İran'da öğrenci hareketi, mevcut devrimci hareketin temel direklerinden biridir

İran Komünist Partisi ve Kome Leh TV kanalında yapılan günlük değerlendirmede mevcut devrimci durumda, mevcut devrimci hareketin temel direklerinden biri olan öğrenci hareketinin, gündeme getirilen demokratik talepleri en ısrarcı ve radikal şekilde temsil etmesi ve desteklemesi gerektiği kaydedildi.

İslam Cumhuriyeti rejiminin son bir ayda başlattığı yeni infaz dalgasının ardından ve özellikle İsfahan şehrinin üç savaşçısı Salih Mirhashmi, Majid Kazemi ve Saeed Yaqoubi'nin sabah saatlerinde asılmasının ardından 29 Mayıs 1402'de (19 Mayıs 2023) İran'da ve dünyada infazlara karşı geniş çaplı protestolar başlarken, İran'ın farklı şehirlerindeki üniversiteler de esirleri katletme dalgasına karşı protestoların merkezi haline geldi. Tahran, Beheshti, Al-Zahra, Zanjan ve Tarbiat Modares üniversitelerinin de aralarında bulunduğu protesto mitinglerinde öğrenciler infaz dalgasını kınarken, İsfahan şehir hapishanesinin açıkladığı üç kişinin aileleri ve yakınlarıyla dayanışma içinde olduklarını ifade ettiler. Tahran Üniversitesi öğrencileri, mahkumların infazını kınarken, disiplin kurullarının kararlarına, toplu cezalandırmalara, başörtüsü takmadıkları için kız öğrencilere yönelik baskılara karşı sloganlar attılar, direnişin özgürlük ve eşitlik sağlanana kadar süreceğini açıkladılar. Tarbiat Modares Üniversitesinde öğrenciler, "Öldürmeye son verin, nefes alalım" ve "Suskunluğumuz ihanettir, suça suç ortaklığıdır" pankartlarıyla tutsakların infazını protesto etti.

İnfaz dalgasına karşı protesto mitinglerinin düzenlenmesi, İran öğrenci hareketinin mevcut devrimci hareketin temel direklerinden biri olduğunu bir kez daha gösterdi. Rejimin en önemli ideolojik direklerine özgür kadınların saldırısını merkeze alan Cinnah'ın devrimci ayaklanmasının başlamasının üzerinden üç gün geçmemişti ki öğrenciler bu devrimci harekete grev ve mitinglerle katıldı. Bu ayaklanmanın başlangıcından bu yana yüzlerce öğrenci hareketi aktivisti tutuklandı ve bazıları hayatını kaybetti, ancak bu baskılar bu direniş ve mücadele kalesini kıramadı. Öğrenci hareketi, bu iniş ve çıkışlara rağmen hala özgürlük ve eşitlik sloganlarını haykırıyor.

Öğrenci hareketinin mevcut devrimci hareket içindeki renkli rolü, güçlü nesnel temellere sahiptir. Nüfusunun yarısının 33 yaşın altında olduğu İran toplumunda, İranlı öğrencilerin nüfusu üç milyondan fazladır. Uzun bir süredir öğrenci kompozisyonu sadece zengin ve varlıklı kesimlerin çocukları ile sınırlı kalmayıp, toplumun işçi ve dar gelirli kesimlerinin çocukları da üniversiteye bin bir talihsizlikle girmişlerdir. Bu gençler yüksek öğrenim olmadan gelecekte kendilerine bir yaşam sağlamayı oldukça zor buluyor. Üniversite dışında öğrencilerin bu kesimi, artan zorluk ve yoksunluklarla ailelerinin içler acısı durumuna günbegün tanık olmaktadır. İşsizliğin, enflasyonun ve yüksek fiyatların, hızla yükselen konut maliyetlerinin, ailelerinin geçimini sağlayanların yoksulluk sınırının altındaki ücretlerin hayatlarını ikileme soktuğuna tanık oluyorlar. Şu anda ülkedeki mezunların yüzde 30'dan fazlası işsiz, işsizlik canavarı bu öğrencilerin birçoğunun geleceğine şimdiden gölge düşürdü. Kürdistan'da ve Sistan-Belucistan'da Sohtbari ve diğer yerlerde seyyar satıcılığa yönelen mezunlar az değil. Ekmek gibi özgürlüğe ve refaha muhtaç olan bu devasa ve enerjik gücün, kapitalist İslami rejimin egemenliği altında geleceği iyileştirme ümidi yoktur.

Öte yandan üniversiteler, özellikle son yıllarda her zaman aktif mücadele merkezlerinden biri olmuştur. Ne üniversiteyi irticai bir eğitim merkezi haline getirme çabaları, ne üniversiteye girmek için oluşturdukları Haft Khwani'ler, ne rejime bağlı ailelerin mensubu gençlere özel ayrıcalıklar tanımaları, ne de üniversite ortamını garnizona alıp başrol oynamaları... Hiçbiri nihayetinde üniversiteleri rejimin yerleri haline getiremedi. Öğrenci hareketinin özellikle sol ve sosyalist kesimi, üniversite hocalarının da yardımıyla, dini örgütlerin ve hükümet reformcularının geri püskürtülmesinde önemli rol oynamış ve üniversitelerin siyasi ve moral atmosferinin bu gerici akımlara tam anlamıyla hakim olmasına izin vermemiştir. Üniversitenin bu maddi ve sosyal koşulları, İran öğrenci hareketine daha belirgin bir rol vermiştir.

Öte yandan, son yıllardaki öğrenci hareketinin karakteristiği politik doğası olmuştur. Öğrencilerin mücadeleleri bazı durumlarda sendikal meseleler üzerinden başlasa da, hızla sendikal meseleler boyutunun ötesine geçerek toplumsal meseleleri üniversite dışına yansıtmaya başladılar. Son yıllarda İran öğrenci hareketinin sol kanadı, bu deneyimlere ve tarihsel arka planına dayanarak, emek ve sosyalizm ideallerini savunarak, İran'ın aktivistleri ve liderleriyle siyasi ve manevi bir bağ oluşmasında önemli rol oynamıştır.

Mevcut devrimci durumda, mevcut devrimci hareketin temel direklerinden biri olan öğrenci hareketi, gündeme getirilen demokratik talepleri en ısrarcı ve radikal şekilde temsil etmeli ve desteklemelidir. Öğrenci hareketinin sol ve radikal kesimi, bu hareketi yoldan çıkarmak isteyen sağcı muhalefet akımları karşısında, ancak işçi sınıfının ve kadın özgürlük hareketinin çıkarları açısından bu demokratik talepleri ileri sürerek ve bu misyonu yerine getirebilecek emek hareketi ve diğer radikal toplumsal hareketlerle daha derin bağlar kurarak gelişecektir.

*İran Komünist Partisi ve Kome Leh TV kanalındaki günlük konuşma ETHA Çeviri Grubu tarafından Türkçeye çevrilmiştir.