1 Mayıs'ın aynasından yansıyanlar
Bu yılki 1 Mayıs mitinglerinin siyasal içerik ve kapsamının üç ana tema üzerinden şekillenip somutlaştığını söyleyebiliriz. Bunlardan ilki ve en günceli Gezi isyanıdır. "Her yer direniş, her yer Taksim" şiarı 1 Mayıs alanlarını baştan başa dolaşan başat şiarlardan biri oldu. İkinci ana siyasal tema, emperyalist savaş, antiemperyalizm vurgulu şiarlar ve TC'nin Kürdistan'a yönelik işgalci savaş saldırıları oldu. Üçüncü ana konu ise zamlar, ekonomik krizin yükünün emekçilere ödetilmesinin dolaysız sonucu olan derin yoksullaşmaya karşı gelişen işçi ve emekçi öfkesi ve talepleriydi.
2022 1 Mayıs'ı, Türkiye ve Kürdistan'da yaygın, kitlesel ve coşkulu mitinglerle kutlandı. 8 Mart ve Newroz'un kitle coşkusu 1 Mayıs'a taşındı.
Mart-Mayıs politik mücadele takviminde, 1 Mayıs her zaman olduğu gibi yine önemli bir politik çarpışma 'an'ı oldu. Tüm veri ve olası imkanlarıyla kitle mücadelelerinin durumunu ölçmede bir barometre işlevi gördü.
Kuşkusuz Newroz'da yakalanan kitle serhildanları düzeyi, 1 Mayıs gösterilerinde yakalanamadı. Belli başlı Türkiye ve Kürdistan kentlerinde mitinglerle kutlanan 1 Mayıs gösterilerine toplamda yüzbinleri bulan bir kitle katılımı olduğunu söyleyebiliriz.
Politik islamcı faşist rejime karşı olan ve mücadeleye tutuşan tüm ezilen toplumsal kesimler 1 Mayıs alanlarına aktı. İşçi sınıfının birlik, mücadele ve dayanışma gününde faşist şeflik rejimine ve kapitalist kölelik düzenine karşı meydanlarda birleşti.
1 Mayıs mitingleri, politik islamcı faşist şeflik rejimiyle bir mücadele 'an'ı haline geldi. İşçi sınıfı ve ezilenler meydanlardan sözünü söyledi. En yakıcı talepleriyle eylemli tavrını ve iradesini gösterdi. Faşist şeflik rejimine karşı mücadele edileceğini ve boyun eğilmeyeceğini bir kez daha ilan etti.
Bu yılki 1 Mayıs mitinglerinin siyasal içerik ve kapsamının üç ana tema üzerinden şekillenip somutlaştığını söyleyebiliriz. Bunlardan ilki ve en günceli Gezi isyanıdır. Gezi isyanıyla ilgili faşist şeflik rejimi yargısının verdiği intikam kararlarına karşı gelişen halk öfkesi 1 Mayıs meydanlarına dolaysız ve etkili biçimde yansıdı. Gezi isyanını sahiplenme tavrı, 1 Mayıs alanlarına karakterini verdi. "Her yer direniş, her yer Taksim" şiarı 1 Mayıs alanlarını baştan başa dolaşan başat şiarlardan biri oldu. Tüm 1 Mayıs alanlarında Gezi bilinci ve ruhu yürüyüş kortejlerine, sloganlara, kürsü konuşmalarına yansıdı.
1 Mayıs alanlarına yansıyan ikinci ana siyasal tema savaş gündemi ve konusu olarak somutluk kazandı. Hem emperyalist savaş, antiemperyalizm vurgulu şiarlar hem de TC'nin Kürdistan'a yönelik işgalci savaş saldırıları 1 Mayıs meydanlarında politik ajitasyon ve tavır olarak yansıdı.
Üçüncü ana konu ise zamlar, ekonomik krizin yükünün emekçilere ödetilmesinin dolaysız sonucu olan derin yoksullaşmaya karşı gelişen işçi ve emekçi öfkesi ve talepleriydi. Belki bu üç ana temayı tamamlayan anlamlı ve önemli bir konu olarak hapishaneler ve devrimci tutsaklarla ilgili talep ve şiarlarda somutlaşan politik karakteri de vurgulamalıyız.
AKP-MHP faşist iktidarına karşı olan tüm ezilen toplumsal kesimler İstanbul 1 Mayıs'ında Maltepe miting meydanında ve Taksim Meydanı'nı zorlayan grup eylemlerinde buluştu.
İstanbul Newroz alanını dolduran aynı toplumsal kesimlerin bu kez 1 Mayıs mitingine aktığını söyleyebilir. Newroz'un baskın Kürt ve birleşik halk tablosu 1 Mayıs'ta işçi sınıfı, Kürt ulusu ve birleşik halk tablosu biçiminde somutlaştı. İşçi sınıfının belli başlı kolları; DİSK'e bağlı sendikalardan işçi bölükleri, Türk-İş'e bağlı kimi sendikalardan işçiler, İşçi Emekçi Birliği korteji, Birleşik İşçi Hareketi, Özel Öğretmenler Sendikası, BTO-Sen, İGDAŞ işçileri kortejleri anlamlı işçi gücünün alana yansımasını gösteriyordu.
