20 Nisan 2024 Cumartesi

Gözaltına alınan kadınlar ailenin erkek üyeleri nedeniyle işkenceye uğruyor

Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Bürosu, 1997-25 Kasım 2019 tarihleri arasında büroya yapılan başvurulardan hazırlanan raporu kamuoyuyla paylaştı. 22 yılda 106 tecavüz başvurusu yapıldığını belirten Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Bürosu, kadınların, ailenin erkek üyeleri nedeniyle de cinsel işkenceye maruz kaldığı bilgisini paylaştı.

Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Bürosu, 1997-25 Kasım 2019 tarihleri arasında büroya yapılan başvurulardan hazırlanan raporu kamuoyuyla paylaştı.

Raporla ilgili değerlendirmelerde de bulunan Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Bürosu şunları kaydetti:

"Şiddetin devlet eliyle bu denli meşrulaştığı bir süreçte, şiddetten en büyük payı da kadınlar almakta. Türkiye Cumhuriyeti devleti, 2005 yılında kadın mücadelesinin ve o dönem esen Avrupa rüzgârının etkisiyle Türk Ceza Kanunu ve Medeni Kanunda kadınlar lehine önemli düzelmeler yaptı. Yine aynı devlet, 2011 yılında, kadına yönelik şiddetle mücadeleyi düzenleyen Avrupa Konseyi İstanbul Sözleşmesinin ilk imzacısı oldu. Ancak, kadına yönelik şiddet alanında imzacı devletlere çok önemli görevler yükleyen İstanbul Sözleşmesinden ve onun etkilerinden coğrafyamızda söz etmek çok mümkün değil. Kadınların temsildeki gücünü anlayabilmek için Türkiye Meclisindeki kadın sayısına bakmak yeterlidir.

Kadınların siyasete katılmaları erkek egemen anlayış nedeniyle engelleniyor. 'Erkeğin üstünlüğü', 'ailenin kutsallığı' gibi algılar, her türlü araç kullanılarak topluma pompalanıyor. Futbol, TV dizileri hatta magazin programları dikkatte alındığında, yaratılmak istenen bu algı çok net görülebiliyor.

Kadınlar yaşamın her alanında şiddete maruz bırakılıyorlar. Özellikle, çatışmalı alanlarda ve son olarak kuzey Suriye'ye yönelik müdahalede, Türk askeri ve ÖSO askerleri tarafından gözaltına alınan kadınlara yönelik işkence görüntüleri, açıkça birtakım sosyal medya hesaplarından yayınlanabiliyor."

Kadınlara yönelik resmi işkence yöntemlerinin, 90'ları'aratmayacak' şekilde uygulanmaya devam ettiği kaydedilen açıklamada, "Çıplak arama, sözlü ya da fiziksel cinsel taciz ve bazı tecavüz olayları tarafımıza yansıyor, başvurular geliyor" denildi.

Sığınmacı kadınlara yönelik şiddetin de arttığı belirtilen değerlendirmede, "Yaşadıkları ayrımcılık, ırkçılık ve ekonomik şiddet nedeniyle fuhşa zorlanan çok sayıda sığınmacı kadınların olduğunu bilmekteyiz. Küçük yaştaki sığınmacı kız çocuklarının para karşılığında yaşlı erkeklere verildikleri olaylara çok yakında şahit olduk" denildi.

Değerlendirmede, trans kadınların, hasta kadın tutsağın şiddete maruz kaldığı belirtilirken, Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesini ihlal ettiğine dikkat çekildi. Değerlendirmede, "İstanbul Sözleşmesinin birinci imzacısı olan Türkiye Cumhuriyeti Devleti, bu sözleşmeyi ihlal ediyor. Uyguladığı politikalar, kadınları şiddetten korumaya yetmiyor. Hakim ve savcıların İstanbul Sözleşmesinden haberleri yok. Mahkemeler kadına yönelik şiddettin belgelenmesinde hala resmi bilirkişilik kurumu olan Adli Tıp raporlarını, tek delil olarak kabul ediyorlar" ifadelerine yer verildi.

106 TECAVÜZ BAŞVURUSU
Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Bürosu 1997-25 Kasım 2019 tarihleri arasında büroya yapılan başvuruları raporlaştırdı.

Büroya 3'ü Almanya'dan olmak üzere 675 kişi yardım başvurusunda bulundu. Bu kadınlardan 37'si yurtdışında yaşıyor, hapishanelerde bulunanların sayısı ise 81.

Başvuru yapan kadınların 77'si 18 yaşın altında, en büyüğü ise 67 yaşında. Kadınların ulusal kimlikleri ise şöyle: Kürt: 506, Türk: 148, Süryani: 2, Alman:1, Roman: 4, Bulgar: 1, Rumen: 1, Avusturya: 1, Arap: 5, Türkmen: 2, Özbek:1, Moldova: 1, Azeri: 2

Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Bürosu, başvurularda 106 tecavüz, 569 cinsel taciz beyanlarında bulunulduğunu açıkladı. 4 kadının tecavüz sonrasında intihar etiğini, bir kadının işkence sonucu öldürüldüğünü 14 yaşındaki bir kız çocuğu tecavüze uğradıktan sonra akrabaları tarafından "namus temizleme" gerekçesiyle öldürüldüğünü, 1 kadının işkencenin uzun vadeli etkisi sonucu Aralık 1999 tarihinde öldüğünü ve işyerinde tecavüze maruz kalan bir kadın hakkında ise ailesi tarafından ölüm kararı çıkarıldığı bilgisini paylaştı.

