EMEK

�S�G: Salg�n�n ilk ay�nda 52 i�çi ya�am�n� yitirdi

HABER MERKEZ�
17 Nisan 2020 Cuma

11 Mart-10 Nisan tarihleri aras�nda en az 159 i�yerinden 855 i�çinin testlerinin pozitif ç�kt��n� belirten �S�G, en az 52 i�çinin ya�am�n� yitirdi�ini kaydetti, en fazla can kayb�n�n büro i�kolunda görüldü�ünü vurguland�.

��çi Sa�l�� ve �� Güvenli�i Meclisi (�S�G), koronavirüs (Covid-19) sa�l��n� döneminde i�çi sa�l�� ve güvenli�i raporunun ilkini yay�nlad�.

Geçti�miz günlerde Covid-19 nedeniyle ya�am�n� yitiren Dev Yap�-�� Avrupa Yakas� temsilcisi ve �S�G emektar� 33 ya��ndaki Hasan O�uz'un da an�ld�� raporda, "Salg�n�n ilk bir ay�, gerek siyasi iktidar gerekse patronlar taraf�ndan 'f�rsat' olarak görüldü. Özellikle salg�n�n ilk günlerinde, üretimin/hizmetin durmas� veya yava�lamas� bahane edilerek pek çok i�çi i�ten ç�kar�ld�. Patron örgütleri, esnek ve kurals�z çal��ma ile i�sizlik fonunu daha çok ya�malamaya dönük taleplerini daha yüksek sesle duyurdu" diye kaydedildi.

81 ��YER�NDE ��TEN ÇIKARMALAR YA�ANDI
Ba�ta güvencesiz çal��man�n hakim oldu�u i�kollar� olmak üzere, salg�n�n ilk bir ay�nda 81 i�yerinde i�ten ç�karmalar ya�and�� belirtilen aç�klamada, konaklama ve in�aat i�kolunda yo�unla�an i�ten ç�karmalar� tekstil, AVM, liman i�letmelerinin takip etti�ine dikkat çekildi.

Salg�n krizini i�gücü maliyetlerini dü�ürmek için 'f�rsat' olarak gören patronlar, kronik rahats�zl�� veya ya�� sebebiyle risk alt�nda bulunan i�çileri, ücretsiz izin dayatmas�n� kabul etmeyen i�çileri, i�yerinde al�nmayan önlemlere itiraz eden ya da ücretli izin talebinde bulunan i�çileri ve alt� aydan az süredir çal��an i�çileri hiçbir haklar�n� vermeden i�ten ç�kard�� vurgulanan rapo9rda, "�stanbul Sabiha Gökçen Havaliman�'nda Euroclean �irketi'nin, koronavirüs salg�n�na kar�� önlem al�nmas�n� isteyen 300 i�çiyi temizlik ihalesini kaybettikten sonra k�dem tazminatlar�n� ödemeden i�ten ç�karmas� ve �stanbul'daki Emaar �antiyesinde i�çilerin i�ten ç�kar�lmalar� bunun örnekleridir" denildi.

Bu süreçte, i� akdi fesih edilmese dahi, üretimin/hizmetin durmas�ndan kaynakl� fiili olarak i�siz kalan i�çilerin say�s�n�n dikkat çekici oldu�u ifade edilen raporda, "Binlerce restoran ve turizm i�çisini fiili olarak i�siz b�rakan bu durum, geçici ve güvencesiz çal��man�n oldu�u bütün sektör ve alanlar� etkilemi�tir. Özellikle kay�t d�� istihdam�n ana kitlesi olan kad�n, çocuk ve göçmen i�çiler bu süreçte i�siz ve gelirsiz kalm��t�r" diye belirtildi.

