İşsizlik Fonu patronlara destekleme fonuna dönüştü
DİSK-AR'ın, "İşsizlik sigortası fonu salgında da işverenlere çalıştı" başlıklı raporunda, patronlar teşvik edilmeseydi işçilere yapılanın 3 katı fazla ödeme yapılabileceğine dikkat çekildi.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), koronavirus salgınında İşsizlik Sigorta Fonu'nun kullanımına ilişkin rapor hazırladı. Çarpıcı verilerin yer aldığı raporda, salgın döneminde işçilerin ücretsiz izin adı altında işten çıkarıldığı için fondan yararlanamadığı kaydedildi. İşsizlik Fonu'ndan yapılan işsizlik ödeneği uygulamasının sınırlı düzeyde kaldığını, fakat fondan kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği yapıldığı belirtildi.
DİSK-AR ücretsiz izne çıkarılan 2,3 milyon işçiye 6,5 milyar TL ödeme yapılırken, sermayeye 18 milyar TL tutarında destek ve teşvik yapıldığına dikkat çekti.
İşsizlik Fonu'nun, 'işveren destek fonu'na dönüştüğünü vurgulayan DİSK-AR, yıllar içerisinde işsizlere ödenen payın azaldığını ve salgın döneminde patronların kullanımına daha fazla sunulduğunu kaydetti.
DİSK-AR, İşsizlik Fonu'na ilişkin, "2020 yılında Fon'un toplam gelirleri bir önceki yıla göre 2,1 milyar TL azalarak 40,4 milyar TL'den 38,3 milyar TL'ye geriledi. İşsizlik Sigortası Fonu'na işçilerden yüzde 1 ve işverenlerden işçiler adına yüzde 2 prim kesintisi yapılmaktadır. 2019 yılında işveren primlerinin toplamı 11 milyar TL'nin üzerinde iken 2020 yılında işveren primleri miktarı 10,8 milyar TL'ye geriledi" bilgisini paylaştı.
Kısa çalışma ödeneğinden yararlananların sayısının arttığını ve nakdi destek sağlananların da fondan yararlandığı için gözle görülür bir artış olduğunu kaydeden DİSK-AR; "2020 yılında İşsizlik Sigortası Fonu'ndan işçilere 27,4 milyar TL kısa çalışma ödeneği ve 6,5 milyar TL ise nakdi ücret desteği sağlandı" dedi ve bu ödemelerden 5 milyon 799 bin 77 işçinin yararlandığını söyledi.
PATRONLARA VERİLMESEYDİ NAKDİ ÜCRET 3 KATI OLACAKTI
Patronların İşsizlik Fonuna yaptığı ödemelerin işsizlere değil patrona teşvik olarak geri ödendiğine dikkat çeken DİSK-AR, "İşsizlik Sigortası Fonu'ndan salgın döneminde de işverenlere büyük destek sağlanmaya devam etti. Oysa fonun işverenlere destek sağlamak gibi bir işlevi yoktur, işsizlik sigortasının temel felsefesine aykırıdır. Çünkü İşsizlik Sigorta Fonu bir işveren destek fonu değildir, işçiye ait bir fondur" diye belirtti.
DİSK-AR, "Fonun işçi lehine kullanılması durumunda salgın boyunca işçilere yapılan toplam nakdi ücret desteğinin miktarı işçi başına 2.852 TL değil; 5.041 TL daha fazla, 7.893 TL olacaktı. Böylece işçilere ayda 1.168 TL değil bunun iki veya üç katı nakdi ücret desteği yapılabilecekti” şeklinde hesaplama yaptı.
İŞÇİLERİN YÜZDE 94’Ü FONDAN YARARLANAMIYOR
İşçilerin ezici çoğunluğu ise fondan yararlanamıyor. DİSK-AR. "Fon salgın döneminde işsizlerin derdine derman olmadı, giderek daha az oranda işçi işsizlik ödeneği almaya başladı. Salgın öncesinde Şubat 2020'de 4 milyon 228 bin işsizin 592 bini (yüzde 14) işsizlik ödeneği alırken, salgın dönemini kapsayan Ekim 2020'de 4 milyon 5 bin işsizin 255 bini (yüzde 6'sı) işsizlik ödeneği almıştır.
Ekim 2020 itibarıyla işsizlik sigortasından yararlanan işsizlerin sayısı yalnızca 255 bin 424 kişidir. Aynı dönemde TÜİK'in açıkladığı dar tanımlı (resmi) işsiz sayısı ise 4 milyon 5 bindir (Grafik 3). İşsizlerin yalnızca yüzde 6’sı İşsizlik Sigorta Fonundan yararlanabilir iken yüzde 94'ü yararlanamıyor" dedi.