GÜNCEL

Berçem Öter yazd� | 1955 Rum pogromundan 2021 pogromlar�na

BERÇEM ÖTER
6 Eylül 2021 Pazartesi

Pogromun adresi ve muhatab� olan halklar de�i�se de, yöntem ve biçimleri baki kalm��t�r. 6-7 Eylül'de Bayar-Menderes diktatörlü�ünün uygulad�� pogromun muhatab� Rum halk�yken; bugün Erdo�an-Bahçeli fa�ist diktatörlü�ü yönetiminde Kürt halk�, Alevi emekçiler ba�ta olmak üzere; Suriyeliler ba�ta olmak üzere farkl� halklardan mültecilerdir.

6-7 Eylül 1955'de �stanbul'da Rum halk�na uygulanan pogromun* üzerinden 66 y�l geçti. Sömürgeci fa�ist Türk devletinin tarihi bak�m�ndan pogrom dönemsel bir politika olarak geride b�rak�lan ve dersler ç�kar�larak, yüzle�ilen tarihsel bir haf�za m�d�r, yoksa tarihi bir miras olarak devral�n�p yeri geldi�inde uygulanan sistematik bir politika konusu mudur?

Sömürgeci fa�ist Türk devleti kendisini red-inkar-imha siyaseti temelinde varetmi�tir ve bu kurulu� mottosu sistemli biçimde sürdürülmü�tür. Tarih boyunca pogromlar�n adresi ve muhatab� olan halklar de�i�se de, uygulanma yöntem ve biçimleri baki kalm��t�r. 6-7 Eylül'de Bayar-Menderes diktatörlü�ünün planlay�p uygulamaya koydu�u pogromun muhatab� Rum halk�yken; bugün Erdo�an-Bahçeli fa�ist diktatörlü�ü yönetiminde Kürt halk� ve Alevi emekçiler ba�ta olmak üzere tüm ezilen halklar ve mültecilerdir. Do�rudan devletin yetkili a��zlar�nca uygulanan �rkç�, �oven politikalar yoluyla k��k�rt�lan 'duyarl�' ve milliyetçi güruhlar hedef haline getirilen halklar�n üzerine sal�nm��t�r. Ya�ma, talan, yakma ve katliam pogromun temel sonuçlar�d�r.

Bayar-Menderes diktatörlü�ünün Rum halk�na uygulad�klar� pogrom plan�n�n temel hedeflerini s�ralamak gerekirse:

Birincisi, kapitalist dünyan�n o dönem hakim gücü ABD'ye ba�l�l��n kan�tlanmas� ve Do�u Akdeniz'de hakimiyetin �ngiliz emperyalizminden ABD taraf�ndan devral�nmas�n�n kolayla�t�r�lmas�.

�kinci hedef, "K�br�s davas�na sahip ç�kma" slogan�yla Türk halk�n�n Rum halk�na sald�rt�larak �ovenizmin t�rmand�r�lmas�, zay�flamaya ba�layan kitle deste�inin güçlendirmesi.

Üçüncü hedefi ise, �stanbul Rumlar�n�n mülk ve �irketlerinin Türk burjuvazisine transfer edilmesidir. Pogromdan komünistlerin sorumlu tutulmas� yoluyla antikomünist bir atmosfer geli�tirilmesi de plan dahilindedir.

Uygulanan pogrom sonras� s�k�yönetim ilan� da plan dahilindedir. Amaç devletin pogromun do�rudan örgütleyicisi oldu�unun perdelenmesi, sald�r�lar�n pratik uygulay�c�lar�n�n korunmas� ve sonuçlar�n�n üzerinin örtülmesidir. S�k�yönetim ilan�, devletin can simididir.

SIKIYÖNET�MLE PERDELENEN POGROM
S�k�yönetim uygulama ve yetkilerine yaslanan asker ve polis �ubeleri temel verileri gizlemi� ya da deforme etmi�tir. Sald�r�lar boyunca dört Rum mezarl�� tahrip edilmi�, Be�ikta� bölgesinde üç Rum katledilmi�, Edirnekap�'da öldürülen bir papaz�n cenazesi yok edilmi�, binlerce ev ve i�yeri ya�malan�p, yak�lm��t�r. 70 bin Rum geride her �eyini b�rakarak Yunanistan'a göç etmek zorunda b�rak�lm��t�r. Yerli ve yabanc� muhabirlerin sald�r�lara ili�kin çektikleri foto�raflara el konularak imha edilmi�tir.

