GÜNCEL

Arif Çelebi yazd�: Koronavirüs; kriz, sava� ve devrim ko�ullar�

AR�F ÇELEB�
25 Nisan 2020 Cumartesi

��çi s�n�f� ve ezilenlerin bu yeni ekonomik ve siyasi sald�r� dalgas�na öyle kolayca boyun e�meyece�ini ve sokaklar� burjuvaziye dar edece�ini koronavirüs salg�n� öncesinde dünyay� tutu�turan ayaklanmalardan biliyoruz. Çok daha a��r ekonomik y�k�m çok daha öfkeli patlamalara yatakl�k edecektir. Burjuvazi tam da böylesi "sava� ko�ullar�"na haz�rl�k yap�yor. ��çi s�n�f� ve ezilenlerin öncüleri böyle bir sava�a haz�rlar m�? "Sava� ko�ullar�" ayn� zamanda devrim ko�ullar�d�r.

Kapitalist ekonomi 2007-2008 dünya krizinin üzerinden on iki y�ldan fazla süre geçmesine ra�men kriz öncesi düzeye dönemedi. Bu uzun zaman zarf�nda ekonomi yeni bir yükseli�e geçemedi, buna kar��n dibe de batmad�, bir çe�it sürünme pozisyonu ald�. Elbette bu sürünme pozisyonu her ülke için ayn� olmad� fakat emperyalist küreselle�me a�amas�nda hiçbir ekonomi ulusal ölçekte ele al�namaz, dünya ölçe�inde ele al�nmal�d�r çünkü yat�r�mlar gibi sermaye üretim süreci de dünyasalla�m��t�r. Sermaye nerede daha fazla kâr varsa oraya akmakta haliyle bu hareketin yaratt�� dengesizli�in dengesi dünya ölçe�inde belirleyici olmaktad�r. Kriz sürecinde sermayenin temerküzü, yani yo�unla�ma ve merkezile�mesi daha da artt�, küçük mülk sahiplerinin mülksüzle�tirilme süreci daha da h�zland�, s�n�flar aras� e�itsizlik daha da derinle�ti, mali ekonomik sömürgelerin dünya pazar�na, dolay�s�yla bu pazara hâkim olan mali oligar�iye ba��ml�l�� daha da s�k�la�t�. Bu ayn� süreçte ekonomiyi ayakta tutmak için muazzam miktarda para sermaye piyasaya sürüldü, bat�klar�n be� para etmez ka��tlar� devletlerce sat�n al�narak iflas etmeleri önlendi. Ancak bu ko�ullarda ekonomi süründürülebildi. Bu sürünme hali daha fazla sürdürülemezdi, ne kadar zorlan�rsa zorlans�n sermayenin geni�letilmi� yeniden üretimi bu biçimde canland�r�lamazd�. Yeni art�-de�er ancak elde edilen yeni sermayenin yeniden üretime, yani emek gücü ve üretim araçlar�na yat�r�lmas� ile üretilebilir. Kronik a��r� sermaye fazlal��n�n ve kronik i�sizli�in oldu�u bir kapitalizmde sermayenin bu geni�letilmi� yeniden üretim kanallar�n�n önemli ölçüde t�kand�� ortaya ç�km��t�. S�n�flar aras� uçurumun derinle�ti�i ko�ullar, bir yandan sömürü derecesinin artt��n� kan�tlar ama di�er yandan en büyük al�c�lar ordusu olan i�çilerin al�m gücünün dü�tü�ünü gösterir. Bu ko�ullar alt�nda piyasaya sürülen milyarlar, mali araçlar ve spekülatif sermaye yoluyla sermaye birikimine biraz nefes ald�rd�. Bu ancak bir müddet çare olabilirdi zira mali araçlarla zaten birilerinin elinde olan paralar daha büyüklerin kasalar�na akar. Bu mali soygundan elde edilen sermayelerin ezici bölümü yeniden üretime dönmedi�i için yeni art� de�er üretim sürecine dahil olmuyordu. Böyle oldu�u için de mali soygun bir s�n�ra kadar sürdürülebilirdi.

