GÜNCEL

Cemil Aksu yazd� | Afet de�il cinayet

CEM�L AKSU
15 A�ustos 2021 Pazar

Kastamonu'nun Bozkurt ilçesinde ya�anan cinayetten hemen sonra cinayetin nas�l ad�m ad�m haz�rland�� belgeleriyle ortaya serildi. DS� 2019-2023 y�l� stratejik raporu her �eyi özetliyor. DS�, ta�k�n sahalar�n�n iskana aç�ld��n�, riskleri tespit ettiklerini söylüyor. Tar�m ve Orman Bakanl�� 2019 Bat� Karadeniz Havzas� Ta�k�n Yönetim Plan�nda, Bozkurt'ta ta�k�n suyunun h�z� ve derinli�inin sorunlu oldu�u, derenin sa��ndaki yerle�imin yüksek ta�k�n tehlikesine maruz kalaca�� belirtiliyor. Nüfusun yüzde 45,6's� etkilenebilir deniyor. Ama Bakanl�k önlem alm�yor.

Karadeniz en a��r sel felaketlerinden birini ya�ad�. K�sa süreli �iddetli sa�anak ya�� sonras�nda Sinop, Bart�n, Kastamonu ve Karabük'te seller ve heyelanlar meydana geldi. Ya�mur sonras�nda dere kenar�ndaki yerle�im yerleri su alt�nda kald�, yollarda ve köylerde heyelanlar, göçükler ya�and�. Kastamonu'da 48, Sinop'ta 9, Bart�n'da 1 ki�i hayat�n� kaybetti. 77 ki�i için de kay�p ihbar� yap�ld�� aç�kland�. Yetkililer inkar etse de yerel kaynaklar kay�p say�s�n�n daha fazla oldu�unu savunuyor.

Selin en fazla zarar verdi�i yer olan Kastamonu'nun Bozkurt ilçesinin hali, ya�ananlar�n bir afet de�il tam tam�na planl� bir cinayet oldu�unu gözler önüne seriyor. Adet haline geldi�i gibi, bu cinayetin faili ne iklim krizi ne de y�ll�k ya��n yüzde 53'ünün birkaç saatte ya�mas�d�r. Ya�anan cinayet bir imar cinayetidir. Sorumlular� da bellidir. Ve sadece Bozkurt'ta ya�an�lan felaket de�il Akdeniz'i esir alan yang�nlarda da, Karadeniz'in di�er bölgelerinde de�i�ik zamanlarda ya�anan sellerin de hepsinin nedeni rant�, kar� esas alan, yanda� ki�ileri ve �irketlerin i�leri görülsün diye her türlü imar planlamas�n�, bilimsel ilkeleri, hukuku hiçe sayan kamu politikalar�d�r, iktidard�r.

Sel, yang�n ya da kurakl�k gibi do�al olaylar�n bir insani felaketle sonuçlanmas� ancak ve ancak bu öngörülebilir do�a olaylar�n� veri alarak altyap� ve üstyap� çal��malar� yap�lmamas� sayesinde olmaktad�r. Türkiye'de her y�l Temmuz-A�ustos aylar�n�n çok s�cak geçti�ini, bu y�l için k��tan beri a��r� kurakl�k ya�ad��m�z ve bu aylarda insanlar�n e�lence, serinlemek vb. amac�yla ormanl�k alanlardaki etkinliklerinin artt�� ve bütün bunlar�n yang�n ihtimalini artt�rd�� verilerle bilinmekteydi. Ülkenin bir taraf�nda a��r� s�cak hava dalgalar� ya�an�rken özellikle Karadeniz bölgesinde ani ve a��r� ya��lar beklendi�i ve bu durumun normal hal ald�� da verilerle bilinmekteydi. Gerek Meteoroloji Müdürlü�ü'nün gerek DS�'nin kendi raporlar�nda bunlar ifade edilmektedir.

DS� 2019-2023 y�l� stratejik raporu her �eyi �zetliyor.

DS�, ta�k�n sahalar�n�n iskana a��ld��n�, riskleri tespit ettiklerini s�yl�yor.

Peki ya sonu�? #bozkurtyokoldu

��nk� kamu varl�klar�; ta�k�nlara kar�� g�venli bir kent ya�am� i�in de�il saraylara, �irketlere harcand�! pic.twitter.com/WWs1LAFGgN
— Politeknik (@PoliteknikBilgi) August 13, 2021

Ta�k�n olaca�� öngörülmü� ama Bakanl�k önlem almam��. Kendilerinde olan bilgiyi yok saym��lar!

