HDP'den bütçeye şerh: AKP-MHP'nin tercihi ölümden yana

HDP, AKP-MHP'nin faiz ve silahlanma lobilerine bütçe aktardığını belirterek, bütçeye muhalefet şerhi düştü. Bütçenin yaklaşık yüzde 10'unun savaşa ayrıldığı hatırlatılan şerhte, AKP-MHP iktidarının sermayeden yana ekonomi politikalarının sonuçlarını işçi ve emekçilerin yaşadığına işaret edildi. HDP bütçe şerhinde, sermayeden yana savaş bütçesi politikası sona erdirilerek bütçenin üçte ikisinin halka ayrılması gerektiğini vurguladı.

Halkların Demokratik Partisi (HDP) 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi'ne muhalefet şerhi düştü. HDP, hazırladığı şerhi Adalet Nöbeti tutan annelere adadı. HDP, düştüğü şerhte, "yıkım" olarak değerlendirdiği bütçeye karşı halkı "çözüm bütçesi" etrafında kenetlenmeye ve mücadeleye çağırdı.

HDP'nin 91 sayfadan oluşan şerhinde, "Küresel Politik Ekonominin Yakın Tarihi: Egemenlerin Dibe Doğru Yarışı", "Bir Çöküşün Hikayesi: AKP Politik Ekonomisi", "2023 Yılı Bütçesi: Şiddet, Seçim, Faiz Ve Rant Bütçesi", "100. Yıla Girerken HDP: Demokratik Cumhuriyet, Demokratik Ekonomi", "HDP Bütçesi: Halkın Ve Çözümün Bütçesi İçin Hazırız" başlıkları yer alıyor.

Bütçe teklifinin, ekonomik ve siyasal sorunlara çözüm bulma yeteneğinden uzak olduğunun altını çizen HDP, bütçe teklifinin yasalaşması durumunda faiz lobileri, silah ve güvenlik baronları ile yandaşlarının kazanacağını, Türkiye halklarının ise kaybedeceğini vurguladı.

REKOR BÜTÇE AÇIKLARI
AKP-MHP ittifakının ekonomideki tercihlerinin buhranı artırdığı belirtilen şerhte, "Bu süreçte enflasyon rekor kırmış, işsizlik artmış, dış borç, dış ticaret açığı ve döviz kuru tarihi seviyelere çıkmış, ekonomideki kötü gidişi durdurma adına atılan 'yeni adımlar' ekonomiyi içinden çıkılmaz bir sarmala sürüklemiştir. AKP-MHP ittifakının, iktidarlarının devamlılığını sağlama adına kesenin ağzını açarak seçime yönelik yaptığı harcamalar rekor bütçe açıklarını da beraberinde getirmiştir" denildi.

BÜTÇEDE YÜZDE 155 ARTIŞ
Şerhte, 2023 bütçesinde harcamalar kaleminin 4,5 trilyon TL olarak açıklandığı belirtilerek, bu rakamın Türkiye'nin milli gelirinin yaklaşık dörtte birine denk geldiğine dikkat çekildi. 2023 bütçesinde 2022'yle kıyaslandığında yüzde 155,9 oranında artış olduğu kaydedilen şerhte, "Ek bütçe dahil edildiği zaman ise bu artış yüzde 56,2 olmaktadır. Hem ek bütçeye ihtiyaç duyulması hem de bütçe ödenek miktarındaki bu artışlar bize gerçek enflasyon oranlarının açıklanan resmi oranlardan çok daha fazla olduğunu, iktidarın halkı manipüle ederek kaynak transferini yoksuldan zengine doğru yaptığını açıkça göstermektedir" ifadelerine yer verildi.

