GÜNCEL

Covid-19'un Türkiye Yüz-ü: Yetersiz önlemler tutars�z uygulamalar a��r bedeller

ETHA
19 Haziran 2020 Cuma

Covid-19 vakas�n�n Türkiye'de görüldü�ü ilan�n�n üzerinden 100 gün geçti. �stanbul Tabipler Odas�, "Covid-19'un Türkiye Yüz-ü" ba�l�kl� aç�klamas�yla, "Yetersiz önlemler tutars�z uygulamalar a��r bedeller" sözleriyle süreci özetledi.

Resmi olarak Covid-19 vakas�n�n ilan edildi�i 11 Mart'tan 18 Haziran'a kadar 100 gün geçti.

23'ü hekim, toplam 43 sa�l�k çal��an� ile birlikte 4.882 ki�inin ya�am�n� yitirdi�ini hat�rlatan �stanbul Tabip Odas�, bir aç�klama yay�nlayarak 11 Mart'tan bu yana geçen 100 günü de�erlendirdi.

Aç�klamada, sa�l�k sistemindeki sorunlar�n salg�n�n ilk a�amas�ndan itibaren etkisinin görüldü�ü kaydedildi. "Sa�l�kta özelle�tirmenin toplum sa�l��na zararl� oldu�u" belirtilen aç�klamada, "Geride b�rakt��m�z yüz güne bakt��m�zda Türkiye'de Covid-19 pandemisine kar�� akl�n ve bilimin rehberli�inde halk�n sa�l��n� önceleyen, tutarl�, bütünlüklü bir mücadele politikas� yürütüldü�ünü söylemek ne yaz�k ki mümkün de�il. Eksik, yanl�� politikalar�n, yetersiz önlemlerin, tutars�z uygulamalar�n bedelini ise maalesef canlar�m�zla ödemeye devam ediyoruz" de�erlendirmesi yap�ld�.

�stanbul Tabipler Odas� Yönetim Kurulu imzas�yla yay�mlanan de�erlendirmenin tamam� �öyle:

B�L�M KURULU VER�LERE ULA�AMADI
1- Bu süreçte ilk göze çarpan Sa�l�k Bakan�'n�n toplumla, akademiyle, meslek örgütleriyle i�birli�inden, payla��mdan, �effafl�ktan uzak politika benimsemesi oldu. Öyle ki, Bilim Kurulu üyeleri bile Sa�l�k Bakanl��'n�n elindeki bilgilere ula�amad�klar�n� ifade ettiler. Keza, siyasi iktidar yerel yönetimlerle i�birli�ine girmedi, muhalif partilerin yönetti�i belediyelerin yard�m kampanyalar�n� dahi engellendi.

�L PANDEM� KURULUNUN NE ZAMAN TOPLANDI�I MEÇHUL KALDI
2- Sürecin ba��nda bütün süreci yönettikleri izlenimi yarat�lan "Bilim Kurulu", devam�nda da "�l Pandemi Kurullar�" olu�turuldu, ayn� zamanda "�l H�fz�ss�hha Kurullar�"n�n da salg�n yönetiminde görev yapt�klar� duyuruldu. Ancak bu kurullar�n sürecin yönetimine nas�l ve ne ölçüde katk�da bulunduklar� belli olmad�. Özellikle "Türkiye'nin Wuhan'�" �stanbul �l Pandemi Kurulu'nun ne zaman toplan�p ne kararlar ald��, asl�nda salg�n yönetiminde �l Sa�l�k Müdürlü�ü'nden bile daha yetkili olmas� gereken �stanbul �l H�fz�ss�hha Kurulu'nun toplan�p toplanmad�� bile meçhul kald�.

