EMEK

2013-2019 y�llar� aras�nda emeklilik ça��nda çal��an en az 1925 i�çi hayat�n� kaybetti

ETHA
29 Haziran 2020 Pazartesi

�S�G Emeklilik Ça��nda Çal��an i�çiler �� Cinayeti Raporuna göre; 2013-2019 y�llar� aras�nda 'emeklilik ça��nda çal��an' en az 1925 i�çi (50 ya� üstü ücretli) i� cinayetlerinde ya�am�n� yitirdi.

��çi Sa�l�� ve �� Güvenli�i Meclisi (�S�G), Emeklilik Ça��nda Çal��an i�çiler �� Cinayeti Raporunu aç�klad�.

Türkiye'de 2013-2019 y�llar� aras�nda 'emeklilik ça��nda çal��an' en az 1925 i�çi (50 ya� üstü ücretli) i� cinayetlerinde ya�am�n� yitirdi. 2013-14'te tüm ücretli i� cinayetlerinin yüzde 13-14'ünü 50 ya� üzeri i�çiler olu�tururken son y�llarda bu oran yüzde 19'a yükseldi. Yani bugün her hayat�n� kaybeten 5 i�çiden 1'i emeklilik ça��nda çal��yor.

'Ücretli' can kay�plar�n� baz ald�klar� kaydedilen raporda; "Ancak kendi nam ve hesab�na, sabahtan ak�ama aile eme�i ile çal��an çiftçi ve esnaflar�n durumuna da mutlaka de�inmemiz gerekiyor. Yine 2013-2019 y�llar� aras�nda 50 ya� üzeri 926 çiftçi ve esnaf da çal��rken ya�am�n� yitirdi. Kar��l�kl� olarak istihdam�n de�i�ti�inin de alt�n� çizmeliyiz. Yani çiftçilik yap�p geçinemeyen ve i�çi ordusuna kat�lanlar oldu�u gibi emekli olduktan sonra geçinemeyip esnafl��a, çiftçili�e ba�layan i�çilerin olmas� gibi. Bu anlamda ölümlerin 'en az' oldu�unun tekrar alt�n� çizmeliyiz" denildi.

�� cinayetlerinin 1713'ü 51-64 ya� aral��ndayken 212'si ise 65 ya� ve üzerinde. 65 ya��n�n üzerinde bile çal��rken ölenler yani 'ya�l� i�çiler', emeklilik ça��nda çal��an i�çilerin yüzde 11'i gibi yüksek bir orana sahip.

Emeklilik ça��ndaki i� cinayetleri en çok in�aat, ta��mac�l�k, tar�m, belediye/genel i�ler, ticaret/büro, madencilik, metal, gemi/tersane, konaklama, g�da, güvenlik, enerji, a�aç, kimya, tekstil ve cam i�kollar�nda gerçekle�ti. Salt 65 ya� ve üzeri ya�l� i�çilere bakt��m�zda ise en çok can kayb� tar�m i�kolunda.

Yoksulluk ve yasal düzenlemelerle emeklilik hakk�n�n fiilen ortadan kald�r�lmas� 50 ya� üzeri i�çileri güvencesiz çal��ma ko�ullar�na itmi� ve güvencesiz i�çi havuzunun önemli bir kayna�� haline getirmi�tir. Di�er yandan can kay�plar�n�n en çok gerçekle�ti�i i�kollar�nda (in�aat, ta��mac�l�k, tar�m) sigortas�z çal��mak ya da sigortan�n düzensiz yatmas�ndan dolay� emekli olmak zordur. Di�er yandan ba�ka mesleklerden emekli olup geçinemeyen ve ya�a tak�lanlar da özellikle in�aatta çal��makta, �oförlük yapmakta, mevsimlik tar�m i�çisi olmakta ya da kat� at�k toplayarak hayatlar�n� sürdürmeye çal��maktad�r.