��te tam da bu ko�ullar alt�nda koronavirüs salg�n� kapitalist dünyay� teslim ald�. Kapitalizmin insanl�k d�� içeri�i bütün ç�plakl�� ile bir kez daha aç��a ç�kt�. Koronavirüs ayn� zamanda kapitalist ekonomide birikmi� bütün sorunlar� ve çeli�kileri göz önüne serdi. Koronavirüs h�zland�r�c� bir etki yapt� ve kapitalist ekonomi ancak dünya sava�lar�nda görülebilecek bir kriz dalgas�na maruz kald�. Krizin sebebi koronavirüs de�ildi, koronavirüs süreci h�zland�rd�. Denebilir ki 2007-08'de bin bir mali soygun yoluyla ötelenen çökü� koronavirüs salg�n� ile daha fazla ötelenemez biçimde gerçekle�meye ba�lad�.

KR�Z VE SAVA� KO�ULLARI
Kovid-19 vakalar�n�n yükselmeye ba�lad�� 21 Mart haftas�ndan bu yana ABD'de yakla��k 30 milyon ki�i i�ini kaybetti, bu, ülkedeki toplam i�gücünün yüzde 16's�na denk geliyor. Neredeyse haftada 5 milyon ki�i i�sizler ordusuna kat�l�yor. 2010 y�l�ndan bugüne kadar ABD'de 22 milyon istihdam yarat�lm��t�. Bu demektir ki 10 y�lda elde edilen yeni istihdam 5 haftada berhava oldu.[1] IMF verileri hesaba kat�ld��nda gidi�at�n daha da kötüle�ece�i aç�k.

ABD böyle, ya Avrupa?

IMF'ye göre Euro bölgesinde GSY�H yüzde 7,5 dü�ebilir. Almanya'n�nki yüzde 7 ve �talya'n�nki yüzde 9'dan fazla olabilece�i hesaplan�yor. Bütçe aç�klar� da giderek yükseliyor. Örne�in �talya için bu oran�n yüzde 9'a t�rmanmas� bekleniyor. Bu da gösteriyor ki bilhassa �talya ve �spanya'da kamu borçlar�nda patlama ya�anacak.

Avrupa Merkez Bankas� bütçe k�s�tlamalar�n� ask�ya alarak kamu ve özel borç paylar�n� sat�n almak için, daha aç�k anlat�mla devletlerin ve �irketlerin bataklar�n� kurtarmak için 540 milyar Euroyu serbest b�rakt�.

AB'de krizin sonunda GSY�H'nin yüzde 10'una denk gelen 2.000 milyar Euro düzeyinde bir kay�p beklendi�i dikkate al�n�rsa 540 milyar�n hiçbir derde derman olmayaca�� ortada.[2] Kald� ki bu paran�n büyük bölümü �irket kurtarmalar�na ayr�laca�� için emekçileri ancak dünya sava�lar� s�ras�nda görülebilecek ko�ullar beklemektedir. Ku�kusuz baz� ülkeler di�erlerinden daha kötü ko�ullarla kar�� kar��ya kalacak, yaln�zca Balkan ülkeleri gibi görece yoksullar de�il �talya ve �spanya gibi Avrupa'n�n büyük ekonomileri de ve haliyle buradaki emekçiler de daha büyük bir y�k�ma maruz kalacak, i�sizlik görülmedik boyutlara ula��rken küçük mülk sahiplerindeki erime h�zlanacakt�r.

Türkiye gibi mali sömürge ülkeler için durum çok daha y�k�c� olacak. IMF'nin öngördü�ü gibi yüzde 5'lik bir daralma milyonlarca i�size yenilerinin eklenmesi demek. Fa�ist �ef yönetimi dünyan�n bo�ta kalan sermayesini Türkiye'ye çekerek bu krizden büyüyerek ç�kmay� umuyor. �lerici muhalefeti fa�ist bask� alt�nda tutmas� onun en büyük güvencesi. Ekonomik kriz ko�ullar�nda bölgesel hegemonya heveslerini daha kolay gerçekle�tirebilece�ini hesapl�yor. Buradan ç�karabiliriz ki içerde fa�ist bask� d��arda i�gal siyaseti kriz ko�ullar�nda daha da yo�unla�acak. Yine de fa�ist �ef için i�lerin eskisi gibi gitmeyece�ini varsayabiliriz çünkü dünyay� sarmalayan kriz her yerde ekonomide depremlere yol açacakt�r ve her yerde oldu�u gibi Türkiye'de de ekonomik y�k�ma u�ram�� kitleleri eskisi gibi sürüklemek hiç de kolay olmayacakt�r. ��sizlik ve sefalet içinde k�vranan milyonlar dünyan�n her yerinde oldu�u gibi Türkiye'de de harekete geçeceklerdir.