14 GÜN EVDE KALMA UYGULAMASINDAN �T�NAYLA KAÇINILDI
3- COV�D-19 pandemisiyle mücadelede en etkili önlemin temel, zorunlu, acil sektörler d��nda üretimin durdurulmas�, toplumsal hareketlili�in k�s�tlanmas�, yurtta�lar�n ekonomik olarak ma�duriyetlerine yol açmadan en az SARS-COV 2'nin kuluçka süresi kadar evde kalmalar�n�n sa�lanmas� iken Türkiye bu önlemden inatla kaç�n�ld�. Siyasi iktidar bir yandan "Türkiye pandemi sürecine güçlü bir ekonomiyle girdi, ekonomide tarih yaz�yoruz." derken bir yandan da "Üretim sürmek zorunda." diyerek etkisi s�n�rl�, tart��mal� olan k�sa süreli, parçal� soka�a ç�kma yasaklar� uygulad�. Öte yandan 65 ya� üzeri nüfus üç ay boyunca kat� bir �ekilde evlerinde kalmaya zorlan�rken ölümlerin yüzde 93'ü bu ya� grubunda gerçekle�ti.

HAZIRLIKSIZ YAKALANMANIN BEDEL�N� SA�LIK ÇALI�ANLARI HAYATLARIYLA ÖDED�
4- Covid-19'un Çin'de ilk ortaya ç�k��ndan Türkiye'de hastalar�n görülmeye ba�lamas�na kadar geçen iki buçuk ayl�k süreçte hastanelerde ciddi bir haz�rl�k çal��mas� yap�lmad�� için hastanelerimiz pandemi sürecine büyük ölçüde haz�rl�ks�z yakaland�. Hekimler, sa�l�k çal��anlar� yo�un çaba göstererek durumu toparlamaya çal��rken bedelini ise ne yaz�k ki hayatlar�yla ödediler.

'YETERS�Z TEST, DÜ�ÜK VAKA'
5- Türkiye uzun süre "yetersiz test, dü�ük vaka" politikas� izledi ba��ndan itibaren bütün klinik bulgular� mevcut olmas�na, bizzat Sa�l�k Bakanl�� hastanelerinde COV�D-19 olarak kabul edilip tedavi edilmesine ra�men PCR testi negatif ç�kan vakalar� COV�D-19 olarak kabul etmeyerek olgu ve ölüm say�lar�n� dü�ük göstermeyi benimsedi. Resmi kay�tlarda yer alan ba�ta �stanbul olmak üzere geçti�imiz y�llara göre binlerce fazla ölümü ise aç�kla(ya)mad�, görmezden geldi. (Sa�l�k Bakanl�� geçti�imiz günlerde hastanelere gönderdi�i yaz� ile de hekimlerin test istemesini k�s�tlad�.)

VER�MS�Z DEN�LEN KAMU SA�LIK KURUMLARI PANDEM� MÜCADELES�N�N EN ÖNDE YER ALDI
6- Türkiye'nin COV�D-19 pandemisiyle mücadelede en büyük avantajlar� genç nüfusu, fedakar sa�l�k çal��anlar� ve her �eye ra�men ayakta kalabilen kamu sa�l�k kurumlar� oldu. Y�llard�r bizzat sa�l�k bakanlar� taraf�ndan "hantal, bürokratik, verimsiz" olmakla itham edilen, "Kürek çeken de�il dümen tutan Bakanl�k" slogan�yla Sa�l�k Bakanl��'n�n elinden ç�kar�lmaya çal��lan e�itim, ara�t�rma ve hizmet hastaneleri, yerlerinden yurtlar�ndan sürülmeye çal��lan t�p fakültesi hastaneleri pandemi mücadelesinin en önünde yer ald�lar.

