Kazakistan'da genel grev çağrısı

Kazakistan'ın Atırav bölgesinde petrokimya işçilerinin başlattığı grevin ardından maden işçilerinin grevi ve halkın zamlara karşı sokaklara çıkması, hükümeti istifaya zorladı. İstifanın ardından da sokakları terk etmeyen işçi ve emekçilere, Kazakistan Sosyalist Hareketi, genel grev çağrısı yaptı.

Petrokimya ve maden işçilerinin grevlerinin yayılarak pek çok kentte zamlara karşı protestolara dönüşmesi, işçilerin Atırav'da düzenledikleri mitingin engellenme çabasına karşı süresiz eylem kararı alması mücadeleyi büyüttü. Petrokimya işçileri yolları işgal ederek devlet yetkililerinin geçişlerini engelledi.

HALK BAŞBAKAN YARDIMCISI VE BAKANI KOVDU
Atırav meydanında süresiz eylem yapan işçiler ve halk, eylem alanına gelen Başbakan Yardımcısı Eraly Tugzhanov ve Enerji Bakanı Magzum Mirzagaliyev'i sahneden indirdi, miting alanından kovdu. Atırav akimi (yerel yönetici) Nurlan Nogaev, bölge merkezinden kaçmaya çalışırken, havaalanına giden yolları işgal eden petrokimya işçileri tarafından durduruldu.

Maaşlarına zam yapılması, çalışma koşullarının iyileştirilmesinin yanı sıra cumhurbaşkanı ve hükümetin istifasını isteyen işçiler, aynı gün Aktöbe, Uralsk, Kızıl-Orda, Türkistan, Çimkent, Kökşetav, Kostanay, Taldıkorgan, Ekibastuz, Almatı, Taraz ve Kazakistan'ın diğer pek çok kentinde de sokaklara çıktı. Astana'da düzenlenen bir mitingde sokaklar işgal edildi, Çimkent'te kamyoncular bazı yolları kapadı.

MADEN VE BAKIR İŞÇİLERİ GREVE ÇIKTI
4 Ocak gecesi Karağandı ve Jezkazgan bölgelerinde maden ve bakır işçileri greve çıktı ve grevdeki petro kimya işçileri, Tengiz bölgesinde demiryollarını ve otobanları işgal etti.

POLİS SALDIRISI
Astana, Taraz, Taldıkorgan, Ekibastuz, Kökşetav ve Uralsk'taki eylemlere yönelik ses bombaları, coplu polis saldırısında aralarında çocuklar ve gazetecilerin de bulunduğu çok sayıda kişi gözaltına alındı.

ALMATI'DA YEREL YÖNETİM BİNASI İŞGAL EDİLDİ
kitlesel eylemler, çatışmalar araçların yolların kapatıldığı eylemlerin yapıldığı Almatı'da halk yerel yönetim binasını işgal etti. Polisin buradaki saldırısında ses bombası ve copun yanı sıra gaz bombası ve plastik mermi kullandığı öğrenildi.

İNTERNET KESİLDİ
Özellikle eylemlere katılan gençlerin yanıt verdiği polis saldırısı birçok noktada geri püskürtüldü. Eyleme katılan halk arasında koordinasyonu engellemek için internet bağlantıları bloke edilirken, çeşitli sosyal medya ağları da kapatıldı.

Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Almatı, Mangistav ve pek çok bölgede olağanüstü hal ilan ederken, bölgesinde 5 Ocak günü saat 01.30'dan 19 Ocak saat 00.00'a kadar olağanüstü hal ilan ederek eylemleri engellemeye çalıştı.

Tokayev'in hükümetin istifası kararını onaylaması Kazakistanlı işçi ve emekçilerin sokaklardan çekilmesini sağlamadı. Hükümet ve cumhurbaşkanının açıklamalarına güvenmeyen Kazakistan halkı, eylemlerini devam ederek, polis şiddeti ve katliamlarına rağmen sokaklarda olmaya devam ediyor.

KAZAKİSTAN SOSYALİST HAREKETİ'NDEN GENEL GREV ÇAĞRISI
Gelişmelere ilişkin açıklama yapan Kazakistan Sosyalist Hareketi (KSH), genel grev çağrısı yaptı.

Kazakistan'daki halk ayaklanmasının, başından beri toplumsal ve sınıfsal bir nitelik taşıdığına işaret eden KSH, "Doğalgaz fiyatının iki katına çıkması sadece bardağı taşıran son damla oldu. Eylemler ilk olarak, daha sonradan tüm hareketin siyasi merkezi haline gelen Janözen'de petrol işçilerinin inisiyatifiyle başladı" diye belirtti.

KSH yaptığı açıklamada, işçilerin ücretlerine yüzde 100 zam yapılması, çalışma koşullarının iyileşmesi ve sendika kurma, örgütlenme hakkının sağlanması taleplerini kapsayarak süren mücadelesinin gelişimine ilişkin şu bilgileri verdi: "3 Ocak'ta Mangystau bölgesinin tamamı, komşu Atyrau bölgesine de sıçrayan genel bir grevle sarsıldı. 4 Ocak'ta ise, Amerikan şirketlerinin dahiliyetinin yüzde 75'e ulaştığı Tengizchevroil işçilerinin de greve gitmiş olması bir hayli dikkat çekicidir. Geçtiğimiz sene Aralık ayında 40 bin işçinin kovulduğu ve yeni işten atmaların da planlandığı fabrika da burasıydı. Greve giden işçiler gün boyu peşi sıra Aktöbe, Batı Kazakistan ve Kızıl-Orda'daki havzalarda çalışan petrol işçileri tarafından desteklendi.

