AYM'den askeri cezaevinde işkenceyle ölüme tazminat

Anayasa Mahkemesi, askeri cezaevinde işkence ile öldürülen M.P'nin ailesinin yaptığı başvuruyu karar bağladı. Murat Polat'ın yaşam hakkının ihlal edildiği belirtildi ve ailesine 50 bin TL tazminat ödenmesine karar verildi.

Anayasa Mahkemesi, 2005 yılında askeri cezaevinde yaşamını yitiren er Murat Polat'ın ailesinin başvurusunda "yaşam hakkının ihlal edildiğine" karar verdi.

Resmi Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararına göre, Antep'te askerlik yapan ve bir rahatsızlığı nedeniyle İskenderun Deniz Asker Hastanesi'ne sevk edilen er Murat Polat, bir asker arkadaşı ile birlikte hastaneden firar etti. İki asker, 27 Haziran 2005'de hırsızlık suçlamasıyla gözaltına alındı ve ertesi gün tutuklandı. 

ÖLÜM NEDENİ; DARP VE CEBİR
6. Kolordu Komutanlığı askeri cezaevine konulan Murat Polat, giyinme odasında gardiyanlar tarafından cop ve sopalarla dövüldü. Aynı gün Balcalı Hastanesi'nde kaldırılan Murat Polat, bir ay sonra, 27 Temmuz 2005 tarihinde yaşamını yitirdi. Hastane raporunda ölüm nedeni "darp ve cebir" olarak belirtildi.

Anayasa Mahkemesi kararında, olayın ardından Askeri Ceza İnfaz Kurumu yetkililerince tarihsiz bir tutanak düzenlendiği, cezaevi müdürü Yarbay M.S. ve gardiyanların imzası bulunan tutanakta, yaşamını yitiren askerin tutuklu elbisesini giymemek için direndiği ve kafasını duvarlara vurduğu iddia edildi.

ASKERİN İFADESİNİ ASTSUBAY ALDI
Kararda, Murat Polat'nin hastanede, şüpheli gardiyanların da ifadesini aslan astsubay O.A. tarafından ifadesinin alındığı, Murat Polat'ın şüpheli gardiyanlarla benzer şekilde, "Kendimi kaybettim, kafamı duvarlara vurdum " şeklinde ifade verdiği belirtildi.

Karara göre, Murat Polat'ın ölümüyle ilgili soruşturma başlatan askeri savcılık, 3 Şubat 2006 tarihinde görevsizlik kararı vererek, dosyayı Adana Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderdi. Başsavcılık, giyinme odasında bulunan 5 gardiyan, Askeri Cezaevi Müdürü Yarbay M.S ve Gardiyan Kısım Komutanı Astsubay O.A'nın da aralarında olduğu 30 kişi hakkında "İşkence" suçundan hazırladığı iddianameyi Adana 5. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderdi. Dosya bir süre 5. Ağır Ceza Mahkemesi ve 6. Kolordu Komutanlığı Askeri Mahkemesi arasında gidip gelirken, uyuşmazlık mahkemesinin kararıyla dava Adana 5. Ağır Ceza Mahkemesinde görüldü. 

İŞKENCE SUÇU AKLANDI, ‘ÖLDÜRME'DEN 25 YIL
Dava 28 Şubat 2012 tarihinde sonuçlandı. Mahkeme, er Murat Polat'ın ölümünü "netice sebebiyle ağırlaşmış işkence" olarak değil "kasten öldürme" olarak nitelendirdi ve H.G. isimli gardiyana 25 yıl hapis cezası verdi. Diğer tutukluların da darp edilmesi nedeniyle aralarında H.G'nin de bulunduğu bazı gardiyanlara 25 gün adli para cezası verildi. Giyinme odasında bulunan diğer gardiyanlar ile rütbeli askerler ise beraat etti. Mahkeme kararında, Murat Polat'ın önceden tasarlanıp uygulanan işkence sonucunda ölmediği, gardiyan H.G'nin ani oluşan öldürme kastı ile hareket edip Murat Polat'ı öldürdüğü belirtildi. 

Karar temyiz edilse de sonuç değişmedi, Yargıtay 8. Dairesi 2015 yılında yerel mahkemenin kararını onadı. 

Bunun üzerine M.P'nin ailesi Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulundu. 

DEVLETİN KORUMASI ALTINDAYDI, YAŞAM HAKKI İHLAL EDİLDİ
Anayasa Mahkemesi, kararında, askerin devletin koruması altında olduğunu vurguladı. Derece mahkemelerin M.P'nin kasıtlı olarak gerçekleştirilen kötü muamele sonucunda yaşamını yitirdiği tespitinde bulunduğunu hatırlatan AYM, "sırf bu tespitin bile devletin Murat Polat'ın ölümünden sorumlu tutulabilmesi için yeterli olduğu" değerlendirmesinde bulundu. Kararda, "M.P'nin tamamen devletin denetimi ve koruması altında iken makul bir açıklaması yapılamayan eylemler sonucunda yaşamını yitirdiği anlaşılmıştır" denildi ve yaşam hakkını güvenceye alan Anayasa'nın 17. maddenin ihlal edildiği belirtildi. 

SORUŞTURMA EKSİK YÜRÜTÜLDÜ
Soruşturmanın eksik yürütüldüğü kanaatine de varan AYM, "Askeri Savcılığın olaya on gün sonra el koymasının olaya karıştığından şüphelenilen bazı kişilerin bu arada gizli anlaşmalar yapmasına, olayın fail ya da faillerinin ifadelerinin sıcağı sıcağına alınamamasına, olay yerinin olduğu gibi muhafaza edilmemesine, hatta olayda kullanıldığı ileri sürülen sopanın belli bir süre depo olarak adlandırılan yerde saklanmasına neden olduğu ayrıca belirtilmelidir" dedi.

RÜTBELİ ASKERLERİN SORUMLULUĞU ARAŞTIRILMADI
Kamera sisteminin olup olmadığının dahi olaydan 5 yıl sonra araştırıldığına dikkat çeken AYM, derece mahkemelerin ise askeri cezaevindeki rütbeli askerlerin ölüm olayına karışıp karışmadığı ve gardiyanları koruma saikiyle hareket edip etmediğini araştırmadığını kaydetti.

Davanın 9 yıl 7 ay sürdüğünü hatırlatarak, benzer olayların yaşanmaması için soruşturmanın makul sürede sonlandırılmadığını da belirten Anayasa Mahkemesi, yaşam hakkının ihlal edildiği ve soruşturmanın eksik yürütüldüğü kanaatine vardı.

YENİDEN YARGILANACAKLAR
Murat Polat'ın ailesi, 50 bin TL maddi ve 50 bin TL manevi olmak üzere 100 bin TL tazminat talebinde bulunmuştu. Anayasa Mahkemesi, maddi tazminat talebini reddederek, aileye 50 bin TL manevi tazminat ödenmesine karar verdi.

AYM, yeniden yargılama için kararın Adana 5. Ağır Ceza Mahkemesine gönderilmesine karar verdi.