GÜNCEL

Olcay Çelik yazd�: Fa�izmin çal��ma kamplar�

OLCAY ÇEL�K
15 May�s 2020 Cuma

“Salg�n” riski bu kamplar�n varl�� için hem bir k�l�f hem de gayrime�ru bir neden olarak i� görüyor. K�l�ft�r, çünkü amaç sadece salg�nda üretim yapmak de�il, i�gücünü daha da ucuz k�lacak bir uygulamay� yerle�ik k�lmak ve fa�izmin ta�radaki dayana�� olan orta burjuvaziyi büyütmektir. Gayrime�ru bir nedendir, çünkü salg�nda çal��acak bu kamplar g�da, sa�l�k gibi zorunlu üretimleri de�il, Türkiye kapitalizminin motoru olan ihracat sektörlerini korumay� hedeflemektedir.

Normalle�me ad� alt�nda fa�izmin gemi az�ya alaca�� yeni bir uygulamaya daha �ahit oluyoruz: “�zole Üretim Üsleri”.

Fa�ist �efin dolays�z temsilcisi oldu�u sermaye blo�unun s�n�f örgütü MÜS�AD taraf�ndan kurulacak olan ve salg�n halinde kap�lar�n� kapat�p, tamamen izole bir biçimde üretime devam edebilmesi planlanan bu üsler tam anlam�yla birer modern çal��ma kamp� olacak. Kendi ar�tma tesisi, konaklama alanlar�, okulu, kre�i vb. olan ve kendi kendine yetebilen bu kamplar�n her birine 5 bine yak�n i�çi kapat�lacak ve bu i�çiler dünyadan kopuk bir �ekilde ya�ay�p, çal��t�r�lacak. Sanayi ve Teknoloji, Çevre ve Tar�m Bakanl�klar�'ndan gerekli izinleri alm�� olan bu çal��ma kamplar�n�n ilki 15 Haziran'da Tekirda�'da aç�lacak. Daha sonra da �stanbul-Had�mköy, Hatay-Hassa ve Karadeniz'de 3 kamp daha aç�lacak.⁽¹⁾

Elbette bu, salg�n sebebiyle ve halk sa�l�� dü�ünülerek haz�rlanm�� bir proje de�il, 7 y�l önce tasarlanmaya ba�lanan ve 81 ilde kurulmas� planlanan “Orta Ölçekli Sanayi Siteleri” (OÖSS) projesinin bugünkü ko�ullara uyarlanm�� hali. MÜS�AD bu projenin amac�n� küçük sanayi sitelerindeki KOB�'lerin büyüyüp, çok daha büyük çapl� üretimlerin yap�ld�� Organize Sanayi Bölgeleri'ne (OSB) geçi�lerini sa�layacak bir ara mekân sa�lamak olarak duyurmu�tu.⁽²⁾

NEREDEN ÇIKTI?
Emperyalist küreselle�me evresinde ülke kapitalizmleri 1975-80 öncesi dönemin aksine esas olarak kendi iç pazarlar� için de�il, uluslararas� tekeller için, yani d�� pazarlar için üretim yaparlar. Bu durum, yeni-sömürgelerin mali-ekonomik sömürgeler haline gelmesini ko�ullar. Bir mali-ekonomik sömürge olan Türkiye kapitalizminin bu yeni küresel üretim i�bölümündeki yeri de ucuz (tutulan) i�gücü sayesinde uluslararas� tekellerin üretim süreçlerinin dü�ük teknolojili emek-yo�un k�s�mlar�n� üstlenmek, yani bir “ta�eron kapitalizmi” olmakt�r.

Bu ta�eronluk ili�kisi ülke kapitalizmleri içerisinde de devam eder. Orta burjuvazi, i�birlikçi tekelci burjuvaziye parça üretir veya daha küçük ölçekli olarak ihracat yaparlar. Küresel üretim i�bölümündeki rolün etkin bir �ekilde oynanmas�n�n rakip ülkelerden daha ucuza üretim yapabilmeye ba�l� olaca�� ortadad�r. ��te, OSB'ler bu kapsamda orta burjuvaziyi mekânsal olarak bir araya getirip, onlar� ölçek avantaj�ndan faydaland�rmak yoluyla kapitalistlerin arsa, altyap� ve tedarik maliyetlerini dü�ürmeye yaramaktayd�. Bundan daha da önemlisi, yüksek güvenlikli ve s�k� denetimli bu mekânlar i�çilerin birli�ini, örgütlülü�ünü ve mücadelesini daha en ba�tan parçalayarak i�gücünün “ucuzlu�unu” garantilemekteydi. Tabii, OSB'lerde i�çiler ya�ad�klar� kent merkezleri ve emekçi semtlerden servislerle çal��ma alanlar�na ta��n�yorlar. Ancak OSB'lerdeki “a�abeylerine” k�yasla daha dü�ük sermaye birikimine sahip KOB�'lerin hayatta kalabilmesi i�gücü sömürüsünü çok daha yo�un gerçekle�tirebilmelerine ba�l� oldu�u için, görünen o ki, OÖSS'ler altyap�, arsa ve tedarik maliyetlerini dü�ürmenin yan�nda i�gücü üzerinde mevcudun çok daha üzerinde bir bask� ve sömürü uygulayabilmenin arac� olacak bir çal��ma kamp� �eklinde tasarlan�yor.