�ster ABD ve Euro bölgesi gibi emperyalist devletler isterse Türkiye gibi mali sömürgeler olsun koronavirüs salg�n� sonras� tam da Macron'un belirtti�i gibi "sava� ko�ullar�" ile kar�� kar��ya kalacakt�r.

SAVA� KO�ULLARI VE DEVR�MC� SAVA�
"Sava� ko�ullar�" söylemi i�çi s�n�f� ve ezilenlere daha a��r ve çekilmez ya�am ko�ullar�n� daha büyük i�sizli�i açl�� sefaleti kabul ettirmenin ideolojik-demagojik söylemidir. "Sava� ko�ullar�" demek i�çileri daha uzun çal��t�rma, daha az ücrete mahkûm etme, sosyal haklar� daha fazla k�smak demektir. "Sava� ko�ullar�" demek, demokratik hak ve özgürlüklerin rafa kald�r�lmas�, grevlerin yasaklanmas�, milliyetçili�in, �ovenizmin azd�r�lmas�d�r. "Sava� ko�ullar�" demek emperyalist ülkeler içinde en zenginlerin daha az varl�kl� olanlara istedi�i "tazminat"lar� kabul ettirmek, bütün emperyalistlerin ba��ml� ülkelere yeni ve daha kapsaml� sömürü �artlar�n� dayatmakt�r.

E�er bütün bu "sava� ko�ullar�" ekonomik sava�larla çözülemezse silahlar�n konu�turulmas� kapitalist üretim ili�kilerinin varl�k tarz�d�r. Her bir kapitalist devlet, krizi bir di�erinin üstüne y�karak süreçten en az zararla ç�kmaya çal��acakt�r.

��çi s�n�f� ve ezilenlerin politik temsilcilerinin her bak�mdan çok dikkatli ve haz�rl�kl� olmalar� gereken bir süreçten geçmekteyiz. E�er gerçek "sava� ko�ullar�"ndan bahsedeceksek bu burjuvazinin proletaryaya kar�� açt�� sava�t�r, tek yanl�d�r ve proletaryan�n geriye kalan bütün kazan�mlar�n� gasp etme hedeflidir.

Bu sava�� proletarya açmad� ama e�er bu sava�a s�n�f bilinci ile kat�lmazsa bugünden çok daha rezil ve alçakça ko�ullar kendisini beklemektedir. E�er i�çi s�n�f� ve ezilenlerin politik öncüleri hiç de haz�r olmad�klar� bu s�n�f sava��na girmekten geri durularsa tarihsel varl�k haklar�n� uzun bir süre kaybedeceklerdir.

Burjuvazi tam da böylesi "sava� ko�ullar�"na haz�rl�k yap�yor.

��çi s�n�f� ve ezilenlerin öncüleri böyle bir sava�a haz�rlar m�?

Sava� ko�ullar�na haz�rlanmak i�çi s�n�f� ve ezilenlerin bütün kurumlar�n�n ve üyelerinin çetin bir s�n�f sava�� düzeni ve disiplinine geçmesi ile mümkün olur. Sava�a haz�rlanmak mevzi tutmak, var olanlar� tahkim etmek ve yeni mevziler in�a etmek demektir.

"Sava� ko�ullar�" ayn� zamanda devrim ko�ullar�d�r.

[1] tr.euronews.com 24/04/20
[2] egalites.blogs.liberation 22/04/2020

Arif Çelebi yazd�: Koronavirüs; kriz, sava� ve devrim ko�ullar�

�lgili Haberler