GÜNCEL

�HD'den çocuklar�n haklar� için kentlerde eylem

ETHA
20 Kas�m 2025 Per�embe

Çocuk haklar�na ili�kin kentlerde bas�n toplant�s� yapan �HD Çocuk Haklar� Komisyonu, çocuklar�n haklar� olan bireyler oldu�unu kaydetti. Eylemlerde, "bar��n konu�uldu�u ve talep edildi�i bugünlerde çocuklar�n da bar��n öznesi oldu�unu ve bar��ç�l ortamlarda ya�amalar� gerekti�i"nin alt� çizildi.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) Çocuk Haklar� Komisyonu, �ubelerde bas�n toplant�s� düzenledi. 20 Kas�m Dünya Çocuk Haklar� Gününde çocuklar�n ya�am hakk�, güvenli�i ve gelece�i için acil sorumluluk ça�r�s� yapt�. �skenderun, Adana, Diyarbak�r, ba�ta olmak üzere kentlerde yap�lan eylemlerde; "Çocuk haklar� insan haklar�d�r" pankartlar� aç�ld�, katledilen çocuklar�n foto�raflar� ta��nda, adalet istendi.

'ÇOCUK, HAKLARI VE ÖZGÜRLÜKLER� OLAN B�R B�REYD�R'
Çocuklar�n 2025 y�l� itibar�yla sava�, derin yoksulluk, ekonomik ve siyasal krizler, iklim krizi gibi küresel düzeyde ya�anan sorunlar�n olumsuz sonuçlar�na maruz kald�� belirtilen aç�klamada, "Ya�ad��m�z co�rafya da dünyada olup bitenden muaf olmad�� gibi kendi iç dinamikleri nedeniyle 2025 y�l�, hak ihlallerinin derinle�ti�i, kronik sorunlar�n artt��, ya�am�n� kaybeden çocuklar�n rakamlara indirgendi�i ve çocuklar�n birçok durumda yok say�ld�� bir y�l olarak ya�anmaktad�r. Oysa insan haklar�, her bireyin onurlu ve sayg�n bir �ekilde ya�amas�n� öngörür. BM Çocuk Haklar� Sözle�mesinde vurguland�� üzere çocuk, haklar� ve özgürlükleri olan bir bireydir. Yaln�zca korunma hakk�na de�il; kendini gerçekle�tirme, ifade özgürlü�ü, örgütlenme özgürlü�ü, din ve vicdan özgürlü�ü ile tüm bunlar� güçlendiren kat�l�m hakk�na sahiptir. Bu hak ve özgürlüklere sayg� duymak ve onlar� kabul etmek sözle�menin temel anlay��d�r. Bugün ise çocuklu�un yok edildi�i, çocuklar�n ya�amlar�n�n çe�itli biçimlerde sald�r� alt�na al�nd�� bir dönemle kar�� kar��yay�z. Çocuklar; derin yoksulluk, siyasal rejimin sorunlar�, sermaye ve üretim ili�kilerinin yaratt�� e�itsizlikler, cezas�zl�k, �iddet, bask�, çocuk i�çili�i, e�itim ve sa�l�k hakk� ba�ta olmak üzere temel haklara eri�imde k�s�tl�l�k, okulda ve sokakta akran �iddeti, i�yerlerinde çal��t�r�l�rken ve yurtlarda ya�am�n� yitiren k�z çocuklar�yla birlikte en önemlisi de yok say�lmayla kar�� kar��yad�r" denildi.