251 ��YER�NDE ��Ç� SA�LI�I VE �� GÜVENL�� ÖNLEM� ALINMADI
��sizli�in koz olarak kullan�ld�� i�yerlerinde üretim bask�s� ve kötü çal��ma ko�ullar� devam ederken salg�na dair hiçbir önlem al�nmad��, i�çileri korumaya yetmeyecek göstermelik önlemler al�nm�� veya pek çok i�yerinde i�çiler kendi imkanlar� ile ki�isel koruyucu ekipman tedarik ederek sa�l�klar�n� korumaya çal��t�� kaydedilen raporda, tespit edilebilen 251 i�yerinde i�çi sa�l�� ve güvenli�i önlemlerinin al�nmad��n� ve i�çilerin salg�na yakalanmaya aç�k halde çal��maya zorland�� vurguland�.

Üretimin devam etti�i i�yerlerindeki genel tabloyu aktaran �S�G Meclisi, "Pek çok sektör ve i�yerinde, hiçbir önlem al�nmayarak ya da göstermelik önlemler al�narak, i�çilerin birbirine yak�n biçimde, ki�isel koruyucu ekipman verilmeden çal��t�r�ld��n�; yemekhanelerde, i�çi servislerinde ve yak�n zamana kadar toplu ta��mada s�k��k bir �ekilde i�e gidip gelmeye zorunlu b�rak�ld�klar�n�, 'bireysel hijyenlerine' dikkat edecekleri ko�ullar�n�n ve zamanlar�n�n olmad��n� göstermektedir.

Salg�n sürecinde baz� sektörlerdeki talep art��n�n patronlar�n i�çiler üzerindeki çal��ma bask�s�n� yo�unla�t�rd��na i�aret edilen raporda, "Bu süreçte i�çiler, açl�k tehdidiyle çal��t�r�l�rken, ba�ta sa�l�k çal��anlar�, kargo emekçileri, market çal��anlar� olmak üzere pek çok sektörde a��r� ve esnek çal��ma dayat�lmaktad�r. Çal��ma süreleri fiilen uzat�ld�� gibi, pek çok i�yerinde fazla mesai ücreti ödenmemekte, salg�ndan istifade eden patronlar i�çileri angaryaya zorlamaktad�r. ��sizlikle tehdit edilerek uzaktan çal��man�n oldu�u yerler de dahil olmak üzere esnek çal��man�n kal�c�la�mas� üzerine ad�mlar at�lmaktad�r. Talep ve i� yükü artan sektör ve alanlarda patronlar�n i�çi istihdam etmek yerine var olan i�çilerle sürdürdü�ü a��r�/yo�un ve kurals�z çal��ma, i�çilerin vücut direncini dü�ürmekte, salg�na yakalanmaya daha da aç�k biçime getirmektedir" denildi.

B�R AYDA EN AZ 159 ��YER�NDE 855 ��Ç�DE COVID-19 ÇIKTI
�S�G Meclisi, 11 Mart-10 Nisan tarihleri aras�nda en az 159 i�yerinden 855 i�çinin testlerinin pozitif ç�kt��n� belirtti.

Raporda �u ifadelere yer verildi:
"Salg�n�n ba��ndan bu yana, i�yerlerinde temel e�ilim Covid-19 vakas� ç�kmas�na ra�men üretimin/hizmetin ço�u zaman hiçbir ek önlem al�nmaks�z�n sürdürülmesi olmu�tur. ��yerlerinde Covid-19'a yakalanan i�çi say�s� giderek artarken, baz� i�yerlerinde ise pozitif vakalar gizlenmi� ya da bilinmesine ra�men hiçbir önlem almadan üretime devam edilmi�tir. Ba�ta Arçelik, Tekfen, Posco Assan, Koton, Çolako�lu Liman�, Emaar �antiyesi gibi büyük i�yerlerinde olmak üzere Covid-19'a yakalanan i�çilerin oldu�u i�yerlerinin ço�unda, vaka görülmesine ra�men üretim sürdürülmü�, i�çilerin ya�am� ile oynanm��t�r. Pozitif vakalar�n ç�kt�� i�yerlerinde, karantinaya al�nan di�er i�çiler herhangi bir test uygulanmadan evlerine gönderilmi�, karantinadaki i�çilereyse ço�unlukla ücretsiz izin kulland�r�lm��t�r.

