GÜNCEL

HDP'den 5. Yarg� Paketi'ne �erh

ETHA
8 Kas�m 2021 Pazartesi

5. Yarg� Paketi'ne �erh koyan HDP, "çocu�un üstün yarar� ilkesi"nin yok say�ld��n� ve kad�nlar�n korumas�z b�rak�ld��n�n alt�n� çizdi.

Halklar�n Demokratik Partisi (HDP) önümüzdeki günlerde Genel Kurul'da görü�ülmesi beklenen 5. Yarg� Paketi olarak bilinen �cra ve �flas Kanunu ile Baz� Kanunlarda De�i�iklik Yap�lmas� Hakk�nda Kanun Teklifi'ne �erh dü�tü.

Kanun koyucunun, yasay� toplumsal sorunlar�n çözümü için vaaz etti�i ve yasa yapmada esas olan�n toplumsal ihtiyaçlar�n giderilmesi oldu�u belirtilen �erhte, "Oysaki komisyona daha önce de örne�ini çok fazla ya�ad��m�z �ekilde toplumun ihtiyac�n� gidermekten son derece uzak, as�l sorunu çözmenin çok uza��nda, hatta sorunlar� daha kronik hale getirecek bir yasa teklifi getirilmi�tir. Oldukça kritik konularda haz�rlanan bu torba kanun teklifi maalesef beklentileri kar��lamaktan oldukça uzakt�r. Mevcut yasa ve genelgeler pratikte uygulanmaktan uzakken gelen teklifinin, bu aç�klar� kapatmad�� gibi i�leri daha da zorla�t�raca�� kuvvetle muhtemeldir" denildi.

'YAPISAL SORUNLARA ÇÖZÜM SUNULMAMI�TIR'
�cra iflas daireleriyle ilgili düzenlemelerin çocu�un velayeti, bo�anm�� ebeveynler için disiplin hapsi ve yapt�r�m gibi konular� içeren teklifin, her �eyden önce alt komisyon taraf�ndan görü�ülmesi ve konunun uzman� ki�ilerin dinlenmesi gerekti�ine dikkat çekilen �erhte, "Çocuk velayeti gibi hassas bir konuda pedagog, sosyal hizmet uzman�, çocuk alan�yla ilgili STK'lar ve kad�n kurumlar�n�n görü�ünün al�nmam�� olmas� konuya ciddiyetsiz yakla��ld��n�n en aç�k göstergesidir. Yine ayn� �ekilde velayete ili�kin maddelerin d��nda kalan cebri sat��a ve icra dairelerine, ili�kin maddelerde de barolar�n görü�üne ba�vurulmam��t�r. Yasa teklifi, kötü ekonomi yönetimi ile borçlular ve icral�klar ülkesi yap�lan ülkede, icra iflas müdürlüklerinde ya�anan en temel sorunlar�n ba��nda gelen fiziki yetersizlik ve yo�un i� gücüne çözüm üretmeyi amaç edinmemi�tir. K�sacas� icra iflas dairelerine ili�kin düzenlemelerin yap�ld�� teklifte, yap�sal sorunlara çözüm sunulmam��t�r" ifadelerine yer verildi.

�erhte, "Küresel kar��la�t�rma aç�s�ndan borçlar�n temerrüde dü�me risk düzeyi en yüksek ülkelerden biri Türkiye'dir. Yani ki�iler ald�� borcu ödeyememektedir ve neredeyse her ki�iden biri icral�k durumdad�r. Bu riskin olu�mas�n�n sorumlusu ise 2002 y�l�ndan bu yana ülkeyi yöneten AKP iktidar� ve ekonomi politikalar�d�r. AKP'nin finans politik yakla��m� ba�lam�nda borçland�rma ve ba��ml� k�lma politikalar�, COV�D-19'un h�zland�r�c� etkisi ile de geldi�imiz noktada yurtta�lar�, haneleri, esnaf�, �irketleri, kamuyu büyük bir ekonomik çökü�ün e�i�ine getirmi�tir. Türkiye'de 28 milyon ki�i icral�k, 35 milyon ki�i borçludur. Yani ülke nüfusunun yüzde 75'i borçludur. Pandemi sürecinde vatanda��n ya�am�n� idame ettirebilmesi için ekonomik önlemler al�nmamas� nedeniyle ya�anan kredi patlamas� borçlu say�s�nda mutlak bir art��la sonuçlanm��t�r. Böylece konut, ihtiyaç ve ta��t kredilerinden olu�an bireysel kredilere borçlu ki�i say�s� 2021 y�l�nda yakla��k 35 milyona, bu ki�ilerin toplam borcu ise 899 milyar TL ç�km��t�r" denildi.