'ÇOCUKLAR �Ç�N ONARICI ADALET�N TES�S ED�LMES� �Ç�N MÜCADELE ETMEKTEY�Z'
Devlete, karar al�c�lara, yerel yönetimlere, akademiye, demokratik kitle örgütlerine, uluslararas� kurulu�lara ve yeti�kinlere, yani toplumun tüm kesimlerine sorumluluklar�n�n hat�rlat�ld�� aç�klamada, "Türkiye'de yakla��k 23 milyon çocuk ya�amaktad�r ve pek çok alanda derinle�en yap�sal sorunlar�n yaratt�� ihlaller öncelikli olarak çocuklar�n ya�am hakk�n� do�rudan etkilemektedir. F�SA Çocuk Haklar� Merkezinin 2025 ya�am hakk� raporu verilerine göre, son on ayda en az 700 çocuk önlenebilir nedenlerden dolay� ya�am�n� kaybetmi�tir. Devletin temel yükümlülü�ü, öncelikle çocuklar� ya�atmakt�r. Kürt çocuklar�, anadilinde e�itim hakk�ndan yoksundur. Çocuklar�n kendi kültürel özellikleriyle geli�meye devam etmesi temel bir hakt�r. Anadilinde e�itim hakk�n�n tan�nmas� hem hukuki bir zorunluluk hem de demokratik e�it yurtta�l��n ko�uludur. Çocuk i�çili�i; sistemin yaratt�� yap�sal yoksulluk, gelir e�itsizli�i, denetim mekanizmalar�n�n zay�fl�� ve siyasi tercihler nedeniyle her y�l artmaktad�r. Çocuklar�n çal��mas� ve çal��t�r�lmas� yasakt�r. Son on y�lda yüzlerce çocuk i� cinayetlerinde ya�am�n� yitirmi�tir. Bunlar�n hiçbiri 'kaza' de�il, cinayettir. Bir e�itim modeli olarak kar��m�za ç�kan MESEM'ler tamamen "çocuk eme�inin sömürüsü ve çocuk i�çili�inin üzerini örten bir düzenleme" niteli�indedir. Devletin sermaye ile i�birli�i içinde ucuz i�gücü yaratmas�na olanak sa�layan bir yap� hâline gelmi�tir. 505 bin çocuk bu sistemin içindedir. Bu y�l MESEM'lerde ya�am�n� kaybeden çocuk say�s� en az 71'dir. Bu kabul edilebilir de�ildir; ko�ullar acilen de�i�tirilmelidir ve çocuklar korunmal�d�r. Ülkemizde toplumsal cinsiyet e�itsizli�inin yaratt�� hak ihlalleri devam etmekte olup k�z çocuklar�n�n bu ihlallerden daha fazla etkilendi�i görülmektedir. 6–17 ya� aras�nda e�itim d��nda kalan 611 bin çocu�un yüzde 44,3'ü k�z çocu�udur. K�z çocuklar�n�n karde� bak�m�, ev içi i� yükü ve bak�m eme�i ölçülememekte; okula eri�imleri zorla�makta; çocuk do�umlar�, çocuklara yönelik cinsel istismar ve re�it olmayanla cinsel ili�ki kapsam�ndaki davalar artmaktad�r. Çocu�a yönelik ihmalin, istismar�n ve �iddetin boyutlar� hepimizi deh�ete dü�ürecek �ekilde artmaktad�r. Bunun birçok nedeni vard�r; ancak temel nedenlerden biri devletin ve toplumun çocuk alg�s� ile cezas�zl�k prati�idir. Bu nedenle cezas�zl�k uygulamalar�na acilen son verilmelidir. Cezas�zl�k bir hak ihlalidir. Ülkede say�s� artan deprem, sel ve büyük yang�nlar�n sonuçlar�ndan en çok çocuklar etkilenmektedir. Sevdiklerini ve geçmi�lerini kaybeden, yerinden edilen çocuklar yeniden ya�amla ba� kurmakta zorlanmakta; uyu�turucuya, istismara, güvensiz ortamlara daha aç�k hale gelmekte; e�itim, sa�l�k, bar�nma ve beslenme gibi temel haklara eri�ememekte; ayr�ca sistematik ve güçlendirici bir psiko-sosyal destekten mahrum kalmaktad�r. Oysa devlet, kriz durumlar�nda öncelikli olarak çocuklar� korumak ve güçlendirmekle yükümlüdür. Ahmet Mattia Minguzzi davas�yla birlikte daha görünür hale gelen; çocuklar�n kendini ifade etme biçimi olarak çetelere yönelmek zorunda kalmas� ve bu yap�lar arac�l��yla suça sürüklenmesi, son günlerin en yak�c� sorunlar�ndan biridir. Çocuklar akranlar� taraf�ndan öldürülerek ya�am hakk� ihlaline u�ram��t�r. Sistem ne Ahmet'i ne de suçu i�leyen çocu�u koruyabilmektedir. Tam tersine, çocu�u d��layan ve ya�ad�� durumun gerçek nedenlerini görmezden gelen bir anlay��la süreç i�letilmi�tir. Hak savunucular� olarak y�llard�r çocuk cezaevlerinin kapat�lmas�, çocu�a özgü bir adalet sisteminin i�letilmesi ve çocuklar için onar�c� adaletin tesis edilmesi için mücadele etmekteyiz" ifadelerini kulland�.

'MÜCADELEM�Z� SÜRDÜRMEL�Y�Z'
Çocuklar�n ya�ad�� hak ihlallerini ve sonuçlar�na dikkat çekilen aç�klamada, art�k bu duruma dur demek, çocuk haklar� konusunda mücadele etmek zorunlululu�u vurgulanan aç�klama �öyle devam etti: "Her hak ihlalinin ard�nda sorumlular bellidir. Bu sorumlular� görünür k�lmal�, cezas�z b�rakmamal� ve hak kayb�na u�rayan çocuklar�n ve yak�nlar�n�n güçlenmesini sa�lamal�y�z. Devlete sorumluluklar�n� hat�rlatmaya ve bu konuda �srarc� olmaya devam etmeliyiz. Çocuklar�n hak ve özgürlüklerini korumal�, onlar� ya�am�n e�it ve özgür bireyleri olarak kabul etmeliyiz. Adil, onurlu ve sayg�n ya�amalar� için güçlü ve etkili bir mücadele yürütmeliyiz. Üstelik bar��n konu�uldu�u ve talep edildi�i bugünlerde çocuklar�n da bar��n öznesi oldu�unu ve bar��ç�l ortamlarda ya�amalar� gerekti�ini unutmamal�y�z. Bunun için toplumsal, hukuki ve kültürel yap�n�n köklü bir �ekilde dönü�mesi yönünde mücadelemizi sürdürmeliyiz."

�HD'den çocuklar�n haklar� için kentlerde eylem

�lgili Haberler