"Salg�n�n ilk bir ay�nda, üretime tedbir amaçl� ara veren i�yeri oldukça azken, bu süreçte tespit edebildi�imiz 107 i�yerinde üretime/ hizmete ara verilmi�, üretime ara veren i�yerleri a��rl�kl� olarak i�yerinde Covid-19 vakalar�n�n görülmesi ya da i�çilerin mücadeleleri sonucu üretime ara vermek durumunda kalm��t�r.

"Bu i�yerlerinin pek ço�uysa i�çileri ücretli idari izne ç�karmak yerine, ücretsiz izin dayatmas�nda bulunmu�, baz� i�yerlerinde i�çilere zorla y�ll�k izinleri kulland�r�lm��, izni olmayanlar�n gelecek y�llara ait izinleri kullanmas� istenmi�tir.

"Salg�n�n ilk bir ay�nda tespit edebildi�imiz kadar�yla 303 i�yerinde i�çilere ücretsiz izin dayatmas� yap�lm��, pek çok i�yerinde ise, i�çilere y�ll�k ücretli izinlerini kullanmalar� dayat�lm��t�r. �zne ç�kar�lan pek çok i�çiyse, i�yerlerinden hiçbir aç�klama yap�lmad�� için ücret alamama, eksik ücret alma ve i� güvencesi kayg�s� ya�amaktad�r.

"Ba�ta Bosch, Sarkuysan, Tofa�, Ford Otasan, Nemak �zmir, ABB Dudullu gibi büyük fabrikalar�n üretime ara verme süreleri Nisan ay� içerisinde sona ermektedir. Covid-19 vakalar�n�n görüldü�ü, hiçbir ek tedbirin al�nmad�� i�yerlerinde üretimin/hizmetin kald�� yerden devam edecek olmas�, i�yerlerinde salg�n�n yay�lmas�n� h�zland�racak ve i�yerlerinde kitlesel Covid-19 vakalar� görülecektir.

AKP �KT�DARI SALGININ BEDEL�N� ��Ç�LERE ÖDET�YOR
"Covid-19 pandemisi sürecinde al�nmas� gereken önlemlerin bireysel önlemlere indirgendi�i ve 'evde kal', 'sosyal mesafe', 'kendi ohalini ilan etme' ça�r�s� gibi söylemlerin ya�amak için çal��mak zorunda olan ve evde kalamayacak olan milyonlarca i�çiyi ve ailelerini kapsamad�� bir gerçektir. ��çi s�n�f�na '�antiyede ol', 'fabrikada ol', 'markette ol', 'tersanede ol' denmeye devam edilmektedir. Siyasi iktidar, sermaye ile kolkola girerek, üretimin devam etmesi ve patronlar�n ç�karlar�n�n korunmas� temelinde politik 'tedbirler' almaktad�r.

"Salg�n sürecine ayr�lan kaynaklar�n nas�l kullan�laca��na ili�kin 'Ekonomik �stikrar Kalkan� Paketi', ya� s�n�rlamal� soka�a ç�kma yasa��, 20 ya� alt�na uygulanan soka�a ç�kma yasa��n�n i�çilerde istisna olmas�, �ehirler aras� geçi� yasa��nda i�çilerin istisna tutulmas�, i�çi eylemlerini yasaklayan valilik kararlar�, i�yerinde al�nmayan önlemleri de�ifre eden sendikac�lar�n gözalt�na al�nmas� gibi uygulamalar üretimin her ko�ulda devam ettirilece�i bir politikay� net bir biçimde ortaya koymu�tur. Salg�n dönemi, hem üretim ili�kilerinde hem siyasi karar alma süreçlerinde mevcut s�n�fsal ayr�m� keskinle�tirmi� ve görünür k�lm��t�r.

"��çilere bir gelir güvencesi ve devlet korumas�n�n sa�lanmamas�, i�çilerin kendi ödedi�i fonda biriken paray� ald�� ve as�l olarak patronlar� korumak üzere ba�vurulan 'k�sa çal��ma ödene�i' dahi fazla bulunmu�tur. '��ten atmay� yasaklama' ad� alt�nda "ücretsiz izin" görünümlü, günlük 39 TL'lik (ayl�k 1177 TL) bir miktar optimum sefalet ücreti olarak i�çilere dayat�lmaktad�r.