24 TECAVÜZ KAYITSIZ GÖZALTI SIRASINDA
Başvurucuların şikayetlerinin de dağılımının yer aldığı raporda, 24 tecavüz olayının kayıtsız gözaltı sırasında gerçekleşmesi dikkat çekiyor. Rapora göre çocuklarıyla birlikte işkence maruz kalanların sayısı ise 18. İşkence nedeniyle bebeğini düşürenlerin sayısı 11. Tecavüz saldırılarında hamile kalan 7 kadından, üçü çocuğunu doğuruyor, ikisi aldırıyor biri de ölü doğum yapıyor. 5 kadın ise bekaret kontrolüne maruz kalıyor. Zorla fuhuşa zorlanan 4, basın yoluyla cinsel tacize maruz kalan kadın sayısı da 1.

Suç işleyenlerin dağılımı ise şu şekilde sıralanıyor.

Polis: 410

Jandarma/Asker: 127

Özel Tim: 33

Korucu: 22

İnfaz Koruma Memuru: 69

İtirafçı: 4

Gazeteci: 1

Adli Tutuklu: 24

Belediye Başkanı: 1

Adliye görevlisi bekçi: 1

Diğer Kamu Görevlileri: 39

IŞİD (Irak Şam İslam Devleti): 146

ÖSO: 2

Raporda, faillerin sayısının başvuru sayısından fazla olmasına dair "bazı olaylarda birden fazla fail kategorisinin uygulamada bulunmuş olmasıdır" bilgisi yer alıyor.

AİLENİN ERKEK ÜYELERİ HAKKINDA BİLGİ ALMAK İÇİN KADINLARA CİNSEL İŞKENCE YAPILDI
Kadınların gözaltına alınma nedenlerinin başında siyasi nedenler ve savaş geliyor. Savaş kaynaklı gözaltı sayısı 168, kendisinin siyasi olması nedeniyle de 340 kadın gözaltına alınıyor. Raporda, kadınların aile üyesi erkekler hakkında bilgi alınmak veya cezalandırılmak için cinsel işkenceye maruz kaldığı belirtiliyor.

35 kadının siyasi olmasa da siyasi olan aile üyelerini konuşturmak ya da onlar hakkında bilgi almak için işkenceye maruz kaldığı görülüyor.

Rapora göre adli nedenlerden gözaltına alınanlardan 22'si tecavüze, 110'u ise cinsel tacize uğradı.

209 DOSYA KARAR BEKLİYOR
Gözaltında Cinsel Taciz ve Tecavüze Karşı Hukuki Yardım Bürosu, toplam 209 dava dosyasının olduğunu belirtirken, AİHM'de 46 dosyanın sonuçlandığını, 3 dosyanın ise devam ettiği bilgisini verdi.

Ceza Mahkemelerinde süren davaların sayısı 41, Yargıtay'da sonuç bekleyen dava sayısı ise 12. 99 dosya ise savcılıkta bekliyor.

458 DAVA KAPANDI VEYA ARŞİVE KALDIRILDI
Raporu kapsayan 22 yıl boyunca 458 dava ya kapandı ya da arşive kaldırıldı. Bunun gerekçesi olarak şunlar sıralandı:

Korktuğu için hukuki işlem istemeyen: 287 (Buna rağmen 1 olayda fail asker görevden alındı)

Dava devam ederken vazgeçen: 14 (1 olayda mağdur dava açıldıktan sonra gördüğü ağır baskı sonucu vazgeçti. 1 dosyada, açılan dava beraat ile sonuçlandı; mağdur davanın Yargıtay kararıyla yeniden görülmesi söz konusuyken vazgeçti)

İç hukuk yolları tükendikten sonra vazgeçenler: 16

Başvurudan sonra mağdura tekrar ulaşılamayan: 7

Mağdurun kendi avukatları tarafından takip edilen davalar: 103 (3 dava AİHM'de; mağdurlardan 1 tanesi kaçırıldıktan sonra cinsel işkenceye maruz bırakıldı, dosya İçişleri Bakanlığı'nca fail bulanamadığı gerekçesiyle 2,5 ay sonra işlemden kaldırıldı)

Mağdurun kendi avukatlarının hatası sonucu hukuk yoluna başvuramayanlar: 2

Mağdur davasıyla kendi ilgileniyor: 11

Delil yetersiz olduğu için hukuk yoluna başvuramayanlar: 5 (Bir dosya Almanya'dan)

Projeye başvurmadan önce iç hukuk yolları tükenen : 2

Türkiye'de mahkeme kararı ile sonuçlanan davalar: 9 (1 dava iç hukukta faillerin mahkûmiyeti ile bitti. 10 ay cezanın teciline karar verildi. Diğer dava ise faillerin cezalandırılmasıyla bitti)

Mağdurun faille zorla evlendirilmesi sonucu davanın düşmesi:1

(Fail/Komiser) uyuşturucu mafyası tarafından öldürüldü: 1

162 KİŞİ SUÇ DUYURUSU NEDENİYLE BASKIYA MARUZ KALDI
Raporda suç duyurusu nedeniyle ağır baskıya maruz kalanların verileri de yer aldı. 162 başvurucu ağır baskıya maruz kalmış. Buna göre:

Baskı sonucu Türkiye içerisinde yaşadığı yeri terk etmek zorunda kalanlar: 43

Korkutma, tehdit, tekrar gözaltına alma ve/veya işkence: 63

Mağdura karşı dava açılması: 49

Başvurudan sonra cezaevindeyken hakkında disiplin soruşturması açılan: 7