'VERGİNİN LEHTARI SERMAYE SINIFI'
Bütçenin Vergi Harcaması Tablosuna göre; 443,4 milyar lira gelir vergisi, 280,8 milyar lira kurumlar vergisi, 161,8 milyar lira KDV, 45,8 milyar lira ÖTV ve 62,3 milyar lira diğer vergiler kapsamında olmak üzere toplam 994,3 milyar lira vergiden vazgeçileceği kaydedilen şerhte, "Bu kadar büyük ödenek kalemlerine rağmen 2023 bütçesi sadece personel ve faiz giderleri, SGK açıklarını kapatan ve görev zararı ödemelerini finanse eden mali bir tabloya dönüşmüş durumdadır. Bütçe rakamları bize iktidarın yine tercihini sermaye sınıfından yana yaptığını, büyük bir kısmını yoksulların finanse ettiği bütçeden yoksulların payına pek bir şey düşmediğini göstermektedir. Yani verginin kaynağı halk iken, verginin lehtarı halk değil sermaye sınıfıdır" diye belirtildi.

'SEÇİMİN FATURASI YOKSUL HALKA'
İktidarın 2023 bütçesinde 660 milyar TL'lik bütçe açığı öngörürken, 565,6 milyar TL faiz ödeneğinin sermaye sınıfına ve 468,7 milyar TL'lik ödeneği ise silahlanma lobilerine ayırdığı bilgisi verilen şerhte, şunlar kaydedildi: "Aktarılan bu devasa boyuttaki rakamlar AKP-MHP ittifakının tercihlerini hangi sınıflardan yana kullandığını, bütçeyi kimin çıkarı için inşa ettiğini açıklıkla ortaya koymaktadır. İktidar; yeni üretim ve yatırım alanları, istihdam, atama bekleyen grupların atamaları, düşük gelir gruplarının şartlarının iyileştirilmesi ve enflasyonun kontrolü için kullanılabilecek ekonomi/politik tercihler yapılabilecekken halka sırtını dönmekte ve küçük bir çıkar grubunun çıkarlarına hizmet etmektedir. Bütçe açığı olarak öngörülen fark ise AKP'nin seçim döneminde kesenin ağzını açacağını ve bunun faturasını yine yoksul halka yükleyeceğini göstermektedir."

8 LİRANIN 1 LİRASI SİLAHLANMAYA
Savaş ve işgale ayrılan bütçeye de işaret edilen şerhte, 2014 yılında bütçeden 45 milyar TL ayrılırken, "Silahlanma ve Güvenlik Harcamaları" için 2023 bütçesinde 469 milyar TL ayrıldığı hatırlatıldı. 2023 yılı bütçesinin yaklaşık yüzde 10'unun savaşa ayrıldığı vurgulanan şerhte, her 8 liralık verginin 1 lirasının silahlanma ve güvenlik harcamalarına gittiği belirtildi.

Toplam vergi gelirinin 3 trilyon 200 milyar TL seviyesinde olduğu bilgisi verilen şerhte, AKP iktidarının 2023 yılı için tek üretiminin vergi olduğu vurgulandı.

'ARTIK MIZRAK ÇUVALA SIĞMIYOR'
HDP'nin bütçeye ilişkin hazırları şerhte, şunlar belirtildi: "Artık mızrak çuvala sığmamaktadır. Yok sayma ve imha pratikleri başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Demokratik cumhuriyetin inşası bir zorunluluk olarak kendisini dayatmaktadır. Süreç, toplumsal gerçekliğin tüm alanlarında gerçek ve yapısal çözüm projelerinin ortaya konmasını zorunlu kılan bir süreçtir. Ekonomi de bunların başında gelmektedir. Türkiye'deki üçlü politik yapılaşma pek çok alanda olduğu gibi ekonomi alanındaki bakışa ilişkin de ciddi farklılıkları ifade etmektedir. Statükocu blokun, restorasyoncu muhalefetin ve gerçekten demokratik değişim isteyen üçüncü tarafın ekonomiye ilişkin duruşları arasındaki farklılık yapısal boyuttadır. HDP olarak her iki bloktan da başka bir ekonomi öneriyoruz. 'Demokratik Ekonomi' yaklaşımını savunuyoruz. 24 Ocak Kararlarına kadar izi sürülebilecek olan ve türlü biçimleriyle pratiğe geçirilen neoliberalizmin ideolojik arka planının teorik eleştirisini gerçekleştirerek ekonominin de demokratikleştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz."

