n durumuna ili�kiin Salman, �nfaz Yasas�'nda "k�smi af" de�i�ikliklerinden siyasi tutsaklar�n kapsam d�� b�rak�ld��n� an�msatt�. Salman, "Yeni yay�nlanan yönetmelikle de tahliyeleri engellenerek e�itlik ilkesi ile birlikte mahpuslar�n ya�am haklar�, özgürlük ve güvenlik hakk�, hak arama hürriyeti hakk� gibi birçok haklar� da göz ard� edilmi�tir. Netice olarak da ne yaz�k ki son 2 haftada 5 hasta mahpus, son bir ayda da toplamda 8 hasta mahpus ya�am�n� yitirmi�tir" diye kaydetti.

'HAREKETE GEÇMEYE DAVET ED�YORUZ'
Hapishanelerde yüzlerce hasta tutsa��n bulundu�unu kaydeden Salman, bunlar aras�nda kanser, ya�l� ve ya�am�n� tek ba��na idame ettiremeyecek kadar hasta olanlar�n oldu�unu kaydetti. Salman, "Özellikle hasta mahpuslar ba�ta olmak üzere hapishanelerde bulunan tüm mahpuslara uygulanan a��r hak ihlallerine bir an önce son verilmesi gerekmektedir. Yetkililerin daha fazla ciddi sa�l�k sorunlar� ve ölümler ya�anmadan gerekli tedbirleri almas� ve talepleri de�erlendirmek üzere harekete geçmesi gerekmektedir. Sorunlara, temel hak ve özgürlüklerin esas al�narak yakla��lmas� ve mahpuslar�n taleplerinin bu do�rultuda de�erlendirilerek çözüme kavu�turulmas� için Adalet Bakanl��n�, ulusal ve uluslararas� hukuk ve insan haklar� kurumlar�n� bu anlamda harekete geçmeye davet ediyoruz" ça�r�s� yapt�.

Salman, Diyarbak�r, Elaz��, Malatya/Akçada� ve Elbistan Hapishanelerinde ya�anan hak ihlallerine dair Kas�m ve Aral�k aylar�nda ziyaretler gerçekle�tirdiklerini belirterek, �u tespitleri payla�t�:
🔹 "Yap�lan ziyaretlerde hapishanelerin bir k�sm�nda sosyal aktivitelerin tamamen yasakland��n� bir k�sm�nda ise oda oda olacak �ekilde k�smi olarak yap�ld�� belirtilmi�tir. Bu kapsamda mahpuslar tamamen tecrit alt�nda olduklar�n� dile getirmi�lerdir.
🔹 Odalar�n içini gören kameralar�n yerle�tirildi�ini, odalarda özel alanlar�n dahi izlendi�ini belirtmi�lerdir.
🔹 Sa�l�k hakk�na eri�imin hususunda ya�anan hak ihlalleri (kelepçeli muayene, revirde bulunan hekimin geçici olmas� ço�unlukta is hiç hekimin bulundurulmamas�, hastane sevklerinin ve revir muayenelerinin gecikmeli yap�lmas�) ziyaret edilen hapishanelerin tamam�nda tespit edilmi�tir.
🔹 Sa�l�k sorunlar� veya duru�malar sebebiyle hapishaneden ç�kan mahpuslara 15 günlük karantinan�n uyguland��n�, bu sürenin keyfi olarak bazen uzat�labildi�ini ve bu tedbirin hapishane idaresi ile çal��anlar�na uygulanmad��n�, mahpuslara Karantina ad� alt�nda psikolojik ve sosyal �iddet uyguland��n�, özellikle hastaneden gelen mahpuslar�n tek ki�ilik hücrede karantinaya al�nd��n� belirtmi�lerdir.
🔹 Mahpuslar, ko�u�lar�n yakla��k 10-15 infaz memuru taraf�ndan detayl� olarak arand��n� ve mahpuslar�n özel e�yalar�n�n kar��t�r�ld��n�, bu aramalar�n s�k s�k ve geç saatlerde yap�ld��n� belirtmi�lerdir. Ayn� �ekilde say�ma gelen infaz memurlar�n�n da say� olarak kalabal�k oldu�unu ve pandemi tedbirlerine uyulmad��n� belirtmi�lerdir.
🔹 Hapishane idaresi ve personellerinin Covid-19 salg�n� için yeterli tedbirleri almad��n�; mahpuslar�n, temizlik ve hijyen ko�ullar�n� kendi ki�isel imkanlar�yla sa�lad��n�, hem kendilerinin hem de hapishanede ayn� bölümde bulunan ve ciddi sa�l�k sorunlar� olan ba�ka mahpuslar�n bu hastal�ktan kaynakl� olarak da ya�amlar�n�n risk alt�nda olduklar�n� ve endi�elendiklerini belirtmi�lerdir.
🔹 Birçok mahpusa yönelik keyfi olarak disiplin soru�turmalar� ba�lat�ld��n�, disiplin cezalar�n�n verildi�ini, bu durumun mahpuslar�n �artl� tahliyelerinin engellenmesine neden olaca��n� belirtmi�lerdir.
🔹 Mahpuslar�n ald�klar� disiplin cezalar�, bulunduklar� ko�u�lar, gönderdikleri ya da kendisine gelen mektuplar, kendilerine dayat�lan pi�manl�k durumlar�n� kabul etmemeleri gibi sebeplerden ötürü �artl� tahliye tarihi gelmesine ra�men 'iyi halli olmad�klar�' gerekçesiyle tahliye edilmediklerini, bunun yan� s�ra mahpuslara verilen birden fazla hücre cezalar� sebebiyle de infazlar�n�n uzat�ld��n� belirtmi�lerdir.
🔹 Mahpuslar�n sürekli keyfi bir �ekilde sürgün edildi�i, sürgünlerin mahpus ailelerinin mahpuslar� ziyaret edemeyece�i uzak illere yap�ld�� belirtmi�lerdir."