"Salg�n�n ilk bir ay�ndaki tablo salg�n�n yo�un olarak görüldü�ü, hasta ve ölüm oranlar�n�n yüksek oldu�u yerlerin i�çi yo�un kentler olmas� salg�n�n bir sa�l�k sorunundan ziyade s�n�f sorununa dönü�tü�ünü göstermektedir.

"Ba�ta üretimin her ko�ulda sürdürülmesi gibi tüm patron yanl�s� politikalar�n önüne geçilmezse salg�n�n en a��r bedelini i�çiler ödeyecektir."

SALGININ �LK AYINDA EN AZ 52 COVID-19 NEDEN�YLE �� C�NAYET�
�lk salg�n vakas�n�n aç�kland�� tarih olan 11 Mart 2020 tarihi ile 10 Nisan 2020 tarihi aras�nda yani salg�n�n ilk bir ay�nda Türkiye'de Covid-19 nedenli en az 52 i� cinayeti ya�and�.

Ya�am�n� yitirenlerin 40'� ücretli (i�çi ve memur), 13'ü ise kendi nam ve hesab�na çal��an. Ya�am�n� yitirenlerin 45'i erkek, 7'si kad�nd�. Covid-19 sonucu ya�am�n� yitiren emekçilerin ya� ortalamas� 51. Bu durum özellikle Türkiye'de genç ya�larda kronik hastal�klar�n ba�lad�� ve emeklilik ya��n�n 50'li ya�lara çekilmesinin bir kan�t�d�r da.

EN FAZLA CAN KAYBI BÜRO ��KOLUNDA
Ya�am�n� yitiren i�çilerin i�kollar�na göre da��l�m� �öyle: Ticaret/büro i�kolunda 15, sa�l�k i�kolunda 12, konaklama i�kolunda 7, belediye/genel i�ler i�kolunda 5, tekstil i�kolunda 2, bankac�l�k i�kolunda 2, metal i�kolunda 2, güvenlik i�kolunda 2, madencilik i�kolunda 1, kimya/lastik i�kolunda 1, a�aç/ka��t i�kolunda 1, bas�n i�kolunda 1 ve enerji i�kolunda 1 i�çi ya�am�n� yitirdi.

Hayat�n� kaybeden i�çilerin en az 7'si sendika üyesiydi.

EN FAZLA �� C�NAYET� �STANBUL'DA
Salg�n�n ilk bir ay�nda �stanbul'da 29, �zmir'de 4; Ankara'da 3; Bursa'da 2, Kocaeli'de 2, Sakarya'da 2, U�ak'ta 2, Diyarbak�r'da 1, Ayd�n'da 1, Bal�kesir'de 1, Düzce'de 1, Mardin'de 1, Mu�la'da 1, Zonguldak'ta 1 ve görevli olarak bulundu�u Belçika'da 1 i�çi hayat�n� kaybetti.

��Ç�LER 'ÇALI�MAKTAN KAÇINMA HAKKI'NI KULLANDI
Salg�n�n ilk bir ay�nda iktidar�n ve sermayenin üretimi sürdürme �srar�na kar��n, Türkiye'nin çe�itli yerlerinden i�çiler, al�nmayan i�çi sa�l�� ve güvenli�i önlemleri, i�yerinde Covid-19 vakas� görülmesine ra�men üretimin devam etmesi ve salg�n sürecini bahane edilerek yap�lan ihlal ve kurals�zl�klara kar�� eylemler düzenlemi�, "çal��maktan kaç�nma hakk�"n� kullanarak üretimi durdurdu�u hat�rlat�lan raporda, salg�n�n ilk ay�nda tespit edilebilen 30 i�yerinde i�çi eylemleri ya da üretimi durdurma gerçekle�mi�, bu eylemler sonucu baz� i�yerlerinde patronlar geri ad�m atm�� ve üretime ara verilmi�, önlemler al�nm�� ya da ücretler ödendi.

�S�G: Salg�n�n ilk ay�nda 52 i�çi ya�am�n� yitirdi

�lgili Haberler