GÜNCEL

Sat��a sunulan Sur ta�lar� Meclis'e ta��nd�

ANKARA
17 Aral�k 2019 Sal�

Diyarbak�r surlar�n�n 104 gün süren soka�a ç�kma yasaklar� sonras�nda y�k�l�p, ya�maland��n� ve para kar��l��nda sat�ld��n� kaydeden HDP Milletvekili Güzel, Meclis'e verdi�i soru önergesinde Kültür ve Turizm Bakan� Ersoy'un, duruma aç�kl�k getirmesini istedi.

Diyarbak�r'�n Sur ilçesinde bulunan tarihi sur ta�lar�, y�k�l�p ya�maland�. Kentsel S�T Alan� olan Sur ilçesi 2015 y�l�nda UNESCO taraf�ndan "Dünya Miras Alan� 1. Tampon Bölgesi" olarak tescillendi. Fakat ilçede var olan birçok tarihi yap� 2 Aral�k 2015 tarihinde ilan edile soka�a ç�kma yasa�� sonras� zedenlendi ve zarar görmeye devam ediyor.

Yasa��n geçerli oldu�u 6 mahallede 104 gün süren yasaktan sonra bu mahalleler bütünü ile y�k�ld� ve �uan yerine yerle�im yerleri yap�l�yor. Cevatpa�a, Has�rl�, Dabano�lu, Sava�, Cemal Y�lmaz ve Fatih Pa�a mahallerinde yer alan aralar�nda 87'si tescilli, 247'si tescile de�er toplam 4 bin 985 yap� y�k�ld�. Toplam 75.3 hektarl�k bir alan olu�turan söz konusu bu alt� mahallenin yap�sal olarak yüzde 72'sinin y�k�ld�� biliniyor.

YIKIM SONRASI TA�LAR KAMYONLARLA SATI�A GÖTÜRÜLÜYOR
Y�k�lan mahallelere mülk sahipleri dahi giremezken y�k�m sonras� kalan ta�lar kamyonlar ile ilçeden ç�kar�larak Dicle Nehri kenar�na döküldü ve sat��a sunuldu. Edinilen bilgiye göre ta�lar�n kamyonu 8 bin TL ve seçilen baz� özel ta�lar�n durumuna göre de fiyat da art�yor.

Geleneksel Diyarbak�r evlerinin avlular�nda kullan�lan ta�tan yap�lma küçük havuzlar, ta� kahve döveci, toprak daml� evlerin çat�s� üzerindeki topra��n s�k�la�t�r�lmas�nda kullan�lan lo� ta��, bu�day�n ö�ütülüp bulgura dönü�türüldü�ü ta� el de�irmenleri, avluda bulunan su kuysunun üzerini kapatan i�lemeli ta� kapaklar, yine avluda süs olarak kullan�lan çarm�h topu ve arkeologlar taraf�ndan Roma döneminden kald�� tahmin edilen sütun ve ba�l�klar�n�n da oldu�u birçok de�erli ta� sat�lan ta�lar aras�nda yer al�yor.

Bu ta�lar�n ev, cafe, restoran gibi yap�lar�n mimarisinde kullan�ld�� belirtiliyor. Ancak bu tarihi eserlerin sat�l�yor olu�u te�vik ediyor ve �uan mevcut ta�lar da yerlerinden sökülerek sat�lmak isteniyor. Özellikle Mardin Kap� civar�nda burçlar�n üzerine i�lenmi� ve günümüze kadar gelmi� güne�, y�ld�z sembolleri, kaplan, bo�a, çift ba�l� kartal, akrep ve at kabartmalar� olan ta�lar�n bir k�sm� yerinden söküldü. Özellikle soka�a ç�kma yasaklar� sonras�nda surlar�n bak�ms�z b�rak�lmas� ve denetime tabi tutulmamas� bu durumu tetikliyor. Bir yandan bak�ms�z b�rak�lan surlar zedenelirken bir yandan da yap�lan h�rs�zl�klar sonucu ciddi zarara yol aç�yor.

'B�R TA� ALMAK DA TAR�H� ESER KAÇAKÇILI�IDIR'
Diyarbak�r E�itim �zleme ve Reform Giri�im (DE�RG), yapt�� "Diyarbak�r kalesinden bir ta� almak da tarihi eser kaçakç�l��d�r" aç�klamas�nda, tarihi eserlere zarar vermenin, ya�malanmas�na ve ticari meta haline getirilmesinin görmezden gelmenin bir suç oldu�unu belirtiyor. Yine aç�klamada, Diyarbak�r surlar�na ait ta�lar�n al�narak ba�ka mekanlar�n olu�turulmas� ya da ba�ka mekanlarda aksesuar olarak kullan�lmas�n�n "tarihi eser kaçakç�l��" oldu�u ifade ediliyor.

HDP'DEN SORU ÖNERGES�
Söz konusu ya�may� Meclis'e ta��yan Halklar�n Demokratik Partisi (HDP) Diyarbak�r Milletvekili Semra Güzel, Kültür ve Turizm Bakan� Mehmet Nuri Ersoy'un yan�tlamas� amac�yla soru önergesi verdi. Surlar�n ya�malanmas�n�n ve para kar��l�� sat�lmas�ndan Ersoy'un bilgisinin olup olmad��n�n aç�klanmas�n� isteyen
Ersoy'un sorular�ndan öne ç�kanlar �öyle:

- Neden soka�a ç�kma yasaklar� sonras� evler y�k�lm�� ve yerine Sur'un yap�s�na uymayan evler in�a edilmi�tir?
- Y�k�lan 6 mahallenin ta�lar�n� para kar��l�� satan ve �u günlerde ta�lar� yerinden sökerek çalan ki�iler hakk�nda cezai i�lem uygulanmakta m�d�r?
- Son zamanlarda ortaya ç�kan Sur'un ya�malanmas� ve ta�lar�n�n çal�nmas�n�n önüne geçmek için önlem al�nacak m�d�r?

Sat��a sunulan Sur ta�lar� Meclis'e ta��nd�

�lgili Haberler