EK�P H�ZMET�N�N YOK ED�LMES� TIKANMAYA YOL AÇTI
7- Türkiye'de sa�l�k oca�� sisteminin tasfiye edilerek aile hekimli�i sistemine geçilmesiyle birlikte ekip hizmeti anlay��n�n yok edilmesi, sevk sisteminin kurulmamas�, bölgesel taban yerine listeye dayal� hizmet örgütlenmesi, Aile Sa�l�� Merkezi (ASM)-�lçe Sa�l�k Müdürlü�ü (�SM) olarak bölünme, mevcut sistemin COV�D-19 pandemisinde t�kanmas�na ve yetersiz kalmas�na yol açt�. Salg�n mücadelesinin en önemli aya�� olan filyasyon çal��malar� �SM'ler taraf�ndan yürütülürken Sa�l�k Bakanl�� taraf�ndan pandemi mücadelesinde görev verilmeyen ASM'ler kaderlerine terk edildi. Birinci Basamak Sa�l�k Hizmetlerinin bu �ekilde örgütlenmesinin salg�n hastal�klarla mücadelede için uygun olmad�� pandemi sürecinde bir kez daha aç�k olarak görüldü.

SA�LIKTA ÖZELLE�T�RME TOPLUM SA�LI�I �Ç�N ZARARLI
8- Özel hastane patronlar� daha salg�n�n ilk haftas�nda "Devlet özel hastanelere el koysun." diyerek salg�n mücadelesinden kaç�nd�, birço�u salg�n döneminde bile vatanda�lardan "ilave ücret" almaya devam etti, baz�lar� ise COV�D-19'lu hasta bakmay�p, temiz hastane olduklar�n� belirten reklamlar yaparak salg�n� f�rsata dönü�türmeye çal��t�. Covid-19 pandemisinin daha ba�lang�c�nda özel hastanelerin içine dü�tü�ü bu yetmezlik ve acizlik durumu y�llard�r kamu kaynaklar�yla beslenerek büyütülen özel hastanecilik sisteminin Türkiye'nin ihtiyaçlar�na cevap vermekten ne kadar uzak oldu�unu; sa�l�kta özelle�tirme politikalar�n�n toplum sa�l�� için ne kadar zararl� oldu�unu aç�k olarak gösterdi.

SALGIN YÖNET�M�NDEN ÇOK ALGI YÖNET�M� TERC�H ED�LD�
9- Siyasi iktidar sürecin daha ba��ndan itibaren halk�n sa�l��n� korumak yerine bir "erken ba�ar� hikayesi" yazmay�, bu süreçten kendi iktidar�n� güçlendirerek ç�kmay� önüne hedef olarak koydu. Bunun nedenle de "salg�n yönetimi"nden çok "alg� yönetimi"ni tercih etti, atmas� gereken ad�mlar� zaman�nda atmad�, yapmas� gerekenleri ise ancak kamuoyu bask�s�yla hayata geçirdi. �çi�leri Bakanl�� taraf�ndan 4 Haziran ak�am� aç�klanan soka�a ç�kma yasa��n�n AKP Ba�kan� Cumhurba�kan� taraf�ndan ertesi gün iptal edilmesi sürecin ne kadar ciddiyetten uzak yönetildi�ini gözler önüne serdi.

HIZLI 'NORMALLE�ME' VAKALARI ARTIRDI
10- Sürecin ba��nda gerekli önlemlerin gerekli zamanda al�nmas�nda gecikilirken pandemi kontrol alt�na al�namam��ken ba�lat�lan h�zl� "normalle�me" süreci vakalar�n tekrar yükselmesine yol açt�.

SONUÇ
Sonuç olarak, geride b�rakt��m�z yüz güne bakt��m�zda Türkiye'de COV�D-19 pandemisine kar�� akl�n ve bilimin rehberli�inde halk�n sa�l��n� önceleyen, tutarl�, bütünlüklü bir mücadele politikas� yürütüldü�ünü söylemek ne yaz�k ki mümkün de�il. Eksik, yanl�� politikalar�n, yetersiz önlemlerin, tutars�z uygulamalar�n bedelini ise maalesef canlar�m�zla ödemeye devam ediyoruz.

Kaybetti�imiz meslekta�lar�m�z, sa�l�k çal��anlar� ve yurtta�lar�m�z�n an�lar�na sayg�yla.

Covid-19'un Türkiye Yüz-ü: Yetersiz önlemler tutars�z uygulamalar a��r bedeller

�lgili Haberler