KESK ve özellikle Eğitim-Sen'den güçlü bir katılım göze çarpıyordu. Emekçi sol partilerle birlikte hareket eden çeşitli işçi örgütlenmeleri bu tabloya katabiliriz.
İstanbul 1 Mayıs'ında HDK-HDP birleşik yapısı ve diğer yan bileşimleriyle 1 Mayıs'a kitlesel ve coşkulu bir güç taşıdı.
1 Mayıs mitinginin en kitlesel blok gücünü HDK-HDP ve Kürt demokratik hareketinin diğer örgütleri oluşturdu. Geçmiş yıllardan farklı olarak Kürt özgürlük hareketinin alana anlamlı bir kuvvetle katılımı dikkat çekiciydi. DBP'den Barış Anneleri'ne, TJA kortejinden ÖHD'li avukatlara kadar alanda önemli bir varlık gösteren Kürt demokratik güçleri, zindanlar, işgalci savaşa karşı etkili bir tavır ortaya koyarken, işçi ve emekçilerin taleplerini sahiplendi.
Newroz'a akan kitlenin önemli bir bölümü 1 Mayıs'a aktı. İdealtepe yürüyüş kolundan alana giren HDK-HDP birleşik gücünden sonra, bu kolun en kitlesel kortejinde SODAP, ESP, Halkevleri, SMF kitlesel kortejlerin yakalandığı siyasal yapıları temsil etti.
Emekçi sol hareketimizin diğer bileşenlerinin kitlesellik düzeyi oldukça sınırlı bir görünüm verdi. Birleşik Mücadele Güçleri (BMG) yürüyüş düzeniyle anlamlı bir birleşik duruş sergiledi.
Emekçi sol hareketimizin önemli bir bölümü de Maltepe miting alanına Cevahir önünde başlayan yürüyüş güzergahından girdi. Bu yürüyüş güzergahından EMEP, Sol, Parti, Kaldıraç belli bir kitlesellikle dikkat çeken yapılardı.
Bu yürüyüş kolundan gelen diğer emekçi sol yapıların kortejleri kitlesellik bakımından zayıftı. Miting alanında bir arada duran politik kuvvetle bütünsel birleşik bir görünüm vermedi. Alanda militan coşku ve disiplin belli yapılarla sınırlı kaldı. Newroz'un militan coşkusu alanda yoktu. Miting alanına akan kitle bileşiminde gençlik kitlesi yüksekti. Emekçi sol hareket görselliğiyle öne çıkıyordu.
Maltepe miting alanına Çarşı, Sol Açık, Tek Yumruk, Amedspor Barikat gruplarından futbol taraftar kitlesi de katılım gösterdi.
İstanbul 1 Mayıs'ının ikinci alanı Taksim oldu. Yasaklı Taksim Meydanı'na girmek için pek çok siyasi parti ve örgüt belli kuvvetlerle Taksim Meydanı'na girmeye çalıştı. Birleşik Mücadele Güçleri, Mücadele Birliği, Halk Cephesi, İnşaat-İş, Enerji-Sen, Umut-Sen, Emeğin Gücü, Halkevleri, TÖP'ün de aralarında olduğu çok sayıda emekçi sol hareketten parti ve örgütler Taksim Meydanı'na girişi zorladı. Küçük gruplar biçiminde girişilen bu eylemler polis tarafından engellendi. Devrimciler saldırı ve işkenceyle gözaltına alındı. Polisin zoru, kurduğu barikatlar, devrimcileri, sosyalist güçleri engelleyemedi. Sabahın erken saatlerinde başlayan ve neredeyse gün boyu süren Taksim muharebesi önemli bir iradeyi ortaya koydu. İşçi ve emekçilerin 1 Mayıs alanı olan Taksim'den vazgeçilmeyeceğini bir kez daha gösterdi.
Taksim Meydanı'nda olacağını ilan eden Nakliyat-İş'in, Taksim'e gitme iradesinden vazgeçip Saraçhane Meydanı'nda miting düzenlemesi, Umut-Sen ve DGD-Sen gibi sendikaların bu mitinge katılması da popülist siyasetin tutarsız bir yansıması oldu.
2022 1 Mayıs'ı Türkiye'de yaygın ve kitlesel mitingler, işçi sınıfının direnen kesimlerinin emekçi sol güçlerle buluştuğu alanlara dönüşürken, Kürdistan'da da benzer bir yaygınlık vardı. Birçok kentte mitingler düzenlendi. Özellikle işçi direnişlerinin öne çıktığı Antep'in yanı sıra Malatya, Batman, Dersim, Amed canlı geçen kutlamalara tanıklık etti.