'YAPILMASI GEREKEN ÖNCELİKLERİ DEĞİŞTİRMEK'
Mevcut sistemin, sadece bir avuç ayrıcalıklı kesimin yararına olduğu ifade edilen şerhte, "Oysa emeğiyle geçinen yurttaşların, işçilerin, köylülerin, çiftçilerin, kamu çalışanlarının ve esnafın, refahın eşitçe paylaşıldığı bir hayat sürmesi mümkündür. Bunun için yapılması gereken ekonominin yapısını ve önceliklerini değiştirmekten ibarettir. HDP olarak ekonomide tercihleri ve yapısal öncelikleri değiştirerek ve yeni bir mülkiyet, üretim, mübadele ve tüketim ilişkileri kurarak bunu gerçekleştirebileceğimizi savunuyoruz" diye belirtildi.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Şerhte, "İktidarın tercihlerinin değiştirilmesi ve halkın refahını arttıracak adımların atılması için 2023 Merkezi Yönetim Bütçesi tercihlerinde yapılması gereken değişiklikler şöyle sıralandı:
♦ Küçük ve orta ölçekli çiftçilerin borçlarını kamunun üstlenmesi için 100 milyar TL,
♦ Kredi borçlarının sadece faizlerinin değil anaparasının da silinmesi ve geri ödemeli burs yerine karşılıksız burs verilmesi için 50 milyar TL,
♦ Kamu yurtlarının artırılarak barınma sorununun çözülmesi ve yeterli beslenmenin ücretsiz sağlanması için 20 milyar TL,
♦ Ev eksenli çalışan kadınların sağlık sigortalarının yapılması için 20 milyar TL,
♦ Anadilinde eğitim için yeterli alt yapının oluşturulması için 10 milyon TL,
♦ 1 milyon küçük esnafa hibe sağlanması için 50 milyar TL,
♦ Kamu binalarının ve konutların depreme dayanıklı hale getirilmesi için 100 milyar TL,
♦ Dar gelirli yurttaşlara doğalgazın ücretsiz sağlanması için 100 milyar TL,
♦ En düşük emekli maaşının 8 bin TL olması için 300 milyar TL,
♦ Ataması yapılmayan 200 bin öğretmenin ataması için 50 milyar TL,
♦ Kamusal hizmet veren azınlık okulları için 100 Milyon TL,
♦ Okullarda günde bir öğün ücretsiz yemek çıkarılması için 40 milyar TL,
♦ Engelli istihdam kotasının yüzde 10'a çıkarılması.

'AKP-MHP'NİN TERCİHİ ÖLÜMDEN YANA'
Sıraladıkları önerilerin bütçe görüşmeleri sırasında "totaliter yönetim anlayışına" sahip AKP-MHP oylarıyla reddedildiği belirtilen şerhte, "85 milyon insanın hayatına değecek/değiştirecek bu önergelerimizin toplamı sadece 810 milyar TL'dir. Yani AKP-MHP ittifakı faiz ve silahlanma lobilerine aktardığı bütçenin yalnızca üçte ikisini halk için ayırsa ve şiddet yerine demokratik çözümü tercih etse 2023 yılı 85 milyon insanın daha güvenli, daha sağlıklı, daha huzurlu bir şekilde yaşaması sağlanabilecekti. Fakat AKP-MHP ittifakı tercihlerini halktan yana değil yandaştan, sermayeden ve ölümden yana kullanmaktadır. HDP olarak ifade ediyoruz ki; toplam bütçe harcamalarının sadece beşte biriyle yönetimde olduğumuz ilk bütçe teklifinde 85 milyon insanın hayatını kolaylaştıracağız. Adil bir vergi düzenini, üreten ekonomiyi ve hakça dağıtım programını hayata geçireceğiz" vurgusu yapıldı.