'Ç�FTÇ�N�N BORCU 72 KAT ARTTI'
Öte yandan, Bankac�l�k Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) üçüncü çeyrek verilerine göre her ilde bireylerin kredi kart� ve kredili mevduat hesab�n�n büyüdü�üne dikkat çekilen �erhte, "Yay�nlanan verilere göre 9 ayda kredi kart� harcamalar� toplamda yüzde 30,44 artm��, en yüksek art�� gösteren ile ise yüzde 43,44 ile Hakkari olmu�tur. Kredili mevduat hesab� harcamalar� ise toplamda yüzde 41,31 yükselmi�, KMH'ta en fazla art�� gösteren il ise yüzde 59,1 büyümeyle Dersim olmu�tur. 2003'te 2.5 milyar TL olan çiftçilerin toplam borcu, 180 milyar TL'yi buldu. Yani, AKP iktidarlar� döneminde çiftçinin borcu 72 kat artm��t�r" verileri payla��ld�.

'KRED� KARTI VE BORÇLARIN FA�ZLER� S�L�NMEL�'
AKP hükümetinin iktad�r�n sürdürmek için kamuyu her geçen gün daha fazla faiz ödemesine yönlendirdi�ine dikkat çekilen aç�klamada, "Faiz oranlar� sadece kamu için de�il bireyler, firmalar ve bankalar için de yüksektir. Ülkenin kredi risk primi, AKP'nin iç ve d�� politikalar� nedeniyle, yüksek oldu�undan bu fatura her sosyal kesime yans�maktad�r. �ktidar, koca bir ülke kredi kartlar� ile ayakta durmas�na ra�men vatanda�� icra batakl��na sürükleyen politikalardan vazgeçmeden göstermelik düzenlemeler ile halk� oyalamaya ve borçlu vatanda� imal etmeye devam etmektedir. Oysaki vatanda��n derdi icral�k olan evinin sat��n�n kolayla�mas� de�il icral�k olmamak için gerekli önlemlerin al�nmas�d�r. Efektif olmaktan uzak düzenlemelerden ziyade acilen vatanda��n borç bata��ndan ç�kmas�na yard�mc� olacak düzenlemeler yap�lmal�d�r" ifadeleri yer ald�. Bu nedenle tüm vatanda�lar�n 50.000 liraya kadar olan kredi kart� ve kredi borçlar�n�n faizlerinin silinmesi gerekti�inin alt� çizdi.

'KANUN TEKL�F� ÇOCU�UN ÜSTÜN YARARI �LKES�NE AYKIRI'
Kanun teklifinin çocu�un , çocu�un üstün yarar� ilkesine ayk�r� olmas�, kad�nlar�n ve çocuklar�n�n �iddete kar�� korunmas�na yönelik somut tedbirler içeren kurumsal bir mekanizma örgütlememesi, idari belirsizliklerle dolu olmas�, cins e�itlikçi bir yap�da olmamas� ve birçok konuda anayasaya ayk�r�l�k içermesi sebebiyle geri çekilmesi gerekti�i vurgulanan �erhte, "Partimizin defaatle dile getirdi�i gibi kad�nlar�n ve çocuklar�n korunmas� kad�n dernekleri, feministler, çocuk haklar� dernekleri ile konuyla alakadar sivil toplum örgütlerinin kat�l�m� ve i�birli�i ile çal��an bir Çocuk Bakanl��n�n kurulmas� gerekmektedir. Çocuklar� ilgilendiren bu önemli mevzunun Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl��'n�n da dahiliyetiyle Çocuk Bakanl�� bünyesinde olu�turulacak alt birimler taraf�ndan ele al�nmas� elzemdir. Çocuklar� ve kad�nlar� ilgilendiren bu düzenlemenin alelacele ve hiçbir hassasiyeti gözetmeden yap�ld�� ortadad�r" denildi.

'ÇOCUK TEKL�FTE ÖZNE DE��L NESNE OLARAK DE�ERLEND�R�L�YOR'
Muhalefet �erhinde, gerekçeler �öyle devam etti: "Teklif ilk bak��ta, çocuklar�n cebri icra yoluyla teslimini de�i�tirme iddias�nda olmas� sebebiyle olumlu bir düzenleme gibi görünse de teklifin genel gerekçesi ile maddelerine bak�ld��nda 'çocu�un üstün yarar�' ilkesinin neredeyse ba�tan sona yanl�� yorumland�� görülmektedir. Teklifin genel gerekçesinde çocukla kurulacak ki�isel ili�kinin 'annelik veya babal�k duygusunun tatmini'ne indirgenerek düzenlenmesi; çocuk, mal varl��na ili�kin 'verme borcunun' konusuymu� gibi 'çocuk teslimi' ifadesinin kullan�lmas�; çocu�un ki�isel ili�ki kurmas�n�n salt olarak ebeveynlerin hakk� olarak görülmesi ve tam da bu noktada çocu�un gerekirse kolluk marifetiyle ve zor kullan�larak 'hak sahibi' ebeveyne tesliminin sa�lanmas�yla teklif, çocu�un üstün yarar�n� gözetmekten çok verilen mahkeme karar�n�n her ne olursa olsun icra edilece�inin alt�n� çizmektedir. Bu ba�lamda çocu�un teklifte ili�kiyi kuracak özne olarak de�il kendisiyle ili�ki kurulacak nesne olarak de�erlendirildi�i aç�kt�r.