Elbette salt iktisadi bir de�erlendirme bu olguyu anlamaya yetmez. OSB'lerin ve OÖSS'lerin fa�ist �eflik rejimi için önemli bir siyasi rolü vard�r. San�lan�n aksine AKP'nin sermaye blo�u sadece bir dev müteahhitler kulübü de�ildir. Fa�izmin ta�radaki as�l dayana�� imalat yapan orta burjuvazidir. Söz konusu çal��ma kamplar� projesi de bir yan�yla küçük burjuvaziden orta burjuvazi yaratma, yani orta burjuvaziyi geni�letme projesidir.

Ç�N'DEN FA��ZM �THAL�
Asl�nda biz bu “modeli” tan�yoruz. Apple, HP, Intel, Nokia, Amazon gibi tekellerin ucuz i�gücüne dayal� emek-yo�un üretim süreçlerini üstlenen Tayvan men�eli Foxconn'un Çin'de 9 büyük �ehirde, içlerinden 1 milyona yak�n i�çiyi çal��t�rd�� ve benzer �ekilde “tam te�ekküllü” olan kampüsler tam olarak MÜS�AD'�n hayalini kurdu�u çal��ma kamplar� olarak faaliyet görüyor. Tekellerin talepleri do�rultusunda esnek üretim yapabilmek için bu kamplara doldurulan yüz binlerce i�çi ayda 29 gün çal��t�r�l�yor, 80 saat fazla mesai yap�yorlar. Yeme, içme, uyuma ve di�er faaliyetleri de t�pk� çal��ma süreçleri gibi zamanlanm�� olan i�çiler 24 saat üretime haz�r halde tutuluyorlar. Böylece Foxconn için i�çinin i�gücünü yeniden üretmenin maliyeti minimuma, mutlak art� de�er sömürüsü de maksimuma ula�m�� oluyor. 2010'lar�n ba��nda yo�un i�çi intiharlar�na sahne olan bu “model”, uluslararas� tekellerin ve onlar�n yerli i�birlikçilerinin dünya proletaryas�n� nas�l insanl�k-d�� ko�ullarda sömürdüklerinin tek olmasa da en aç�k örneklerinden.

Uluslararas� tekellerin üretimi Çin'den ta��yaca�� tahminiyle, küresel üretim i�bölümündeki pay�n� artt�rabilme hayali kuran ve bu do�rultuda halk sa�l��n�n hiçe say�larak salg�n sürecinde üretimin mümkün oldu�unca i�ler halde tutup, yeni esnek çal��ma uygulamalar�n� devreye sokan Türkiye kapitalizmi �imdi de OÖSS'lerin yeniden tasarlanm�� hali olan ve Çin'deki çal��ma kamplar�n� taklit eden “�zole Üretim Üsleri” ile bu iddias�n� bir ad�m daha öteye ta��m�� gözüküyor.

NORMAL OLAN FA��ZM� YIKMAKTIR
Kamplar adeta bir kamu hizmeti olarak pazarlan�yor. Hatta bu u�urda sar� sendikalar da borazan olarak kullan�lmaya ba�lanm�� bile. Örne�in Hak-�� Genel Ba�kan Yard�mc�s� ve Özçelik-�� Sendikas� Genel Ba�kan� Yunus De�irmenci, salg�n�n�n birçok sektörde üretime etkide bulundu�unu, böylesi bir salg�n durumunda izole bir üretim üssünün varl��n�n öneminin ortaya ç�kt��n� söyleyerek i�çi dü�manl�� ve fa�ist aparatl�k görevini yerine getiriyor.⁽³⁾

��çi-emekçiler için konu tart��lmayacak kadar nettir. Türk burjuvazisi i�çi ve emekçileri yoksulla�t�rd�� ve yoksunla�t�rd�� ölçüde büyüyebilir. Patrona akarken i�çiye damlayacak bir �ey yoktur. Dolay�s�yla patronlar�n ç�kar� neyse, i�çilerin ç�kar� onun tam tersidir. Bu üretim üsleri “sa�l�k kamp�” de�il, düpedüz fa�ist çal��ma kamplar�d�r. Sosyal olanaklarla pazarlanmaya çal��lan bu mekânlar i�çi ve emekçilerin gözünü boyamamal�d�r. Zira bu kamplarda i�çilerin ne mesaisi belli olacakt�r, ne de bir özel hayatlar� kalacakt�r. Dahas�, sendikal ve siyasi hiçbir örgütlenme ve eyleme izin verilmeyece�i için, haks�zl��a kar�� de�il ses ç�karabilmek, bu zulmü d��ar�ya duyurabilmek bile imkâns�z olacakt�r.

De�il bu kamplar�n çal��maya ba�lamas�, bu kamplarda bugün ta��n ta� üstünde duruyor olmas� bile insanl�k onuruna bir hakarettir. Fa�izm için normal olan çal��ma kamplar� olabilir. Bizim normalimiz ise fa�izmi y�kmakt�r.

Kaynaklar
(1) https://www.dunya.com/ekonomi/izole-uretim-usleri-geliyor-haberi-470052
(2) https://www.musiad.org.tr/uploads/projeler/orta-olcek-sanayi/tossi_brosur_r.pdf
(3) https://www.iha.com.tr/hatay-haberleri/genel-baskan-degirmenciden-izole-uretim-ussu-aciklamasi-hatay-2603913/

Olcay Çelik yazd�: Fa�izmin çal��ma kamplar�

�lgili Haberler