"Aynı günün akşamında ise Karaganda bölgesindeki ArmelorMittal Temirtau ve Kazakhmys şirketlerindeki madenciler ve bakır işçileri greve başladı. Bu karar ülkenin madencilik endüstrisinde neredeyse bir genel greve çıkıldığı şeklinde okunabilir. Bu grevlerde, daha yüksek ücret, daha düşük emeklilik yaşı ve sendika kurma ve örgütlenme haklarına dair talepler yükseltildi.

"Aynı zamanda 4 Ocak salı günü halk, Atyrau, Uralsk, Aktöbe, Kızıl-Orda, Taraz, Taldykorgan, Türkistan, Çimkent, Ekibastuz ve Almatı şehirlerinde sokağa döküldü. 4-5 Ocak gecelerinde sokakların kapatılması halkın polisle çatışmasına ve Bölge Valiliği'ne geçici olarak halk tarafından el konulmasına yol açtı. Bu durumu bahane ederek Kasım Cömert Tokayev olağanüstü hal ilan etti.

"Bu noktada Almatı'daki eylemlere katılan insanların büyük oranda işsiz gençler ve iş bulmak için kente göç etmiş ancak düşük ücretli işlerde çalışarak kenar mahallerde yaşamını sürdüren halkın yoksul kesimi olduğu kaydedilmelidir. Sokağa dökülen halkı doğalgaz fiyatlarını düşürerek ve çeşitli vaatlerle sakinleştirme çabaları ise kimseyi tatmin etmemiştir.

"Kasım Cömert Tokayev'in hükümetin istifasını kabul etme ve Nursultan Nazarbayev'i Güvenlik Konseyi Başkanlığı görevinden alma kararları da yine aynı şekilde halkı durduramamıştır. 5 Ocak günü kitlesel yürüyüşler ve eylemler Kuzey ve Doğu Kazakistan'ın daha öncesinde sakinliğini koruyan Petropavlovsk, Pavlodar, Ust-Kamenogorsk ve Semipalatinsk bölgelerine sıçramıştır. Aynı gün Aktöbe, Taldykorgan, Çimkent ve Almatı kentlerinde bölge valiliklerinin binalarını işgal girişimleri de gerçekleşmiştir.

"Sadece Janözen'de işçiler, Devlet Başkanı Tokayev'in ve Nazarbayev güdümündeki bütün devlet yetkililerinin istifası, 1993 Anayasası'nın yenilenmesi, sendika, siyasi parti kurma ve örgütlenme hakkı, politik tutsakların serbest bırakılması, ve baskının durdurulması gibi talepleri de grevlerine eklediler. Hızlıca kurulan Yaşlılar Konseyi gayri resmi bir otorite haline geldi. Böylece başlangıçta her şehir ve bölgede parçalı talepler dile getirilirken, hareketin sözleri ve talepleri birleşti ve mücadele politik bir içerik kazandı. Mücadeleyi örgütlemek için pek çok komite ve konsey kurulması girişimi de hareket içinde gerçekleşti.

"Bir yandan da, Almatı, Aktau ve Janözen kentine askerler yerleştirildi ve başlangıçta askerler halkı dağtmayı reddetti. Sonrasında çatışmalar güney başkentte başladı ve 5'ini 6'sına bağlayan gece özel kuvvet görevlendirildi. Havaalanında ve sokaklardaki halk zor kullanılar"ak süpürüldü. Çeşitli kaynaklara göre, eylemlere katılan onlarca kişi katledildi.

Eylem ve gösterileri bastırmak için zor kullanımının devam edeceği görülüyor, bunun karşısında eylemleri tüm ülkeye yayarak genel grevle hayatı felç etmek gerekmektedir. Bu nedenle, ordu ve polis terörüne karşı örgütlü bir direniş sağlayabilmek için ilkeli eylem komiteleri inşa etmek zaruri bir ihtiyaçtır. Bu bağlamda dünyada geniş çaplı bir kampanya örgütleyebilmemiz için uluslararası işçi ve komünist hareket ve örgütlerle birleşik bir mücadele yaratabilmeliyiz."

TALEPLER
Kazakistan Sosyalist Hareketi'nin taleplerine de yer verilen açıklamada, "Halka karşı saldırıların derhal durdurulması ve birliklerin şehirlerden geri çekilmesi. Devlet Başkanı Tokayev de dahil olmak üzere Nazarbayev'in güdümündeki bütün yetkililerin istifa etmesi. Gözaltında ve hapishanelerdeki bütün siyasi tutsakların serbest bırakılması. Sendika ve siyasi parti kurma, örgütlenme, grev, eylem, toplantı yapma haklarının güvence altına alınması. Yasaklanan Kazakistan Komünist Partisi ve Kazakistan Sosyalist Hareketi'nin yasadışılıktan çıkarılması" istendi.

İktidara ve sermayeye geri adım attırılmasının yolunun genel grev ilan edilerek hayatın felç edilmesinden geçtiğini vurgulayan Kazakistan Sosyalist Hareketi, işçi ve emekçileri 2011 yılında Janözen'de katledilen petrokimya işçilerinin taleplerini sahiplenme, maden ve büyük ölçekli sanayisi işçilerine örgütlenme ve mücadeleyi büyütmeleri çağrısında bulundu.