Dere ve ta�k�n yata��na yerle�im olmayaca�� bilgisi antik ça�lardan beri bilinen ve hala da okullarda ö�retilen bir bilgidir. Bütün antik kentlerin yamaçlarda kurulmas�n�n temel iki nedeni vard�r: Tar�m alanlar�n� korumak ve ta�k�nlardan korunmak. �ehir planlamac�l��n�n en temel bilgisidir. Ayn� zamanda ekolojik bir bilgidir. Fakat rant� ve kar� esas alan sermaye politikalar� bu en basit ve temel bilgiyi yok sayarak her yerde dere ve ta�k�n yataklar�n� yap�la�maya açm��t�r. Selin felakete dönü�tü�ü bütün yerler böyle bir i�lemin oldu�u yerlerdir.

Türkiye'nin her yerinde dere ve ta�k�n yataklar�n� yap�la�maya açmak için "dere yataklar�n� �slah çal��malar�" yap�ld�, yap�lmaya devam ediliyor. Bu �slah çal��malar� ile dere yata�� 2-3 metre yüksekli�inde duvarlarla boydan boya çitleniyor, dere yata��ndaki kayalar ç�kar�larak pist haline getiriliyor. Böylece y�l�n büyük bir k�sm�nda c�l�z akan dere �slah edilmi� oluyor. Derenin kenar�na ve ta�k�n yata��na da hemen kamu binalar�, konutlar vb. dikiliyor. Ço�u durumda derenin yata�� daralt�l�rken daha fazla konut alan� yaratmak için derenin yata�� sa�a sola kayd�r�l�yor.

Yap�lan en aptalca hatalardan biri de kanal üzerine yap�lan köprüler. Genellikle derenin c�l�z akt�� zamanlar� veri alarak yap�lan köprüler, a��r� ya��larda k�sa zamanda t�kan�p do�al baraja dönü�üp sonras�nda da y�k�larak selin �iddetini artt�ran rol oynamaktad�r. Bozkurt ilçesinde gördü�ümüz gibi.

Meselenin sadece ta�k�n yataklar�n� yap�la�maya açmak olmad��n� da görmeliyiz. Köyleri ve tar�m� tasfiye eden neoliberal politikalar kent merkezlerindeki nüfus yo�unlu�unu artt�rarak "kentsel dönü�üm" için bask�lad��n�, artan kentsel faaliyetlerin (in�aat ve bu faaliyetler için hammadde, enerji ihtiyac� vb.) ihtiyaçlar�n�n kar��lanmas� için de bo�alt�lan k�rsal bölgelerde maden, enerji ve endüstriyel tar�m vb. faaliyetlerinin art��n�n yeni bir ekolojik y�k�m furyas�na dönü�tü�ünü, orman alanlar�n�n bu tür projeler için tarumar edilmesi, enerji yat�r�mlar� için bütün derelerin ve vadilerin ta� ocaklar�, tüneller, yollar vb. ile altüst edilmesi... Do�al bir olay olan a��r� ya��lar�n felakete dönü�mesi ve insanlar�n can�na k�ymas� i�te böyle bir cinayet �ebekesinin i�idir.

Ve bundan sonra da seller felaketlere dönü�üp can k�ymaya devam edecek. Çünkü katil i�ba��ndad�r. �ktidar�n yaratt�� y�k�m kar��s�nda IBAN göndermekten ve felaketin boyutlar�n� gizlemekten ba�ka yapabilece�i hiçbir �ey yok. Dere kenarlar�na yap�lan duvarlar�n boyunu daha da yükseltmek d��nda!

Sadece Bozkurt de�il Karadeniz'de her ilçede ayn� sorun var: Ta�k�n yataklar�n�n i�gali... Bu ta�k�n yataklar�n�n yap�la�madan temizlenmesi nas�l sa�lanacak? Ta�k�n yata��n� imara açan kararlar�n alt�nda imzas� olan yetkilileri suçlar�ndan dolay� kim nas�l yarg�layacak? Körfez depreminde sorumlular gerçekten yarg�land� m�?

Bu felaketlerden kurtulmak için sadece bütün bu y�k�c� politikalar� uygulayan iktidardan kurtulmak yetmeyecektir. Bu iktidara destek veren ve bu yanda�l�k sayesinde dümenini yürütenler var olmaya devam olmaya devam etti�i, müstakbel iktidarlar bunlarla ayn� f�trata sahip oldu�u sürece bu sorun devam edecektir.

Kim ta�k�n yataklar�n� eski haline dönü�türmek için program aç�klad�? Selin, yang�n�n, kurakl��n bir toplumsal felakete dönü�memesi için ba�ka bir felakete ihtiyaç var: Devrim felaketine.

Cemil Aksu yazd� | Afet de�il cinayet

�lgili Haberler