Salman, tespitlerin ard�ndan �u önerileri s�ralad�:
🔹 "Mahpuslar�n, özgürlü�ünden al�konuldu�u süre boyunca sa�l�kl� bir ortamda kalmalar� için gerekli temizlik araçlar� kendilerine verilmeli, ki�isel koruyucu malzemeler ile temizlik malzemelerinin kantinden ücreti kar��l��nda de�il, ücretsiz eri�imi sa�lanmal�d�r, hijyen ko�ullar�na dikkat edilmeli, pandemi ko�ullar� dikkate al�nd��nda temizlik ve sa�l�k konular�nda titiz davran�lmas� gerekmektedir.
🔹 �mral� Hapishanesi de dahil olmak üzere Türkiye'deki tüm hapishanelerin al�nm�� olan tedbirlerin standartlara uygun olup olmad�� konusunda, kamuoyunun bilgilendirilmesi için, aralar�nda hukukçular�n, insan haklar� örgütleri ve hükümet temsilcilerinin de bulundu�u bir heyetin k�sa süre içerisinde olu�turularak incelemelere ba�lamalar� gerekmektedir.
🔹 A��r hasta mahpuslar�n salg�n hastal�k durumunda ciddi risk grubunda bulunmas� nedeniyle serbest b�rak�larak infazlar� ertelenmeli, hasta mahpuslar�n de�erlendirilmeleri her ko�ulda sadece klinik yakla��m ile de�erlendirilmeli, al�konulmas�n�n uygun olmad��na dair t�bbi raporlar� olan mahpuslar ivedilikle sal�verilmelidir.
🔹 Hapishanelerde mahpuslara yönelik i�kence ve kötü muamele uygulamalar�ndan derhal vazgeçilmeli, hukuka ayk�r� fiiller gerçekle�tiren kamu görevlileri hakk�nda etkin soru�turma mekanizmalar� i�letilmelidir.
🔹 ��kence ve Di�er Zalimane, �nsanl�k D�� ya da Onur K�r�c� Muamele ya da Cezan�n Önlenmesi Sözle�mesi Seçmeli Protokolüne uygun �ekilde 'ba��ms�z' ulusal denetim mekanizmalar�n�n olu�turulmas� için hükümeti derhal gerekli çal��malar� ba�latmaya davet etmektedir. Ceza �nfaz Kurumlar�nda ya�anan hak ihlallerine kar�� Adalet Bakanl��'n� ve Meclis �nsan Haklar� �nceleme Komisyonu'nu göreve davet ediyoruz."

Kürdistan hapishanelerindeki tutsaklara yönelik ihlaller raporla�t�r�ld�

�lgili Haberler