'TEKL�F AYRIMCILIK �ÇER�YOR'
Teklif, her ne kadar ebeveynler aras�nda bir ayr�ma gitmedi�i için 'e�itlik' ilkesine ayk�r� görünmüyor olsa da somut ko�ullar göz önüne al�nd��nda teklifin cinsiyetçi bir düzenleme oldu�u ortadad�r. �öyle ki; TÜ�K verilerine göre sadece 2020 y�l�nda kesinle�en bo�anma davalar� sonucunda 124 bin 742 çocu�un velayete verildi�i görülürken bu çocuklar�n velayetinin yüzde 75,8 oran�nda anneye verildi�i görülmektedir. 'Bak�m verme görevi'nin kad�na yüklendi�i bu ko�ullarda erkek �iddetinden kaçmak durumunda olsa dahi hapis cezas� dahil her türlü yapt�r�mla kar��la�acak kesimin çok yüksek oranda kad�nlar oldu�u göz önünde bulunduruldu�unda ayr�mc�l�k içeren bu teklif kar��s�nda mutlak e�itlikten bahsetmek mümkün olmayacakt�r.

'DÜZENLEME KADINLARI KORUMASIZ BIRAKIYOR'
Kanun teklifinde Adalet Bakanl�� bünyesinde faaliyet gösteren Adli Destek ve Ma�dur Hizmetleri Müdürlü�ü'nce belirlenen çocuk 'teslim mekanlar�'nda kad�nlar�n bo�and�klar� veya bo�anma sürecinde olduklar� erkeklerin �iddetine maruz kalma ihtimalleri dü�ünülerek kad�nlar� ve çocuklar� erkek �iddetine kar�� koruyacak bir tedbir düzenlenmemi�tir. Her gün en az üç kad�n�n adliye kap�lar�nda, okul önlerinde �iddete u�rad��, öldürüldü�ü gerçe�i dü�ünüldü�ünde kad�nlar� korumas�z b�rakan bu düzenleme kabul edilemez. Kanun teklifinin bu haliyle yasala�mas� halinde kad�nlar �iddet tehdidi, can güvenli�i riski oldu�u için çocuklar� 'teslim etmemeleri' halinde disiplin hapsi ile kar�� kar��ya b�rak�lmaktad�rlar. Bu durumda hem kad�nlar cezaland�r�lmak istenmekte hem de çocu�un disiplin hapsi kar��s�nda içine itilece�i psikoloji göz ard� edilerek çocu�un üstün yarar� yok say�lmaktad�r.

'ÇOCUK H�ÇB�R SURETTE KOLLUK ZORUYLA KAR�I KAR�IYA BIRAKILMAMALIDIR'
Teklif metninde konu icra müdürlüklerinin görevinden ç�kar�l�yormu� gibi görünse de karar�n yerine getirilmesindeki i�leyi�in de�i�medi�i, s�rf göstermelik bir düzenleme yap�ld�� ortadad�r. Çocuk hiçbir suretle kolluk zoruyla kar�� kar��ya b�rak�lmamal�d�r. Ancak düzenleme mevcut durumundan farks�z bir yöntem geli�tirememi�tir. 'Teslim' emrine uyulmamas� ve çocukla ki�isel ili�ki kurulmas�n�n engellenmesi halinde kolluk zoru uygulanaca�� düzenlenmi�tir. Kad�na yönelik erkek �iddetinin yo�un ya�and�� gerçe�inden hareketle görü�meler esnas�nda kad�nlar�n, çocuklar�n ve di�er görevlilerin erkek �iddetine kar�� korunmas� amac�yla kolluk bulundurulmal�d�r. Ancak bu kollu�un çocukta bir travmaya sebep olmamas� aç�s�ndan sivil giyimli olmas�, pedagoji e�itimi alm�� olmas�, çocu�u ve taraflar�n hikayesine vak�f olmas� gerekmektedir.

'SAKINCALAR DO�URACAK'
Teklif metninde adli destek ve ma�dur hizmetlerinde çal��an uzmanlar�n mahkemeden ba��ms�z görev yapaca��ndan söz edilmektedir. Bu durum rastgele görevlendirilen, her seferinde de�i�me riski olan uzman�n çocu�u tan�madan, her somut olaya özgü özellikleri, ili�kilerdeki �iddet geçmi�ini bilmeden raporlama yapma tehlikesini do�urmaktad�r. Teklifte sözü edilen 'dan��manl�k tedbiri' de oldukça mu�lakt�r. Bahse konu dan��man�n uzmanl�k alan�, tecrübesi ve yetki s�n�rlar� belirsiz b�rak�lm��t�r. Ayr�ca Adalet Bakanl�� bünyesinde faaliyet gösteren adli destek ve ma�dur hizmetleri müdürlüklerince yürütülmesinin söz konusu birimde hem yeterli ve donan�ml� çal��an�n olmamas� hem de bo�anm�� ailelerinin ma�dur olduklar�na dair ön kabulün ve bo�anman�n kötü oldu�u dü�üncesine yol açmas� bak�m�ndan da sak�ncalar do�uraca�� ortadad�r."

HDP'den 5. Yarg� Paketi'ne �erh

�lgili Haberler