Verilerin saklanmas� bu dönemle de s�n�rl� de�ildir. Adnan Menderes ve Celal Bayar'�n yarg�land�klar� Yass�ada mahkeme tutanaklar�n�n 6-7 Eylül ile ilgili bölümleri 45 y�l boyunca gizli tutulmu�tur. Buradaki tutanaklar pogromun do�rudan devlet eliyle planland��n�n aç�k ispat�d�r.

14 Ekim 1960 tarihinde 11 ki�inin yarg�land�� 6-7 Eylül davas� Yass�ada mahkemesinde okunan raporla, 5 Eylül 1955 gecesini 6 Eylül 1955 sabah�na ba�layan gece, sabaha kar��, patlay�c� maddelerin Mustafa Kemal'in do�du�u ev olan Selanik'teki Türkiye Konsoloslu�una yerle�tirilmesinin do�rudan Celal Bayar, Adnan Menderes ve Fatin Rü�tü Zorlu'nun talimat�yla yap�ld�� ortaya konulmu�tur. Ki �rkç� güruhlar�n harekete geçirilmesinde bu olay propagandan�n temel arac� k�l�nm��t�r.

Celal Bayar savunmas�nda, olaylar�n nedenini K�br�s'ta ya�ananlara kar�� "Türk milletinin me�ru müdafaas�" �eklinde tan�mlayarak me�rula�t�rmaya çal��rken; Adnan Menderes "olaylarda bir hayli komünist yakaland�" sözleriyle pogromla övünür. Fatin Rü�tü Zorlu ise olaylar� bas�ndan duydu�unu iddia edip, olaylar�n komünistler taraf�ndan k��k�rt�ld��n� polis bültenlerinden ö�rendi�ini aç�klar tüm pi�kinli�ini ku�anarak. Yarg�lama sonucunda Adnan Menderes 6 y�l ve 375 TL para cezas�na, Fatin Rü�tü Zorlu da 4 y�l ve 250 TL para cezas�na çarpt�r�l�r. Bu cezalar, maddi zarar ve Türkiye Anayasas�'n�n ihlali için verilir; mahkeme karar�nda insani kay�plar hakk�nda herhangi bir aç�klama ise yoktur.

Özel Harp Dairesi eski Ba�kan� Orgeneral Sabri Yirmibe�o�lu, 1991 y�l�nda Tempo dergisine verdi�i röportaj�nda, "6-7 Eylül olaylar� Özel Harp Dairesi'nin i�iydi ve muhte�em bir örgütlenmeydi. Amac�na da ula�t�" sözleriyle hem itirafta bulunmu�, hem de övünmü�tür.

2014 y�l�nda dönemin D��i�leri Bakan� Ahmet Davuto�lu, M�T Müste�ar� Hakan Fidan, D��i�leri Bakanl�� Müste�ar� Feridun Sinirlio�lu ve Genelkurmay 2. Ba�kan� Orgeneral Ya�ar Güler aras�nda Suriye politikas�na ili�kin yap�lan görü�me de pogromlar�n alt yap�s�n�n nas�l olu�turuldu�unun örneklerinden biridir. M�T Müste�ar� Fidan'a ait oldu�u ses kayd�nda, "�imdi bak�n komutan�m, ben öbür tarafa 4 tane adam gönderirim, 8 tane bo� alana füze de att�r�r�m. Problem de�il o. Gerekçe üretilir. Olay böyle bir iradenin ortaya konmas�. Biz sava� iradesi ortaya koyuyoruz, her zaman yapt��m�z �eyi, ak�l yürütme hatas�na dü�üyoruz" sözleriyle devlet organizasyonlar�n� çok net bir �ekilde ortaya koymu�tur. Ki zaten devam eden günlerde Rojova'dan YPG güçlerince at�ld�klar� iddia edilen füzeler Hatay'da bo� araziye dü�mü�tür.

BUGÜN POGROM'UN HEDEF�; KÜRTLER VE MÜLTEC�LER
Alevi emekçilere dönük 1979 Mara�, Çorum katliamlar�, 1993 Sivas katliam�, ayn� y�llarda Bakur Kürdistan�'nda Lice katliam� ve benzer say�s�z katliam vard�r. Geçti�imiz aylarda Konya'da 21 ve 30 Temmuz tarihlerinde Dal ve Dedeo�ullar� ailelerine yönelik katliam sald�r�lar�, saray rejimi taraf�ndan e�itilerek görevlendirilmi� ülkücü Onur Gencer'in �zmir'de Deniz Poyraz'� HDP binas�nda katletmesi, Ankara'n�n Alt�nda� ilçesinde Suriyeli göçmenlere dönük 11 A�ustos günü yap�lan �rkç� sald�r�lar ise pogromun güncel yans�malar�d�r.