En fazla ölüm nedeni trafik/servis kazas�, yüksekten dü�me, kalp krizi ve ezilme/göçüktür. Trafik kazalar� ta��mac�l�k ve tar�m i�kolunda; yüksekten dü�meler in�aatta; ezilmeler in�aat, tar�mda ve sanayide s�k rastlanan nedenlerdir. Ancak dikkat çeken husus bütün i�kollar�nda 'emeklilik ça��nda çal��an i�çi'leri 'yatay' olarak kesen neden olan kalp krizleridir. Her 5 'emeklilik ça��nda çal��an i�çi'den 1'i çal��rken kalp krizi geçirerek ya�amlar�n� yitirmekte. Salt 65 ya� ve üzeri ya�l� i�çilere bakt��m�zda ise kalp krizi nedenli ölüm ilk s�raya ç�kmaktad�r. Kalp krizinin nedeni a��r çal��ma ko�ullar� oldu�u gibi bu durum belli bir ya��n üstünde olan i�çilerin (genel olarak halk�n) sa�l��na dair ülkemizin hiçbir politikas�n�n olmad��n� da gözler önüne sermektedir.

51-64 ya� aral��nda çal��rken hayat�n� kaybeden i�çilerin 40'� (yüzde 2) sendikal� i�çi, 1885 i�çi ise (yüzde 98) sendikas�z i�çidir. Yani bu ça�da çal��an i�çilerin tamam�na yak�n� sendika üyesi de�il ve sadece 'ya�amak' veya 'emeklilik hakk�n� elde etmeye' çal��t�klar� için en zor ko�ullara katlanmaktalar. Salt 65 ya� ve üzeri ya�l� i�çilere bakt��m�zda ise hiç sendikal� i�çi yoktur.

Türkiye'de 24 Ocak Kararlar� ile birlikte sermayenin neoliberal politikalar�n�n hayata geçirilmesi süreci ba�lad�. Bu noktada emeklilik ya�� yeniden belirlendi, emekli ayl�klar� dü�tü -asgari ücretin yar�s� maa� alanlar var-, ya�a tak�lanlar sorunu ortaya ç�kt� ve bireysel emeklilik gibi i�çi kar��t� ad�mlar at�ld�. �imdi s�ra k�dem tazminat�n�n kald�r�lmas� ve (25 ya� alt� ve 50 ya� üstü için) esnek çal��man�n tamamen hakim k�l�nmas�nda. Askeri cunta da, Özal hükümeti de koalisyon dönemi de ve AKP iktidar� da bu yönde ad�mlar att�. Yani iki farkl� politik çizgi oldu�unu iddia edenler (Örne�in eski ve yeni Türkiye söylemleri) asl�nda neoliberal politikalara harfiyen uymaktad�rlar.

�S�G raporunda �u talepleri s�ralad�:
■ ��çilerin belli bir çal��ma y�l�ndan sonra emekli olma haklar� vard�r. Emeklilik; i�çilerin çal��t�klar� i�koluna, mesle�e, cinsiyetlerine, ki�isel sa�l�k durumlar�na vb. göre belirlenmelidir. Emeklilik ya�� dü�ürülmelidir. Emekli ayl�� ba�lama oranlar� art�r�lmal�d�r.
■ Emeklilikte ya�a tak�lma bir maliyet unsuru olarak ele al�namaz. Emeklilikte ya�a tak�lanlar�n emekli olma haklar� derhal tan�nmal�d�r.
■ Tabi bu noktada sigortas�z çal��t�rma yasaklanmal�d�r. (Elbette ülkemizde sigortas�z çal��t�rma yasak ama kay�t d��l�k da bilinen bir gerçek. Bu noktada denetimler art�r�lmal� ve patronlara uygulanan yapt�r�mlar a��rla�t�r�lmal�d�r.)
■ K�dem tazminat�nda kazan�lm�� bütün haklar korunmal�d�r. Bütün i�çilerin k�dem tazminat�n� almalar�n�n önündeki engeller kald�r�lmal�d�r.
■ Her türlü esnek çal��ma biçimi yasaklanmal�d�r.

2013-2019 y�llar� aras�nda emeklilik ça��nda çal��an en az 1925 i�çi hayat�n� kaybetti

�lgili Haberler