Türk halk�n� Kürtlere, Suriyeli göçmenlere sald�rtarak �ovenist histeriyle fa�ist kitle yaratmak, buna dayanarak içte ve d��ta Kürtlere kirli ve i�galci sava�� t�rmand�rmak, fa�izme kar�� mücadeleyi ezmek bugün aç�s�ndan pogromun temel amac�d�r. Erdo�an-Bahçeli diktatörlü�ü �rkç�, �oven sald�r�lar yoluyla zay�flayan kitle temelini bu tür sald�r�larla güçlendirmek istiyor.

Gerillan�n üslenme alanlar� olan Güney Kürdistan'daki Medya Savunma Alanlar�ndaki kitle imha silahlar� dahil kesintisiz sürdürülen bombard�man, �engal'de halk�n özsavunma güçlerine dönük hastaneler dahil katliam sald�r�lar�, Rojava'da i�galin yan� s�ra Kürt halk�n�n yerle�im alanlar�na dönük sistematik bombard�man devam ettiriliyor. �çeride ise, Konya'da linç/pogrom sald�r�s� ve �zmir'de HDP'lilere suikast, orman yang�nlar�n� linç sald�r�s� için kullanma, HDP'lilere dönük kitlesel tutuklama sald�r�lar�, devrimci, ilerici, yurtsever güçlere dönük kontra güçlerce uygulanan kaç�rma, i�kence ve ajanla�t�rma sald�r�lar�, sokak ortas�nda gazetecilere alenen yap�lan linç sald�r�lar�; meslek birliklerini demokratik güçlerden gasp etme haz�rl�� sald�r�lar�n güncel örnekleridir. Göçmenlere dönük linç sald�r�lar� �rkç� sald�r�lar� toplumsalla�t�rma çabas�n�n yeni bir arac� olarak devreye sokulmu� durumdad�r. Bu yolla kemikle�mi� ve ihtiyaç duyulmas� halinde soka�a sal�nacak sivil fa�ist kitle taban� örgütlenmeye çal��l�yor. Bu güruhlar�n pratik e�itim ve deneyim kazanma sahas� ile yapt�klar� sald�r�larda vücut buluyor. Ankara Alt�nda�'da göçmenlere sald�ran güruhun adliye ç�k��nda bozkurt i�aretleri ile verdikleri zafer pozu, yasland�klar� devlete duyduklar� öz güvene dayan�yor.

POGROMA KAR�I ÇÖZÜM: B�RLE��K MÜCADELE
Devletin pogrom sald�r�lar� elbette kapal� kap�lar arkas�nda planlanan ve yeri geldi�inde alt yap�s� haz�rlanarak devreye konulan sald�r�lardand�r. Fa�ist burjuva devlet aç�s�ndan pogrom, kendili�inden ortaya ç�kan bir sonuç de�ildir, varl��n� sürdürmenin biricik araçlar�ndand�r. Öte yandan bu sald�r�lar� bo�a dü�ürecek olan da devrimci, ilerici ve demokratik güçlerin böylesi sald�r�lara kar�� haz�rl�k ve kar�� koyabilme güçlerinde verilidir. Gerici-fa�ist kitle yaratma sald�rganl��; i�çi ve emekçiler, ezilen halklar�n devrimci, demokratik cephede birle�tirilmesi ve birle�ik mücadelenin gücüne dönü�türülmesi yoluyla bertaraf edilebilir.

Fa�ist Erdo�an-Bahçeli diktatörlü�ünün yeni 6-7 Eylül pogromlar� yaratma yolundan kendilerini ya�atma sava��m�na kar��; i�çi, emekçi ve ezilen halklar�n birle�ik mücadelesi yolundan ezilen insanl��n ortak gelece�ini kurma, sosyalizm mücadelesini büyütmekten ba�ka seçenek bulunmuyor.

*Pogrom: Dinsel, etnik veya siyasi nedenlerle bir gruba kar�� yap�lan �iddet hareketi. Bu �iddet evleri, i� yerlerini veya ibadet yerlerini tahrip etmek, insanlar� dövmek, yaralamak, tecavüz etmek veya öldürmekten olu�ur.

Berçem Öter yazd� | 1955 Rum pogromundan 2021 pogromlar�na

�lgili Haberler